پارادایم ارزش اقتصادی اطلاعات در حسابداری مدیریت با بهره‌برداری از مدل‌‌سازی معادلات ساختاری

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

زهرا کارمزدی ¹ , رضا غلامی جمکرانی ² , فریدون رهنمای رودپشتی ³ , زهرا دیانتی دیلمی ⁴

1 - دانشجوی دکتری حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی قم، گروه حسابداری و مدیریت مالی، واحد قم، دانشگاه ازاد اسلامی، قم، ایران
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، گروه حسابداری، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی،قم، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استاد، گروه مدیریت مالی و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات ،تهران، ایران
4 - دانشیار گروه حسابداری، دانشکده علوم مالی دانشگاه خوارزمی، تهران ایران

تاریخ دریافت : 1401/02/03 تاریخ پذیرش : 1401/02/03 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: ارزش اطلاعات, اقتصاد اطلاعات, حسابداری مدیریت, کسب‌وکار‌های دانش بنیان در حوز, مدل‌‌سازی معادلات ساختاری AMO,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش پارادایم ارزش اقتصادی اطلاعات در حسابداری مدیریت در کسب‌وکار‌های دانش بنیان با بهره‌‌گیری از متدلوژی ترکیبی کیفی (تحلیل محتوا) و کمی (SEM) در محیط AMOS انجام شد. مدل مفهومی پژوهش دربرگیرنده کامپوننت‌هایی از قبیل "تعیین ارزش اقتصادی اطلاعات" و "ارزش‌یابی حسابداری مدیریت" و "سامانه اطلاعات حسابداری"، است. پس از توزیع 312 پرسشنامه، حجم نمونه برابر است با 300 نفر از خبرگان دانشگاهی؛ متخصصان و مدیران شاغل در کسب‌وکار‌های دانش بنیان و اساتید و دانشجویان رشته‌های مدیریت مالی، IT و صنایع، با ترکیبی از دو روش نمونه‌‌‌گیری غیراحتمالی هدفمند (قضاوتی) و نمونه‌‌‌گیری گلوله برفی شدند. نتایج پژوهش عبارت است از اینکه، بارهای عاملی بین "ارزش اقتصادی بازنمایی و نمایش اطلاعات برای سازمان (A2)" و "تعیین ارزش اقتصادی اطلاعات" برابر با 77 صدم (رابطه خیلی معنادار)، بین "ارزش اقتصادی بازیابی و انتقال اطلاعات برای سازمان (A4)" و "تعیین ارزش اقتصادی اطلاعات" برابر با 92 صدم (رابطه کاملا معنادار)، محاسبه شده است."تصمیم‌‌گیری بهینه جهت بهبود انعطاف‌‌پذیری سازمان (B1)" دارای بیش‌ترین تاثیر بر ارزش‌یابی حسابداری مدیریت است زیرا ضریب همبستگی آن‌‌‌ها برابر با 86 صدم محاسبه شده و "کاهش هزینه‌های سازمان (C1)" دارای بیش‌ترین تاثیر بر سامانه اطلاعات حسابداری است زیرا ضریب همبستگی آن‌‌‌ها برابر با 90 صدم محاسبه شده است. درنهایت، همبستگی مبتنی بر تحلیل مسیر بین "تعیین ارزش اقتصادی اطلاعات" و "ارزش‌یابی حسابداری مدیریت" بر اساس بارهای تحلیل عاملی تأییدی برابر با 0.566 و همبستگی مبتنی بر تحلیل مسیر بین "تعیین ارزش اقتصادی اطلاعات" و "سامانه اطلاعات حسابداری" بر اساس بارهای تحلیل عاملی تأییدی برابر با 0.521 و همبستگی مبتنی بر تحلیل مسیر بین "ارزش‌یابی حسابداری مدیریت" و "سامانه اطلاعات حسابداری" بر اساس بارهای تحلیل عاملی تأییدی برابر با 0.936 محاسبه شده است.

