بررسی تاثیر میل به ریسک شرکت و فشار اجتماعی بر رفتار گزارشگری مالی غیر محافظه کارانه

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

عبداله تاکی ¹ ( دانشجوی دکتری حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران. )
سعید علی احمدی ² ( استادیار گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران. (نویسنده مسئول) )
مهدی آقا بیک زاده ³ ( استادیار گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران )

تاریخ دریافت : 1400/02/29 تاریخ پذیرش : 1400/02/29 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: میل به ریسک, فشار اجتماعی, گزارشگری مالی غیر محافظه کاران,

چکیده مقاله :

تمایل شرکت برای پذیرش ریسک و مدیریت آن که به عنوان میل به ریسک شناخته می شود و فشار ناشی از نفوذ افراد بر یکدیگر که فشار اجتماعی نامیده می شود، می تواند گزارشگری مالی شرکت را گمراه کننده سازد. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر میل به ریسک شرکت و فشار اجتماعی بر گزارشگری مالی غیر محافظه کارانه است. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از پرسش نامه مبتنی بر سناریو، بر گرفته از پژوهش برینک و همکاران (2018)، استفاده شد. قلمرو زمانی پژوهش سال 1398 است. تعداد 160 مدیر مالی بر اساس جدول کوهن و همکاران (2000) به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید. برای آزمون فرضیه های پژوهش از تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد، زمانی که میل به ریسک شرکت جسورانه باشد، فشار اجتماعی دستوری (فشار اجتماعی همرنگی) موجب تمایل بیشتر (کمتر) مدیران مالی به گزارشگری مالی غیر محافظه کارانه می شود. همچنین، هنگامی که میل به ریسک شرکت محافظه کارانه یا جسورانه باشد، فشار اجتماعی دستوری (فشار اجتماعی همرنگی) موجب تمایل بیشتر (کمتر) مدیران مالی به گزارشگری مالی غیر محافظه کارانه می شود.

چکیده انگلیسی:

The company's willingness to accept and manage risk, known as risk appetite, and the pressure to influence people over what is called social pressure, can mislead a company's financial reporting. The purpose of this study is to investigate the impact of corporate risk appetite and social pressure on aggressive financial reporting. A scenario-based questionnaire adapted from Brink et al. (2018) research was used to test the research hypotheses. For the present experimental study, 160 financial managers were selected according to the Cohen et al. (2000) research sample. Analysis of variance was used to test the research hypotheses. The results show that when the risk appetite of the firm is aggressive, the obedience social pressure (conformity social pressure) causes financial managers to be more (less) inclined to aggressive financial reporting. Also, the results showed that when the risk appetite of the company is conservative or aggressive, obedience social pressure (conformity social pressure) leads to more (less) financial managers' tendency to aggressive financial reporting. In addition, the results indicate that the interaction of corporate risk appetite and social pressure does not influence financial managers' willingness to aggressive financial reporting.

منابع و مأخذ:

*      دلاور، علی. (1387). "روش پژوهش در روانشناسی و علوم تربیتی". (چاپ بیست و چهارم). تهران: انتشارات ویرایش.

*      دلاور، علی. (1396). "طرح های آزمایشی در روانشناسی و علوم تربیتی". (چاپ اول). تهران: انتشارات سمت.

*      رضازاده، جواد و بکشلو، عاطفه. (1393)، "گزارشگری مالی متهورانه  و آگاهی بخشی قیمت سهام، پژوهش های کاربردی در گزارشگری مالی"، سال سوم، شماره 5، زمستان، 1393، صص 7-22.

*      رضایی، اکبر. (1394). "راهنمای گام به گام برای تحلیل داده ها با استفاده از برنامه SPSS". (چاپ دوم). تهران: انتشارات فروزش.

*      سجادی، حسین و کاظمی، توحید. ( 1395)، "الگوی جامع گزارشگری مالی متقلبانه  در ایران به روش نظریه پردازی زمینه بنیان"، پژوهش های تجربی حسابداری، سال ششم، شماره 21، پاییز، 1395، صص 185-204.

*      قره خانی، محسن و نصیری، فاطمه. (۱۳۹۴)، "نقش اشتهای ریسک در پیاده سازی مدیریت ریسک سازمان"، دوازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی صنایع، تهران، انجمن مهندسی صنایع ایران، دانشگاه خوارزمی.

*      مهدوی، غلامحسین و صفدر علی پور. (1389)، "رویکردهای تصمیم گیر ی اخلاقی مدیران مالی شرکت ها"، دانش حسابداری، سال اول، شماره 2، پاییز، 1389، صص 33-53.

*      نادری، محمد علی و سجادیان، ایلناز. (1389). "مبانی روش تحقیق کاربردی در علوم انسانی". (چاپ اول). تهران. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.

*      Alix, M., Venkat, S., Mogul, Z., Leung, S. L., Banks, M. A., & Saary-Littman, J. (2015). "Risk appetite frameworks": Insights into evolving global practices. Global Credit Review, 5(01), 1-17.

*      Beasley, M. S., Carcello, J. V., Hermanson, D. R., & Neal, T. L. (2010). "Fraudulent financial reporting": 1998-2007: An analysis of US public companies. COSO, Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission.

