طراحی سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمان‌گرا با رویکرد فازی (مطالعه موردی: شرکت لعاب یاس فارس)

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

محمد نمازی ¹ , ماندانا زارع ²

1 - استاد حسابداری دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
2 - کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

تاریخ دریافت : 1395/02/03 تاریخ پذیرش : 1395/06/10 تاریخ انتشار : 1396/04/01

کلید واژه: حسابداری صنعتی, شرکت لعاب یاس فارس, منطق فازی, هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت, هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت زما,

چکیده مقاله :

این پژوهش به بررسی و تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از به کارگیری سه روش هزینه یابی سنتی، هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرا و هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرای فازی برای محاسبه بهای تمام شده محصولات در شرکت تولیدی لعاب یاس فارس می پردازد. سه فرضیه برای این تحقیق تبیین شده اند، که هر یک به مقایسه دو به دو روش های محاسبه بهای تمام شده محصولات پرداخته اند. به منظور بررسی فرضیه های پژوهش، از روش های میدانی و کتابخانه ای برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز استفاده شده است. اطلاعات جمع آوری شده مربوط به سال 1391 بوده و در هر سه روش سیستم هزینه یابی پیاده سازی شد و با استفاده از آزمون های آماری ناپارامتریک و پارامتریک مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که تفاوت معنی داری بین بهای تمام شده محصولات به روش هزینه یابی سنتی و روش هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرا وجود دارد. همچنین بین بهای تمام شده محصولات به روش هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرا و هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرای فازی تفاوت معنی داری وجود دارد. اما نتایج حاکی از آن بود که تفاوت معنی داری بین بهای تمام شده محصولات به روش هزینه یابی سنتی و هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرای فازی به دلیل دقیق بودن داده های زمانی در صنعت لعاب وجود ندارد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که سیستم هزینه یابی برمبنای فعالیت زمان گرا با استفاده از معادلات و محرک های زمانی می تواند بهای تمام شده محصولات را به صورت دقیق تر و صحیح تری بدست آورد.

چکیده انگلیسی:

This research is aimed to apply three different approaches toward costing (namely traditional, TDABC, and Fuzzy TDABC) to calculate actual costs in “Lo’ab Yas Fars Co.”. Three main hypotheses were stated for this research, that each one is involved comparing methods for calculating actual cost two by two. Required data for assess in comparing these hypotheses are gathered through library and field research. These data were related to Year 1391, (Persian calendar) and inserted in all three models. To confirm or reject each hypothesis, both parametric and non-parametric statistical tests were used. The results confirmed the hypotheses 1 (claiming that there are significant differences between results of the traditional and TDABC systems) and 3 (claiming there are significant differences between the results of TDABC and fuzzy TDABC); however, a significant difference was not found between the traditional and fuzzy TDABC systems (hypothesis no. 2). Generally, it can be concluded that TDABC system supported by equations and temporal stimulants is able to calculate the actual cost with more precision and accuracy.  

منابع و مأخذ:

*      جلالی، محسن (1392). طراحی سیستم محاسبه قیمت تمام شده به روش هزینه‌یابی بر‌مبنای فعالیت زمان‌گرا‌ در بخش خدمات بانکی بانک تجارت. پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت. دانشکده مدیریت. دانشگاه آزاد تهران واحد مرکزی.

*      خدارحمی، بهروز و نازنین بشیری منش(1393). «بررسی ساده سازی سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت مبتنی بر محرک زمان گرا»، فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابرسی و حسابداری مدیریت، سال سوم، شماره: 10، ص ص 165-180.

*      خلیفه سلطانی، احمد و مقصود میرزایی کلانی (1391). "به کارگیری مدل هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت زمان‌گرا در شرکت تولیدی"، مجله حسابداری مدیریت، زمستان، دوره 5، شماره: 15، ص‌ص.83-102.

*      شوندی، حسن ( 1385). نظریه مجموعه­های فازی و کاربرد آن در مهندسی صنایع و مدیریت. چاپ سوم.تهران: گسترش علوم پایه.

*      نمازی، محمد (1377 و 1378). "بررسی سیستم هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت در حسابداری مدیریت و ملاحظات رفتاری آن"، بررسی های حسابداری و حسابرسی، شماره 26 و 27، سال هفتم، زمستان و بهار، ص‌ص.‌ 71-‌106.