چکیده انگلیسی:

This study was conducted with the aim of the paradigm of economic value of information in management accounting in knowledge-based businesses using a combination of qualitative (content analysis) and quantitative (SEM) methodologies in AMOS environment. The conceptual model of the research includes components such as "determining the economic value of information", "management accounting evaluation" and "accounting information system".the sample size is equal to 300 academic experts with a combination of two methods of non-probabilistic targeted sampling (judgmental) and snowball sampling. The results are that, the factor loads between "economic value of representation and display of information for the organization (A2)" and "determining the economic value of information" equal to 77 percent (very significant relationship), between "economic value of retrieval and transfer of information for the organization (A4) "and" Determining the economic value of information "equal to 92 percent (quite significant relationship), is calculated. "Optimal decision making to improve organizational flexibility (B1)" has the greatest impact on management accounting evaluation. Because their correlation coefficient is calculated equal to 86 percent and "organization cost reduction (C1)" has the greatest effect on the accounting information system because their correlation coefficient is calculated equal to 90 percent. the correlation based on path analysis between "Determining the economic value of information" and "Management accounting evaluation" based on confirmatory factor analysis loads equal to 0.566 and between "determining the economic value of information" and "Accounting information system" equal to 0.521 and between "Management Accounting Evaluation" and "Accounting Information System" is calculated equal to 0.936.

منابع و مأخذ:

• اسماعیلی, جعفر، ۱۳۹۷، بررسی رابطه بین حسابداری ارزش منصفانه با مربوط بودن ارزش اطلاعات حسابداری و مدیریت سود کسب‌وکار‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، دومین همایش بین‌المللی تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تهران، سازمان آموزش عالی علامه خویی (ره) -کسب‌وکار بین‌المللی کوش


• ثقفی، علی. (1392). نظریه‌های حسابداری. تهران: انتشارات انجمن حسابداری ایران با همکاری انتشارات ترمه.


• رهنمای رودپشتی، فریدون؛ نیکومرام، هاشم و بنی طالبی دهکردی، بهاره. (1395). نظام اطلاعات حسابداری مدیریت مبتنی بر شبکه کنشگران. تهران: انتشارات ترمه


• رهنمای رودپشتی، فریدون و صالحی، اله­کرم. (1389). مکاتب و نظریه‌های مالی و حسابداری. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.


• فرزانه، عبدالحمید؛ شناسا، سارا و جعفری­زند، علیرضا. (۱۳۹۶). نظام مالیات ایران باستان و تأثیر آن بر نظام مالیاتی دوره اسلامی. همایش ملی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی، کازرون، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون.


• دمسکی، جوئل‌اس. 1394. کاربردهای مدیریتی اطلاعات حسابداری (حسابداری مدیریت پیشرفته). ناشر: ترمه مترجمان: ساسان بابایی، حسین اعتمادی سال چاپ: 1394نوبت چاپ: اول.


• کریستنسن جان ا. و جوئل اس. دمسکی (Demski). 1393. نظریه حسابداری (سامانه حسابداری: منبع اطلاعات با محتوا). مترجم: علی پارسائیان. ناشر: ادبستان. نوبت چاپ: اول


• کوهن، توماس. 1962. ساختار انقلاب‌های علمی توماس کوهن. سال تالیف کتاب: 1962. مترجم سعید زیباکلام، نشر سمت، ۱۳۸۹– 262 ص


• زینالی، مهدی. 1395. مروری بر متون اقتصاد اطلاعات. تحقیق پژوهشی. سازمان کتابخانه‌‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی


• شریف مقدم، هادی و همکاران. 1393. اقتصاد اطلاعات. دانشگاه منتشر‌‌‌کننده: علوم پزشکی همدان. سال انتشار: ۱۳۹۳. ناشر: سپهر دانش. شابک: ۹۷۸۹۶۴۹۹۵۰۸۴۶


• عبادی، جعفر. 1392. اقتصاد اطلاعات. ناشر: سازمان چاپ و انتشارات دانشگاه تهران- سال چاپ: 1392


