تأثیر حذف یارانه انرژی بر تولید ناخالص ملی در ایران

محورهای موضوعی : اقتصاد کاربردی

تیمور محمدی ¹ , جمشید پژویان ² , شیما عباس زاده ³

1 - مسئول مکاتبات
2 - ندارد
3 - ندارد

تاریخ دریافت : 1393/06/07 تاریخ پذیرش : 1390/09/08 تاریخ انتشار : 1390/01/01

کلید واژه: رشد تولید ناخالص ملی, مدل اقتصادسنجیVAR, یارانه,

چکیده مقاله :

تاکنون مصرف انرژی در ایران به دلیل در اختیار داشتن منابع ارزان انرژی و تخصیص یارانه‌های حمایتی از سوی دولت در مقایسه با استانداردهای جهانی بالا بوده است. بدون شک حذف یارانه‌های انرژی برای تخصیص بهینه منابع پایان پذیر از مهم‌ترین اقداماتی است که باید در اقتصاد ایران انجام شود. هدف این تحقیق بررسی آثار حذف یارانه‌های انرژی بر متغیرهای اقتصادی کلان همانند رشد اقتصادی و مصرف فرآورده‌های انرژیبنزین و نفت گاز با استفاده از مدل اقتصاد سنجی VAR(روش خودرگرسیون برداری) است. برای این منظور کوشش می‌شود تا صحت فرضیه‌های تحقیق به شرح زیر ارزیابی گردد: 1- یارانه‌ها علت گرنجری رشد تولید ناخالص ملی واقعی است. 2- حذف یارانه‌ها موجب کاهش تولید می‌شود. 3- تأثیر حذف یارانه بر تولید بیشتر از 2 دوره به طول می‌انجامد. جامعه آماری در این تحقیق، اقتصاد ایران در طول سال‌های پرداخت یارانه و نمونه مورد بررسی از سال 1356 تا 1387 است. متغیرهای مورد بررسی در این مطالعه شامل قیمت واقعی بنزین، قیمت واقعی نفت گاز، مصرف واقعی بنزین، مصرف واقعی نفت گاز و تولید ناخالص ملی واقعی و یک متغیر مجازی وارد شده از سال 1365 و در دوره جنگ ایران و عراق است. نتیجه این مطالعه نشان می‌دهد که در صورتی که افزایش قیمت بنزین و نفت گاز موجب کاهش مصرف این دو فرآورده نفتی شود، رشد تولید ناخالص ملی کمتر خواهد شد، ولی اگر مصرف بنزین و نفت گاز کاهش نیابد، آن بر رشد تولید اثر نخواهد گذاشت. لازم به ذکر است که عدم واکنش مصرف کنندگان نسبت به افزایش قیمت این دو فرآورده می‌تواند تحت شرایط مختلفی در اقتصاد اتفاق بیفتد.

چکیده انگلیسی:

Up to now energy consumption in Iran due to having cheap sources of energy and support from government subsidies in comparison with the international standards has been high.  Determining energy prices lower than the world price by the government increases government spending and as a result increases unsustainable budget deficit. Undoubtedly removing energy subsidies for optimal allocation of limited resources is the most important task that should be done in the Iranian economy. The aim of this study is to investigate the effects of removing energy subsidies on macroeconomic variables such as economic growth and energy consumption of petroleum products such as gasoline and gas oil using VAR econometrics model.For achieving this goal, three hypotheses have been investigated. The first hypothesis indicated that “the subsidies are the Granger cause of GNP growth”. The second hypothesis is “removing subsidies decreases the production” and the last hypothesis is “the effect of removing subsidies takes more than two time period”. Statistical database is the Iranian economy between years 1356 to 1387 when the subsidies were paid. Investigated variables in this study are real price of gasoline, real price of gas oil, real annual gasoline consumption, real annual gas oil consumption, GNP and a dummy variable.Results of this study indicate that if the prices of gasoline and gas oil reduce the consumption of these two products, GDP growth will decrease but if the consumption of these two products does not change considerably, it would not affect GDP growth.