بررسی فقهی – حقوقی استراق سمع

محورهای موضوعی : جامع الفقهیه

میثم درزی نژاد رمی ¹

1 - دانش آموخته ی دکتری رشته حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/06/31 تاریخ پذیرش : 1399/06/31 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: حریم خصوصی, استراق سمع, تحصیل دلیل,

چکیده مقاله :

نیاز به امنیت پس از نیازهای فیزیولوژیک مهم ترین نیاز بشر محسوب می شود اما همواره باید تلاش کرد تا تأمین امنیت، بهانه ای برای امنیتی کردن فضای جامعه و سرکوب حقوق و آزادیهای فردی از یک سو و نادیده انگاشتن حقوق دفاعی متهمان از دیگر سو، نشود.برای همین حریم خصوصی و حرمت آن از اصول و قواعد عمومی پذیرفته شده است اما باید توجه نمود که رعایت حرمت این حریم مطلق نیست،شارع و مقنن در پاره ای موارد در راستای تحصیل دلیل مجوز ورود به این حریم یا نظارت بر آن را داده است استثنائات نقض حریم خصوصی از جمله استراق سمع امروزه به شکل قانونی گسترش یافته اند . علت اساسی آن را می توان در ظهور و بروز اعمال مجرمانه شدیدی دانست که می توانند تبعات امنیتی گسترده ای بر اجتماع ایجاد نمایند.لذا لازم است حدود و ثغور این نقض را در فقه و قانون مورد بررسی قرار داد.

چکیده انگلیسی:

The need for security after the physiological needs is considered to be the most important human need, but it should always be sought to provide security, an excuse to protect the community and to suppress individual rights and freedoms, and to ignore the defense rights of defendants on the other hand. For the same privacy and respect for the principles and rules of the public has been accepted, but it should be noted that respect for this privacy is not absolute, the law enforcement agencies have, in some cases, granted permission to enter or supervise this privacy breach of privacy restrictions. Private today are legally expanded. The root cause of this can be seen in the emergence and occurrence of severe criminal acts that can create extensive security implications for the community. Therefore, it is necessary to examine the extent of this violation in the jurisprudence and law.

منابع و مأخذ:

منابع :

• ابن الاثیر جزیر ،النهایه فی غریب  الحدیث و الاثر ،نشر موسسه اسماعیلیان،قم،چاپ 1364 ، ج2


• ابن فارس، احمد ،المعجم مقاییس اللغة،موسسه اسماعیلیان،قم،ج 3


• ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل ،السیره النبویه، بیروت، دارالمعرفه، 1403ه.ق،ج2


• ابن هشام ،ابی محمد عبدالملک بن هشام بن المعارفی،السیره النبویه ، بیروت،بی تا ،ج3،ص256-255؛


• ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال معروف  به ابن هلال ثقفی ، الغارات ، ترجمه ی :عبدالمحمد  آیتی،تهران ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ،1371.


• ابوالحسن مسلم بن حجاج قشری نیشابوری ،صحیح مسلم ،پیشین ،ج3،ص1415-1414


• اردبیلی مقدس،احمد،زبده البیان فی الحکام القران،مکتبه الجعفریه لاحیاء الاثار الاجعفریه،تهران،بی تا.


• ازهری، ابی منصور محمد بن ابراهیم ، تهذیب اللغة،ج 2،دارالمعرفة بیروت،1423 ه.ق.


• اعتدال ،محمد ،آئین دادرسی کیفری در نظام نوین قضایی ایران،شیراز، نوید،1377.