• عابدی, علی، ۱۳۹۷، ارتباط ارزشی اطلاعات حسابداری از سودآوری و ارزش دفتری با تأثیر‌پذیری قیمت سهام از آن ها: سازمان‌‌‌ها و مؤسسات مالی ایران، دومین همایش بین‌المللی تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تهران، سازمان آموزش عالی علامه خویی (ره) -کسب‌وکار بین‌المللی کوش


• شاه حسینی, کاوه؛ داود کریم زادگان مقدم و داود وحدت، ۱۳۹۸، بررسی عوامل ایجاد ارزش بر اساس داده‌ها در خدمات متمرکز اطلاعاتی، ششمین همایش بین‌المللی فن‌آوری اطلاعات، کامپیوتر و مخابرات، گرجستان، دانشگاه پیام نور مرکز بین‌الملل گرجستان


• کوهکن, فریبا، ۱۳۹۸، بررسی حسابداری مدیریت، هفتمین همایش ملی رویکردهای نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، بابل، سازمان علمی تحقیقاتی کومه علم آوران دانش


• خدامی پور, احمد و حسین محمدی، ۱۳۹۸، جدال حسابداری مدیریت راهبردی و فرهنگ در بستر سازمان، سومین همایش ملی پژوهش‌های نوین حسابداری و مدیریت در هزاره سوم، کرج، دانشگاه جامع علمی کاربردی –سازمان همیاری شهرداری‌‌‌ها و مرکز توسعه خلاقیت و نوآوری علوم نوین


• نقی زاده, سولماز و زهرا سالک سلطانی، ۱۳۹۸، حسابداری مدیریت راهبردی و مدیریت کیفیت، پنجمین همایش بین‌المللی علوم مدیریت و حسابداری، تهران، سازمان آموزشی عالی مهر اروند و مرکز راهکارهای دست‌یابی به توسعه پایدار


• نعمتیان, محمود؛ غلامعلی مسرور و سیدعلی اکبر میرسالاری، ۱۳۹۸، بررسی اثرات ارائه اطلاعات با ارزش در سامانه‌های خدمات الکترونیکی (موردمطالعه: بانک مهراقتصاد)، نخستین همایش ملی مدیریت بازرگانی، کارآفرینی و حسابداری، تهران، مرکز بین‌المللی همایش‌‌ها و سمینارهای توسعه پایدار علوم جهان اسلام-سازمان آموزش عالی حکمت


• بیور، مارک و روح الله جعفری. 1398. کتاب ارزش‌‌گذاری دانش روزانه در سازمان‌ها: قابلیت ردیابی و سرمایه‌‌سازی. ناشر: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی تهران. دسته کتاب‌های نظریه سازمان، شابک: 978-622-248-034-9 . چاپ ۱۳۹۸


• شباهنگ، رضا. 1395. کتاب حسابداری مدیریت. ناشر: سازمان حسابرسی 131، چاپ 1395.


• نیکبخت، محمدرضا و زهرا دیانتی دیلمی. 1398. کتاب حسابداری مدیریت. ناشر: کتاب مهربان، چاپ 1398.


• رستگار, حسین؛ سحر مجردی؛ طیبه عضدی و سمانه جعفری، ۱۳۹۷، رابطه حسابداری مدیریت با سرمایه فکری و انسانی در کسب‌وکار‌های بیمه آسیا، پنجمین همایش ملی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت و حسابداری، تهران، انجمن مدیریت ایران


• صدرآرا, مهرداد؛ محمد مصدقی؛ میثم کریمی و مهرداد صدرآرا، ۱۳۹۷، ادراکی نوین از حسابداری مدیریت، دومین همایش ملی پژوهش‌های نوین حسابداری و مدیریت در هزاره سوم، کرج، دانشگاه جامع علمی کاربردی سازمان همیاری شهرداری ها


• کرمی, علی و آذر مسلمی، ۱۳۹۷، بررسی امکان‌‌سنجی و استقرار سامانه حسابداری مدیریت در سازمان کشاورزی، دومین همایش ملی پژوهش‌های نوین حسابداری و مدیریت در هزاره سوم، کرج، دانشگاه جامع علمی کاربردی سازمان همیاری شهرداری ها


