برآورد اثر بازگشتی مستقیم بهبود کارایی مصرف گاز در بخش خانگی ایران

محورهای موضوعی : اقتصاد کاربردی

مریم عباسی ¹ (دانشجوی دکتری اقتصاد نفت و گاز دانشگاه آزاد اسالمی واحد مرودشت)
عباس امبنی فرد ² (دکترای اقتصاد دانشگاه آزاد اسالمی واحد شیراز)

تاریخ دریافت : 1397/02/28 تاریخ پذیرش : 1397/09/14 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: اثر بازگشتی, گاز خانگی, میانگین دما, درآمد سرانه واقعی, جمعیت,

چکیده مقاله :

در این مطالعه با استفاده از مدل خودرگرسیون با وقفه های توزیعی (ARDL) به بررسی اثر بازگشتی مستقیم تقاضای گاز بخش خانگی در ایران پرداخته شد. برای این منظور از داده های دوره ده ساله 94-1384 بصورت فصلی استفاده شد. نتایج برآورد مدل های بلندمدت و کوتاه مدت ARDL نشان داد که در بلندمدت و کوتاه مدت، متغیرهای میانگین دما، درآمد سرانه واقعی و جمعیت، از اثر مستقیم و قوی بر مصرف گاز خانگی کشور برخوردار می باشند. همچنین، قیمت گاز خانگی، از اثر معکوس و قوی بر مصرف گاز خانگی برخوردار بوده و اثر بازگشتی مستقیم بلندمدت و کوتاه مدت ناشی از بهبود کارایی گاز خانگی در کشور به ترتیب معادل 34% و 31% می باشد. بدین مفهوم که در بلندمدت و کوتاه مدت با 100% کاهش قیمت گاز خانگی در اثر بهبود کارایی آن، مصرف گاز خانگی نه تنها کاهش نمی یابد، بلکه به ترتیب 34% و 31% افزایش می یابد. در نهایت، با توجه به نتایج به دست آمده از اثرات مثبت سایر متغیرهای اثرگذار بر تقاضای گاز خانگی، همانند درآمدسرانه و میزان جمعیت، پیشنهاد می شود در کنار سیاست های قیمتی به مقوله فرهنگ سازی استفاده بهینه از گاز در جامعه بیش از پیش توجه شود. چرا که اگر افراد جامعه نسبت به استفاده بهینه از منابع انرژی اهتمام نداشته باشند؛ اجرای سیاست های قیمتی نتایج اثربخشی به همراه نخواهد داشت.

منابع و مأخذ:

اسماعیل نیا، علی اصغر و اختیاری نیکجه، سارا. (1391)، بررسی میزان اثرات بازگشتی بهبود راندمان خودروها بر مصرف سوخت، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 9(34): 213-185.

امامی میبدی، علی. قاسمی، عبدالرسول. گلچین فر، علیرضا. (1388)، عوامل موثر بر قیمت گاز مصرفی در بخش خانگی کشور، فصلنامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی، 17(52): 94-69.

بابازاده، محمد. قدیمی دیزج، خلیل. قربانی، وحید. (1393)، برآورد تابع تقاضای کوتاه مدت و بلندمدت گاز طبیعی در بخش خانگی، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 7(1): 113-101.

ترازنامه انرژی، وزارت نیرو، دفتر برنامه ریزی کلان برق و انرژی.

 خاکی، غ. ر. (1386)، شیوه نامه تدوین طرح و نقد تحقیق، انتشارات بازتاب.

خوشکلام خسروشاهی، موسی. (1394)، اثرات بازگشتی مربوط به بخش های اقتصادی و خانوارها در نتیجه ارتقاء کارایی مصرف گازوئیل، فصلنامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی، 23(74): 54-31.

دل انگیزان، سهراب؛ خانزادی، آزاد و حیدریان، مریم. (1393)، بررسی اثرات تغییر قیمت سوخت بر تولید گازهای گلخانه ای در بخش حمل و نقل جادهای ایران، رویکرد حداقل مربعات پایدار (RLS)، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی­های اقتصادی سابق)، 11(4): 77-47.

دل انگیزان، سهراب؛ خانزادی، آزاد و حیدریان، مریم. (1396)، برآورد و تحلیل اثرات بازگشتی مستقیم ناشی از بهبود کارایی مصرف سوخت در بخش حمل و نقل جاده ای ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات اقتصادیِ کاربردی ایران، 6(21): 172-149.

شرزه­ای، غلامعلی و ابراهیم زادگان، هه­ژار. (1390)، برآورد اثر بازگشت افزایش کارآیی انرژی در ارتباط با مصرف خانوارها و انتشار دی اکسیدکربن در ایران، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 8(30): 61-33.

منظور، داود؛ آقابابایی، محمدابراهیم و حقیقی، ایمان. (1390)، تحلیل اثرات بازگشتی ناشی از بهبود کارآیی در مصارف برق در ایران: الگوی تعادل عمومی محاسبه پذیر، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 28: 23-1.

نوفرستی، محمد. (1378)، ریشه واحد و هم­جمعی در اقتصاد سنجی، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، تهران.

Belaïd, F. Bakaloglou, S. Roubaud, D. (2018), Direct rebound effect of residential gas demand: Empirical evidence from France, Energy Policy, 115: 23-31.

Li, K. and Lin, B. (2015). “Heterogeneity in rebound effects: Estimated results and impact of China’s fossil-fuel subsidies”, Applied Energy, 149, 148-160.

Linn, J. (2013). “The Rebound Effect for Passenger Vehicles”, Resources for the Future, Washington, DC 20036.

Sorrell, S.; Dimitropoulos, J. and Sommerville, M. (2009). “Empirical estimates of the direct rebound effect: A review”, Energy Policy, 37, 1356-1371.

Wang, H.; Zhou, D. Q. and Zha, D. L. (2012). “Direct rebound effect for passenger transport: Empirical evidence from Hong Kong”, Applied Energy, 92, 162-167.

Wang, Z.; Han, B. and Lu, M. (2016). “Measurement of energy rebound effect in households: Evidence from residential electricity consumption in Beijing, China”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 58, 821-861.

Zhang, Y. J.; Peng, H. R.; Liu, Z. and Tan, W. (2015). “Direct energy rebound effect for road passenger transport in China: A dynamic panel quantile regression approach”. Energy Policy, 87, 303-313.