*      نمازی، محمد (1387). "معرفی نسل دوم هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت"، مجله حسابدار، اسفند 86 و بهار 87، سال بیست و دوم، شماره 192، ص‌ص. 3-16.

*      نمازی، محمد و سعید مهدوی (1388). هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت زمان‌گرا (راهی ساده تر و قوی تر به سمت سودآوری بیشتر)، (تألیف و ترجمه رابرت.اس.کپلن و استیون.آر.اندرسون)، تهران: انتشارات زر.

*      نمازی، محمد و همکاران (1393). حسابداری مدیریت استراتژیک: از تئوری تا عمل، جلد اول و دوم، چاپ دوم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها(سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی؛ مرکز پژوهش سامانه های یکپارچه و نظام های اطلاعاتی مالی امام حسن مجتبی(ع) وابسته به دانشگاه صنعتی مالک اشتر.

*      Adeoti, Adenle A. and Valverde Raul (2014). “Time Driven Activity Based Costing for the Improvement of IT Service Operations”. International Journal of Business and Management. Vol.9.No.1 PP 109-127.

*      Adiguzel, Humeyra (2008). Time-Driven Activity Based Costing Budgeting: An Implementation on a Manufacturing Company. Master of Science Thesis: Marmara University: Istanbul

*      Alinezhad Sarokolaei, M; Saviz, M; Fathi Moradloo, M; and Soleimani Dahaj, N (2013). “Time Driven Activity Based Costing by Using Fuzzy Logics”, Social and Behavioral Sciences, No 75. PP. 338-345.

*      Bojadziev, B; and Bojadziev, M. (2007). Fuzzy Logic for Business, Finance, and Management. 2^nd ed. Word scientific.

*      Bruggeman, Werner; Everaert, Patricia; Anderson, R; and Steven, Levant, Yves (2005). Modeling Logistics Using Time-Driven ABC: A Case in a Distribution Company. Working Paper: Faculty of Economics and Business Administration: Gent University: Belgium.

*      Demeere, Nathalie; Stouthuysen, Kristof; and Roodhooft, Filip (2009). “Time-Driven Activity –Based Costing in an Outpatient Clinic Environment: Development, Relevance and Managerial Impact”; Health Policy; PP. 296–304 Available at: www.elsevier.com/locate/healthpol

*      Everaert, Patricia; Bruggeman, Werner; and et al (2007). “Cost Modelling in Logistics Using Time-Driven ABC: Experience from a Wholesaler”; International Journal of Physical Distribution & Logistics Management; Vol.38; No.3; PP.172-191.

*      Hajiha. Zohreh; Samad, Safari Alishah (2011). “Implementation of Time Driven Activity Based Costing System and Customer Profitability Analysis in the Hospitality Industry: Evidence From Iran”. Economics and Finance Review. Vol 1(8). PP. 57-67.

*      Kaplan, S.Robert; and Anderson, R.Steven (2007); Time-Driven Activity-Based Costing, A Simpler and More Powerful Path to Higher Profits; Harvard Business School Press; Boston, Massachusetts.

*      Kaplan, S.Robert; and Anderson, R.Steven. (2007);”The Speed-Reading Organization”; Business Finance; Vol.13; Issue 6. PP.38-41.

*      Namazi, Mohammad (2009). “Performance-Focused ABC: A Third Generation of Activity-Based Costing System”; Cost Management; Vol.23; No.5; PP.34-46.

_*        Namazi, Mohammad (2016). “Time-driven activity-based costing: Theory, applications and limitations”, Iranian Journal of Management Studies (IJMS), Vol. 9, No.3, Summer, pp. 457 – 482.

*      Öker, F.; and Adıgüzel, H. (2010). “Time-Driven Activity-Based Costing: An Implementation in a Manufacturing Company”, The Journal of Corporate Accounting & Finance, Vol. 10, PP. 75-92.

*      Ozyapici, Hasan. (2008). An Implementation of Time-Driven Activity-Based Costing system in a Healthcare Institution; Master of Science Thesis; Marmara University; Istanbul.

*      Pongwasit, Ramida; and Chompu-Inwai, Rungchat. (2016); "Analysis of Wooden Toy Manufacturing Costs Through the Application of a Time-Driven Activity-Based Costing System"; Memoirs of the Muroran Institute of Technology;65; pp. 7-14.

*      Tse, S.C.Michael; and Gong, Z.Maleen (2009). “Recognition of Idle Resources in Time-Driven Activity-Based Costing and Resource Consumption Accounting Models”; Jamar; Vol.7; No.2; PP.41-54.