• الهی، شعبان؛ امید مرعشی پور و علیرضا حسن زاده، ۱۳۹۳، ارایه چارچوب حاکمیت فن‌آوری اطلاعات بزرگ توانمندساز مدیریت جریان دانش مورد مطالعه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، چهارمین همایش ملی بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، تهران، پژوهشکده پولی و سازمانی


• کمندی، امیر و زهرا فرحی. 1398. پیکره دانش مدیریت داده بر اساس چارچوب DMBOK. دانشگاه صنعتی شریف


• حسینی, منیره و سپیده شجری، ۱۳۹۷، ارایه چارچوب جامع برای ارزش‌‌آفرینی با بهره‌برداری از داده‌های مشتری در صنعت بانکداری، چهارمین همایش بین‌المللی مهندسی صنایع و سامانه‌‌ها، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد


• سهرابی, بابک و حمی‌ده ایرج. 1394. مدیریت داده‌های بزرگ در بخش‌های خصوصی و عمومی. ناشر: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)


• آذر، عادل و منصور مؤمنی. 1388. آمار و کاربرد آن در مدیریت. جلد دوم: تحلیل آماری. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)


• دانایی فرد، حسن و همکاران. 1391. روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع. انتشارات صفار


• رعیت حسن آبادی‌‌، علیرضا و مهدوی‌‌، محمد جواد. 1392. نقدی بر کاربرد آمار در پژوهش‌های ادبی با معرفی نرم‌‌افزار نشریه نقد ادبی‌‌‌، ب‌هار 1392 , دوره 6 , شماره 21 ; از صفحه 191 تا صفحه 213‌.


• شارع پور، محمود. 1380. مدل‌‌‌سازی معادله ساختاری ‏‎ (SEM) ‎‏ آشنایی با کاربرد‌های برنامه‌ (‏‎LISREL‎‏) در پژوهش‌های اجتماعی. تحقیق‌های مجله‌های علمی. علوم اجتماعی، فصلنامه.. 13 و 14. بهار و تابستان 1380. 205 تا 231


• قاسمی‌‌، وحید‌‌، (1389)، مدل‌‌‌سازی معادله ساختاری در پژوهش‌های اجتماعی با کاربرد آموس‌‌، انتشارات جامعه شناسان‌‌، تهران.


• قدکساززاده, محمد و منصور مؤمنی‌‌، ۱۳۹۴‌‌، تأثیر برونسپاری منابع انسانی بر چابکی سازمان با متغیرتعدیل‌‌‌‌‌کننده راهبرد‌‌های منابع انسانی به کمک مدل‌‌‌سازی معادلات ساختاری (SEM)، دومین همایش ملی و دومین همایش بین‌المللی مدیریت و حسابداری ایران‌‌، همدان‌‌، دبیرخانه دائمی همایش.


• مؤمنی، منصور و علی فعال قیومی. 1395. تحلیل‌‌‌های آماری با بهره‌‌‌‌گیری از SPSS. شابک: 9789640466933. تاریخ نشر: 1395.


• Albergaria, Matheus & Charbel José Chiappetta Jabbour. 2020. The role of big data analytics capabilities (BDAC) in understanding the challenges of service information and operations management in the sharing economy: Evidence of peer effects in libraries. International Journal of Information ManagementVolume 51April 2020Article 102023


• Barker, J. (1993). Paradigms: the Business of Discovering the Future. HarperBusiness.


• Baxter, B. and Chave, A. (2013). Mere Exposure to Money Increases Endorsement of Free-Market Systems and Social Inequality. Journal of Experimental Psychology: General, 5(12), 235-278.


• Belkaoui, A. (2004). Accounting Theory, 5th edition. Cengage Learning.


• Berliantiningrum, R., Sunaryanto, H. and Pratikto, H.H. (2017). The effect of strategic management and strategic management accounting system on the performance of manufacturing companies in east java (using the perspective of institutional theory). International Journal of Business, Economics and Law, 12 (1), 44-51.


