بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات (نوآوری) بر رشد اقتصادی و شاخص توسعه انسانی با بهره گیری از روش رگرسیون به‌ظاهر نامرتبط (SUR) (شواهدی از کشورهای منا (MENA))

محورهای موضوعی : اقتصاد کاربردی

سیدمحمدقائم ذبیحی ¹ , مصطفی سلیمی فر ² , محمدظاهر احمدی شادمهری ³ , نرگس صالح نیا ⁴

1 - دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2 - استاد و عضو هیئت علمی گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
3 - دانشیار و عضو هیئت علمی گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
4 - استادیار و عضو هیئت علمی گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. (نویسنده مسئول).

تاریخ دریافت : 1400/10/23 تاریخ پذیرش : 1400/12/15 تاریخ انتشار : 1400/11/01

کلید واژه: رشد اقتصادی, اقتصاد دانش‌بنیان, فناوری اطلاعات و ارتباطات, رگرسیون به‌ظاهر نامرتبط, شاخص توسعه انسانی,

چکیده مقاله :

اقتصاددانان حداقل از زمان کتاب ثروت ملل آدام اسمیت در سال 1776 همواره در پی پاسخ به این سوال هستند که چرا برخی مکان‌ها رشد می‌کنند، رونق می‌گیرند و به استانداردهای زندگی بالاتری دست می‌یابند. از این رو، داشتن رشد و توسعه بالا، سبب برخورداری آحاد جامعه از امکانات و مزایای اقتصادی و اجتماعی بسیاری می شود. هدف از این مقاله بررسی رابطه تجربی بین فناوری اطلاعات و ارتباطات و رشد و شاخص توسعه انسانی در کشورهای حوزه منا است. بدین منظور در این پژوهش از داده های پانل در بازه سالانه 2000 تا 2019 برای کشورهای عضو منا استفاده شده است. نتایج تجربی به‌دست‌آمده با استفاده از روش رگرسیون به‌ظاهر نامرتبط (SUR) نشان می‌دهد که فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد اقتصادی به میزان 0.003 درصد و بر شاخص توسعه انسانی به میزان 0.192 واحد در کشورهای منا تأثیر مثبت و معناداری داشته است. همچنین سایر متغیرهای پژوهش از جمله بازبودن تجاری، سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تشکیل سرمایه ثبات ناخالص بر رشد اقتصادی به ترتیب به میزان 0.002، 0.001 و 0.001 درصد و بر شاخص توسعه انسانی به ترتیب به میزان 0.380، 0.071 و 0.321 واحد تأثیر مثبت و معناداری داشته اند. همچنین شایان ذکر است که در معادله رشد اقتصادی متغیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی معنادار به دست نیامده است.