*      Bishop, C. C., DeZoort, F. T., & Hermanson, D. R. (2016). "The effect of CEO social influence pressure and CFO accounting experience on CFO financial reporting decisions". Auditing: A Journal of Practice & Theory, 36(1), 21-41.

*      Brink, A. G., Gouldman, A., & Victoravich, L. M. (2018). "The effects of organizational risk appetite and social pressure on aggressive financial reporting behavior". Behavioral Research in Accounting, 30(2), 23-36.

*      Brink, A. G., Tang, F., & Yang, L. (2016). "The impact of estimate source and social pressure on auditors' fair value estimate choices". Behavioral Research in Accounting, 28(2), 29-40.

*      Brink, A. G., Tang, F., & Yang, L. (2017). "The effects of social influence pressure source and reporting consequence on financial statement preparers' fair value estimate choices". International Journal of Behavioral Accounting and Finance, 6(2), 168-187.

*      Cialdini, R. B., & Goldstein, N. J. (2004). "Social influence: Compliance and conformity". Annu. Rev. Psychol., 55, 591-621.

*      Clayton, B. M., & van Staden, C. J. (2015). "The impact of social influence pressure on the ethical decision making of professional accountants: Australian and New Zealand evidence". Australian Accounting Review, 25(4), 372-388.

*      Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2000). "Research Methods in Education". 5th Edition, Routledge Falmer, London.

*      Crickette, G., R. Demian, C. Fox, J. Hach, J. Makomaski, R. Mazumdar, and R. McGuire. (2012). "Exploring Risk Appetite and Risk Tolerance". Available at: 

*      https://www.rims.org/resources/ERM/Documents/RIMS_ExploringRisk_Appetite_Risk_Tolerance_ 0412.pdf

*      Davis, S., DeZoort, F. T., & Kopp, L. S. (2006). "The effect of obedience pressure and perceived responsibility on mana/gement accountants' creation of budgetary slack". Behavioral Research in Accounting, 18(1), 19-35.

*      DeZoort, F. T., & Lord, A. T. (1994). "An investigation of obedience pressure effects on auditors' judgments". Behavioral Research in Accounting, 6(1), 1-30.

*      DeZoort, F. T., & Lord, A. T. (1997). "A review and synthesis of pressure effects research in accounting". Journal of accounting literature, 16, 28.

*      Ditto, P. H., & Lopez, D. F. (1992). "Motivated skepticism: Use of differential decision criteria for preferred and nonpreferred conclusions". Journal of Personality and Social Psychology, 63(4), 568.

*      Ditto, P. H., Scepansky, J. A., Munro, G. D., Apanovitch, A. M., & Lockhart, L. K. (1998). "Motivated sensitivity to preference-inconsistent information". Journal of Personality and Social Psychology, 75(1), 53.

*      Festinger, L. (1954). A theory of social comparison processes. Human relations, 7(2), 117-140.

*      Flanagan, J., & Clarke, K. (2007). "Beyond a code of professional ethics: A holistic model of ethical decision‐making for accountants". Abacus, 43(4), 488-518.

*      Hendrikson, E. S. and Vanbreda M. F. (1992). "Accounting Theory". 5th, New York:IRWIN.- Jones,A.

*      Izraeli, D. (1988). "Ethical beliefs and behavior among managers: A cross-cultural perspective". Journal of Business Ethics 7 (4): 263–271.

*      Lord, A. T., & DeZoort, F. T. (2001). "The impact of commitment and moral reasoning on auditors' responses to social influence pressure". Accounting, Organizations and Society, 26(3), 215-235.

*      Mahmudi, M., & Supriyadi, S. (2019). "The effects of religiosity on earnings management under obedience pressure". Journal of Economics, Business, & Accountancy Ventura, 22(1), 73-83.

*      McCafferty, J. (2004). "Extreme makeover". CFO Magazine July: 46–51.

*      McLean, B., and P. Elkind. (2003). "The Smartest Guys in the Room: The Amazing Rise and Scandalous Fall of Enron". New York, NY: Portfolio Trade

*      Milgram, S. (1974). "Obedience to Authority: An Experimental View (reprint edition)".Harper Perennial Modern Classics

*      Nasution, D., & Östermark, R. (2012). "The impact of social pressures, locus of control, and professional commitment on auditors’ judgment: Indonesian evidence". Asian Review of Accounting, 20(2), 163-178.

*      Powell, L; Jubb, C; de Lange, P; Langfield-Smith, k.(2005). "The distinction between aggressive accounting and financial reporting fraud: Perceptions of auditors". Annual Conference of the Accounting and Finance Association of Australia and New Zealand (AFAANZ 2005).

*      Rezaee, Z., Riley, R. (2010). "Financial Statement Fraud", New Jersey: Willy.

*      Rittenberg, L., & Martens, F. (2012). "Enterprise Risk Management: Understanding and Communicating Risk Appetite". The Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO).

*      Suddaby, R., Gendron, Y., & Lam, H. (2009). "The organizational context of professionalism inaccounting". Accounting, organizations and society, 34(3-4), 409-427.

*      38)Taylor, A. 2015. "Organizational Culture in Corrupt Organizations". http://corporatecomplianceinsights.com/organizationalculture-  corrupt-companies

*      Zey-Ferrell, M., Weaver, K. M., & Ferrell, O. C. (1979). "Predicting unethical behavior among marketing practitioners". Human Relations, 32(7), 557-569.