• Bidhan, C. M. (2014). Application of Management Accounting Techniques in Decision Making in the Manufacturing Business Firms in Bangladesh. The Cost and Management, 35(1), 5-18.


• Fenwick, Elisabeth, et al. 2020. Value of Information Analysis for Research Decisions—An Introduction: Report 1 of the ISPOR Value of Information Analysis Emerging Good Practices Task Force. Value in HealthVolume 23, Issue 2February 2020Pages 139-150


• Erp, Wil van, et al. 2019. The performativity of a management accounting and control system: Exploring the dynamic relational consequences of a design. Scandinavian Journal of ManagementVolume 35, Issue 4December 2019Article 101077


• Gvili, Yaniv, et al. 2019. The value(s) of information on social network sites: The role of user personality traits. European Review of Applied PsychologyIn press, corrected proofAvailable online 2 December 2019Article 100511


• Golyagina, Alena & Danielius Valuckas. 2020. Boundary-work in management accounting: The case of hybrid professionalism. The British Accounting ReviewVolume 52, Issue 2March 2020Article 100841


• Daraban, M.C. (2018). Business value created by management accounting. Munich Personal RePEc Archive. Available at: https: //mpra.ub.uni-muenchen.de/id/eprint/83093.


• Loftus, J., Leo, K., Boys, N., Daniliuc, S., Luke, B., Hong, A. and Byrnes, K. (2016). Financial Reporting. John Wiley & Sons, Inc.


• Rankin, M., Stanton, P., McGowan, S., Ferlauto, K. and Tilling, M. (2012). Contemporary Issues in Accounting. John Wiley & Sons, Inc.


• Schroeder, R.G., Clark, M.W. and Cathey, J.M. (2008). Financial Accounting Theory and Analysis: Text Readings and Cases, 8th Edition. John Wiley & Sons, Inc.


• Scott, J. and Gordon, M. (2005). A Dictionary of Sociology (3rd Ed). Oxford University Press.


• Wolk, H.I., Dodd, J.D. and Rozycki, J.J. (2011). Accounting Theory: Conceptual Issues in a Political and Economic Environment, 8th Edition. John Wiley & Sons, Inc.


• Ghasemi, Maziyar, et al. 2011. The impact of Information Technology (IT) on modern accounting systems. Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 28, 2011, Pages 112-116


• Klovienė, Lina, Edita Gimzauskiene. 2015. The Effect of Information Technology on Accounting System's Conformity with Business Environment: A Case Study In Banking Sector Company. Procedia Economics and Finance, Volume 32, 2015, Pages 1707-1712


• Sutton, Steve G., Vicky Arnold. 2013. Focus group methods: Using interactive and nominal groups to explore emerging technology-driven phenomena in accounting and information systems. International Journal of Accounting Information Systems, Volume 14, Issue 2, June 2013, Pages 81-88


• Trigo, António, et al. 2016. Accounting Information Systems: Evolving towards a Business Process Oriented Accounting. Procedia Computer Science, Volume 100, 2016, Pages 987-994


• Willis, Veronda F. 2016. A model for teaching technology: Using Excel in an accounting information systems course. Journal of Accounting Education, Volume 36, September 2016, Pages 87-99.


• Moses, Olayinka, et al. 2018. What is the economic value of the Extractive Industries Transparency Initiative (EITI) information disclosure?. Journal of Contemporary Accounting & Economics, Volume 14, Issue 2, August 2018, Pages 216-233


• Beisland, Leif Atle & Mattias Hamberg. 2013. Earnings sustainability, economic conditions and the value relevance of accounting information. Scandinavian Journal of Management, Volume 29, Issue 3, September 2013, Pages 314-324


• Green, Lawrence, et al. 2019. To what extent can new web-based technology improve forecasts? Assessing the economic value of information derived from Virtual Globes and its rate of diffusion in a financial market. European Journal of Operational Research, Volume 278, Issue 1, 1 October 2019, Pages 226-239