• انصاری، ولی الله، کشف علمی جرایم، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت، 1380.ص333


• آلم ،ژان پیر ، جاسوسی و ضد جاسوسی، ترجمه : ابوالحسن  سروقد مقدم ،مشهد ،آستان قدس رضوی ،1369


• البیهقی،احمد بن الحسن بن علی،السنن الکبری،دارالفکر،بیروت،بی تا،ج 8


• تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد ،تصنیف غرر الحکم و دررا لکلم ،ج 5،دانشگاه تهران،1366


• جعفری، یعقوب ،مسلمانان در بستر تاریخ ،تهران ،دفتر نشر فرهنگ اسلامی ،1371


• جواد ی، احمد ودیگران ، دائره المعارف تشیع ،تهران ، سعید محبی بنیاد  خیریه و فرهنگی شط، 1373، ج4


• جوادی آملی،مفاتیح الحیات،قم،مرکز نشر اسراء،1392،چاپ یکصد و بیست و سوم


• جوهری، اسماعیل بن حماد ،الصحاح تاج اللغة،ج 4،دارالعلم بیروت،1407 ه.ق


• الحر العاملی ،محمد بن الحسن بن علی ، وسائل الشیعه ،موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث،1409 ه.ق،ج2


• دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا،چاپ دوم ،تهران،دانشگاه تهران،1377


• دیانی، عبدالرسول ،ایقان وجدان قاضی- مقایسه  اجمالی سیستم های حقوق اسلام ، حقوق ایران و فرانسه – www.IRANBAR.ORG


• راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القران، نشر دار العلم الدارالشامیة،1412 ه.ق.


• رایجیان اصلی، مهرداد ، ترجمه سیاست‌ها و مسائل مواد مخدر در جمهوری فدرال آلمان اثر هانس جرج آلبرشت ، در مجموعه مقالات همایش بین‌المللی علمی- کاربردی جنبه‌های مختلف سیاست جنایی در قبال موادمخدر، ج 2، روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران، 1379، ص 300


• روزنامه مأوی،6 خرداد 1386،شماره 630 ص 7.


• ژان پرادل، پیشین، ص 12،


• طباطبایی، سید محمد حسین ،المیزان فی تفسیرالقران الکریم،ج 12، قم،جامعه مدرسین،1417 ه.ق.


• طبرسی ، ابوعلی فضل بن حسن ،مجمع البیان ،بیروت:دارالحیاء التراث العربی،14-6 ه ق)،ج10،ص373-372.


• طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن ،تفسیر جوامع  الجامع،چاپ سوم، تهران: مکتبة الکعبة، 1404 ه.ق.


• طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن ،مجمع البیان ،ناصر خسرو،تهران،1372 ش.


• قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران


• قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه


• قانون آیین دادرسی کیفری ایران


• قانون مجازات اسلامی


• قران الکریم


• قسطلانی ،ابوالعباس شهاب الدین احمد بن محمد ، ارشاد الساری لشرح صحیح البخاری،بیروت:دارالحیاء التراث العربی، بی تا ،ج5 .


• قطعنامه شانزدهمین کنگره بین‌المللی حقوق جزا پیرامون «سیستم عدالت کیفری در مقابل چالش جرم سازمان یافته در: International Review of Penal Law, Vol7, No 3-4, 1999, P 903


• گلدوزیان، ایرج ،حقوق جزای اختصاصی ،چاپ سوم ،تهران، جهاد دانشگاهی(ماجد) 1372،ج1.


• لایحه حمایت از حریم خصوصی مصوب جلسه مورخ 4/3/84 هیئت وزیران


• لنگرودی ،محمد جعفر جعفری، ترمینولوژی حقوق،گنج دانش،1382،چاپ 13.


• منتظری ، حسینعلی ،دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیه ،ترجمه محمود صلواتی،قم،بی تا،1370


• نظریه 3472/7- 16/8/1377 اداره حقوقی قوه قضاییه.


• نظریه شماره 1465/7 مورخ 30/2/71 اداره حقوقی قوه قضائیه


• واقدی ،محمد بن عمر ،المغازی للواقدی ([بی جا]: دانش اسلامی ،1405 ه.ق.


• ولیدی ،محمد صالح ، حقوق جزای عمومی ، چاپ سوم،تهران ، سمت، 1374،ج1
  
  
  
  • CASE OF HATTON AND OTHERS v. THE UNITED KINGDOM,2003/07/08  
  
  
  • S. Wisotsky, "Crack down: The Emerging Drug Exception to the Bill of Rights", Hasting Law Jurnal, 1987, P. 889-912