پیشایندهای گزارشگری مالی متقلبانه و پیامدهای آن بر سرمایه فکری شرکتها

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

فرهاد صفی خانی ¹ , احمد یعقوب نژاد ² , آزیتا جهانشاد ³

1 - دانشجوی دکتری حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
3 - دانشیار گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1400/07/02 تاریخ پذیرش : 1400/07/02 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: گزارشگری مالی متقلبانه, عدمتقارن اطلاعاتی, بیشسرمایهگذاری, حسن شهرت شرکت, سرمایه فکری شرکت,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر به بررسی پیشایندهای گزارشگری مالی متقلبانه و پیامدهای آن بر سرمایه فکری شرکت ها می پردازد. پیشایندهای گزارشگری مالی متقلبانه شامل وجود عدم تقارن اطلاعاتی، وجود بیش سرمایه گذاری و آسیب به حسن شهرت شرکت است. جامعه آماری با استفاده از روش غربالگری، متشکل از 112 شرکت پذیرفته شده در بورس و فرابورس طی سال های 1393 الی 1397 می باشد که به منظور تفکیک آن به دو گروه شرکت های دارای گزارشگری مالی متقلبانه و شرکت های فاقد گزارشگری مالی متقلبانه، از بندهای گزارش حسابرسی و همچنین پنج متغیر کمی استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد: 1) در شرکت های دارای گزارشگری مالی متقلبانه در دوره مالی قبل و دوره مالی جاری، میزان عدم تقارن اطلاعاتی میان مدیران و ذینفعان، به طور معناداری بیشتر از شرکت های فاقد گزارشگری مالی متقلبانه است. 2) در شرکت های دارای گزارشگری مالی متقلبانه در دوره مالی قبل و دوره مالی جاری، فراوانی شرکت های دارای بیش سرمایه گذاری، به طور معناداری بیشتر از شرکت های فاقد گزارشگری مالی متقلبانه است. 3) بین شرکت های دارای گزارشگری مالی متقلبانه و شرکت های فاقد گزارشگری مالی متقلبانه در دوره مالی بعد، در زمینه آسیب به حسن شهرت شرکت، تفاوت معناداری وجود ندارد. 4) در شرکت های دارای گزارشگری مالی متقلبانه در مقایسه با شرکت های فاقد گزارشگری مالی متقلبانه در دوره مالی بعد، کاهش معناداری در میزان سرمایه فکری و اجزای آن وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

The present study examines the antecedents of fraudulent financial reporting and its implications for corporate intellectual capital. The antecedents of fraudulent financial reporting include information asymmetry, over-investment, and damage to the company's reputation. The statistical society using the screening method consists of 112 listed and OTC companies during the years 2014 to 2018, which in order to separate it into two categories of companies with fraudulent financial reporting and companies without fraudulent financial reporting, from the paragraphs of the audit report and also five quantitative variables are used. The results of testing the research hypotheses showed: 1) In companies with fraudulent financial reporting in the previous financial period and the current financial period, the amount of information asymmetry between managers and stakeholders is significantly higher than companies without fraudulent financial reporting. 2) In companies with fraudulent financial reporting in the previous financial period and the current financial period, the frequency of companies with over-investment is significantly higher than companies without fraudulent financial reporting. 3) There is no significant difference between companies with fraudulent financial reporting and companies without fraudulent financial reporting in the next financial period in terms of damage to the company's reputation. 4) In companies with fraudulent financial reporting, compared to companies without fraudulent financial reporting in the next financial period, there is a significant reduction in the amount of intellectual capital and its components.

منابع و مأخذ:

*      احمدپور، احمد؛ عدیلی، مجتبی و ابراهیمیان، سید جواد. (1392). ”بررسی رابطه میان عدم­تقارن اطلاعاتی و مدیریت واقعی سود در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران“. پژوهش­های حسابداری مالی. سال پنجم. شماره 18. صص 1-12.

*      اسمعیل­زاده مقری، علی؛ همت­فر، محمود و زمانیان، علیرضا. (1389). ”بررسی ارتباط میان سرمایه فکری و شاخص­های ارزیابی عملکرد شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران“. حسابداری مدیریت. سال سوم. شماره 6. صص 32-43.

*      پورحیدری، امید و سمیعی­نژاد، نفیسه. (1394).­ ”بررسی تأثیر ساختار حاکمیت شرکتی بر گزارشگری مالی“. سیستم مدیریت. سال چهارم. شماره 6. صص 53-80.

*      تاراسی، مجتبی؛ بنی­طالبی دهکردی، بهاره و زمانی، بهزاد. (1398). ”پیش­بینی گزارشگری مالی متقلبانه از طریق شبکه عصبی مصنوعی (ANN)“. حسابداری مدیریت. سال دوازدهم. شماره 40. صص 63-79.

*      رحمانی، حلیمه؛ رجب­دری، حسین و خرمین، منوچهر. (1396). ”بررسی تأثیر نظریه عمل منطقی بر تمایل به بروز تقلب در گزارشگری مالی“. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت. سال ششم. شماره 24. صص 135-143.

*      رهروی دستجردی، علیرضا؛ فروغی، داریوش و کیانی، غلامحسین. (1397). ”ارزیابی خطر تقلب مدیران با استفاده از روش داده­کاوی“. دانش حسابداری. دوره نهم. شماره 32. صص 91-114.

*      رهنمای رودپشتی، فریدون. (1391). ”داده­کاوی و کشف تقلب­های مالی“. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت. سال اول. شماره 3. صص 17-33.