• Feijóo, Claudio, et al. 2014. Exploring the economic value of personal information from firms’ financial statements. International Journal of Information Management, Volume 34, Issue 2, April 2014, Pages 248-256


• Ramli, Ishak & Denny Iskandar. 2014. Control Authority, Business Strategy, and the Characteristics of Management Accounting Information Systems. Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 164, 31 December 2014, Pages 384-390


• Elbakry, Ashraf E. et al. 2017. Comparative evidence on the value relevance of IFRS-based accounting information in Germany and the UK. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, Volume 28, 2017, Pages 10-30


• Wijaya, Riesanti Edie, et al. 2015. Paradigm Blurred: Opera Cake in Management Accounting Information Research. Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 211, 25 November 2015, Pages 859-865


• Zwart, Gerben de, et al. 2009. The economic value of fundamental and technical information in emerging currency markets. Journal of International Money and Finance, Volume 28, Issue 4, June 2009, Pages 581-604


• Borghesi, Paolo. 2018. Open Research Data and Data Management Plans Information for ERC Grantees. Publication date: Friday, 23 February, 2018


• Dahlberg, Tomi & Tiina Nokkala. 2015. A Framework For The Corporate Governance of Data – Theoretical Background and Empirical Evidence. June 2015. DOI: 10.3846/bme.2015.254


• Kim, Beomsoo, 2002. Virtual field experiments for a digital economy: a new research methodology for exploring an information economy. Decision Support Systems, Volume 32, Issue 3, January 2002, Pages 215-231


• Lim, Chiehyeon, et al. 2018. From data to value: A nine-factor framework for data-based value creation in information-intensive services. International Journal of Information Management, Volume 39, April 2018, Pages 121-135


• Oracle, 2011. Enterprise Information Management: Best Practices in Data Governance


• Abu Dhabi, 2015. Abu Dhabi Government Data Management Standards


• Pérez-Castillo, Ricardo, et al. 2018. DAQUA-MASS: An ISO 8000-61 based data quality management methodology for sensor data. Sensors 18(9) · September 2018. DOI: 10.3390/s18093105


• Stathias, Vasileios, et al. 2018. Sustainable data and metadata management at the BD2K-LINCS Data Coordination and Integration Center. Scientific Data. DOI: 10.1038/sdata.2018.117


• Stanford, NJ, et al. 2015. The evolution of standards and data management practices in systems biology Mol Syst Biol. 2015 Dec 23;11(12): 851. doi: 10.15252/msb.20156053.The University of Manchester, UK School of Computer Science.


• Topçu, Özlem Şenyurt, et al. 2014. Data Standardization in Digital Libraries: An ETD Case in Turkey. Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 147, 25 August 2014, Pages 223-228


• Lee, HaNa & JooHyun Kim. 2018. A Structural Equation Model on Korean Adolescents' Excessive Use of Smartphones. Asian Nursing Research, Volume 12, Issue 2, June 2018, Pages 91-98


• Chiao, Huei-Ming & Wei-Hsin Huang. 2018. Data on the acceptance of a tourism navigation system applying structuring equation modeling analysis. Data in Brief, Volume 20, October 2018, Pages 1392-2017


• Hsu, I. –Yuang, et al. 2012. Analysis of business safety performance by structural equation models. Safety Science, Volume 50, Issue 1, January 2012, Pages 1-11


• Mohammad, Nazeri & Ruhizan Mohamad Yasin. 2015. Creative Teaching in Design and Technology Curriculum: Using Structural Equations Modeling. Procedia-Social and Behavioral Sciences, Volume 204, 24 August 2015, Pages 240-246


• Yun, Seonyoung & Jiyeon Kang. 2018. Influencing Factors and Consequences of Workplace Bullying among Nurses: A Structural Equations Modeling. Asian Nursing Research, Volume 12, Issue 1, March 2018, Pages 26-33


• The IBM AMOS https: //www.ibm.com/us-en/marketplace/structural-equation-modeling-sem