*      رهنمای رودپشتی، فریدون؛ نژاد تولمی، بابک؛ نیکومرام، هاشم و وکیلی­فرد، حمید رضا. (1398). ”بررسی تمایل به افشاگری تقلب در بین حسابداران بخش خصوصی وعمومی مبتنی بر عدالت رویه­ای، تعاملی و توزیعی“. دانش حسابداری مالی. دوره ششم. شماره 23. صص 47-75.

*      ستایش، محمد حسین؛ محمدیان، محمد و مهتری، زینب. (1394). ”بررسی اثر تعاملی کیفیت اطلاعات حسابداری و عدم­تقارن اطلاعاتی بر عدم­کفایت سرمایه­گذاری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران“.  پیشرفت­های حسابداری. دوره هفتم. شماره 68. صص 77-106.

*      سجادی، سید­ حسین و کاظمی، توحید. (1395).­ ”الگوی جامع گزارشگری مالی متقلبانه در ایران به روش نظریه­پردازی زمینه­بنیان“. پژوهش‌های تجربی حسابداری. دوره ششم. شماره 21. صص 185-204.

*      عبدلی، محمد رضا و نادعلی، علی ­اکبر. (1394). ”بررسی تأثیر وجود حسابرس داخلی بر کاهش رخداد تحریف­­های مالی و قانونی و مالیاتی در شرکت­ها“. دانش حسابرسی. سال پانزدهم. شماره 61. صص 177-192.

*      عرب مازار، علی ­اکبر؛ صمدی لرگانی، محمود و ایمنی، محسن. (1393). ”الماس تقلب و مسئولیت مدیران و حسابرسان در قبال پیشگیری از تقلب“. مطالعات حسابداری و حسابرسی. سال سوم. شماره 12. صص 1-15.

*      فرقاندوست حقیقی، کامبیز؛ هاشمی، سید عباس و فروغی دهکردی، امین. (1393). ”مطالعه رابطه بین مدیریت سود و امکان تقلب در صورت­های مالی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران“. دانش حسابرسی. سال چهاردهم. شماره 56. صص 47-68.

*      قنبریان، رضا. (1392). ”حسابداری دادگاهی“. حسابدار. شماره 258. صص 22-25.

*      محمدزاده، اعظم. (1397). ”اثر سیاست پولی بر عملکرد شرکت‌های بورسی با استفاده از شاخص پیوتروسکی و با استفاده از روش GMM پانل دیتای پویا“. مهندسی مالی و مدیریت اوراق­ بهادار. دوره نهم. شماره 34. صص 215-232.

*      نجم روشن، سعید؛ نصراللهی، زهرا و طباطبایی­نسب، سید محمد (1390). ”شناسایی و رتبه­بندی عوامل موثر بر حسن شهرت شرکت­های لوازم خانگی“. کاوش­های مدیریت بازرگانی. سال سوم. شماره 6. صص 75-104.

*      وارثیان، کامران. (1392). ”رویکرد موثر حسابرسان به تقلب در صورت­های مالی“. حسابرس. شماره 69. صص 1-11.

*      وکیلی­فرد، حمید رضا؛ جبارزاده کنگرلوئی، سعید و پوررضا سلطان محمدی، اکبر. (1388). ”بررسی ویژگی­های تقلب در صورت­های مالی“. حسابدار. سال بیست و چهارم. شماره 210. صص 36-41.

*      همتی، هدی. (1392). ”ارزیابی عملکرد پرتفوی بر اساس مدل حسابداری سرمایه فکری با استفاده از تحلیل شبکه“. رساله دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد علوم و تحقیقات.

*      Anan, E. (2021). “Fraudulent financial statements detection in Indonesian Shariah Bank”. Asian Journal of Economics, Business and Accounting. Vol.21. No.3. pp.107-115.

*      Becker, G. S. (1993). “Human capital revisited, Human capital: A theoretical and empirical analysis with special reference to education”. 3rd Edition. The University of Chicago press. pp.15-28.

*      Brown, J. & Matsa, D. A. (2016). “Boarding a sinking ship? An investigation of job applications to distressed firms”. The Journal of Finance. Vol.71. No.2. pp.507-550.

*      Choi, J. H. & Gipper, B. (2019). “Fraudulent financial reporting and the consequences for employees”. Workingpaper. Stanford University. Graduate School of Business.

*      Groysberg, B., Eric Lin, E. & Serafeim, G. (2017). “Does financial misconduct affect the future compensation of alumni managers?”. Working paper.

*      Irawan, P. A., Susilowati, D. & Puspasar, N. (2019). “Detection analysis on fraudulent financial reporting using fraud score model”. Journal of Accounting and Business. Vol.4. No.2. pp.161-180.

*      Jovanovic, B. (1979). “Job matching and the theory of turnover”. Journal of Political Economy. Vol.87. No.5. pp.972-990.

*      Kassem, R. (2016). “Detecting financial reporting fraud: The impact and implications of management motivations for external auditors – Evidence from the Egyptian context”. A Doctoral Thesis. Loughborough University. Institutional Repository.

*      Noguchi, Y. (2002). “WorldCom lays off 17,000 workers”. The Washington Post. June 29.

*      Tripathy­,­ T. & Pani, B. (2018). “Effect of F score on stock performance: Evidence from Indian equity market”. International Journal of Economics and Finance. Vol.9. No.2. pp.66-73.

*      Warfield, T. D., Wild, J. J. & Wild, K. L. (1995). “Managerial ownership, accounting choices, and informativeness of earnings”. Journal of Accounting and Economics. Vol.20. pp.61-91.

*      Yu, S. J. & Rha, J. S. (2021). “Research trends in accounting fraud using network analysis”. Sustainability. Vol.13. pp.1-26.