مدل‌سازی فراگیری مالی و اثرات آستانه‌ای آن بر رشد اقتصادی کشورهای عضو اوپک (رگرسیون پانل آستانه‌ای)

محورهای موضوعی : اقتصاد کاربردی

عباس سموعی ¹ (دانشجوی دوره دکترای گروه اقتصاد، واحد الیگودرز، دانشگاه آزاد اسلامی، الیگودرز، ایران.)
داریوش حسنوند ² (استادیار گروه اقتصاد واحد الیگودرز، دانشگاه آزاد اسلامی، الیگودرز، ایران (نویسنده مسئول).)
رامین خوچیانی ³ (استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آیت الله بروجردی)
مهدی زاهد غروی ⁴ (استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آیت الله بروجردی)

تاریخ دریافت : 1399/10/26 تاریخ پذیرش : 1400/04/06 تاریخ انتشار : 1399/04/01

کلید واژه: فراگیری مالی, اوپک, رشد اقتصادی, پانل آستانه‌ای,

چکیده مقاله :

فراگیری مالی به‌طور مؤثر و کارا منابع را (نیروی کار، سرمایه، تکنولوژی و ...) از بخش‌های دارای مازاد به بخش‌های دارای کسری تخصیص دهد که منجر به توسعه پس‌انداز و سرمایه‌گذاری شده که آن‌هم به‌نوبه خود رشد اقتصادی را ارتقا می‌دهد. همچنین فراگیری مالی می‌تواند با سفته‌بازی، تورم ایجاد کند. لذا بررسی اثرات خطی می‌تواند دارای تورش باشد. هدف پژوهش تحلیل اثرگذاری آستانه‌ای فراگیری مالی بر رشد اقتصادی کشورهای اوپک می‌باشد. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر شیوه پژوهش، توصیفی تحلیلی می‌باشد. برای برآورد الگوی پژوهش از روش رگرسیون پانل آستانه‌ای یکنواخت با داده‌های پانل استفاده می‌شود. قلمرو پژوهش کشورهای عضو اوپک دوره زمانی 2003 تا 2018 می‌باشند. داده‌های این تحقیق از پایگاه داده WDI و Global Findex و برای تخمین از نرم‌افزارهای ایویوز و استاتا استفاده‌شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که حد آستانه‌ای فراگیری مالی 0.99 است. نتایج آزمون خطی بودن هانسن با روش بوت استرپ نیز معناداری حد آستانه را تأیید می‌کند. مفهوم این حد آستانه آن است که در فراگیری مالی کمتر از 0.99، افزایش فراگیری مالی اثر معنادار و منفی بر رشد اقتصادی کشورهای اوپک دارد، اما در رژیم دولت‌هایی با فراگیری مالی بزرگ‌تر، فراگیری مالی اثری مثبت بر رشد اقتصادی دولت‌ها دارد.

منابع و مأخذ:

ابریشمی، حمید (1388). اقتصاد سنجی کاربرد، موسسه انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.

اسفندیاری، مرضیه، قرنجیک، معصومه (1397). نقش تغییر ساختاری در تحریک رشد اقتصادی کشورهای عضو اپک، اقتصاد کاربردی.

آذربایجانی، کریم؛ عاطفه اشراقی و همایون رنجبر (۱۳۹۲). تأثیر متنوع‌سازی صادرات، توسعه مالی و آزادسازی تجاری بر رشد اقتصادی مورد کشورهای D8، اولین همایش الکترونیکی ملی چشم‌انداز اقتصاد ایران با رویکرد حمایت از تولید ملی، خوراسگان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان.

آل بوسویلم، مسلم، کریمی هسنیجه، حسین، نوری بخش، محمد (۱۳۹۱). تاثیر ریسک‌های سیاسی بر رابطه میان توسعه نظام تامین مالی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی. دو فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد و توسعه منطقه‌ای.

باقرزاده آذر، فاطمه، محسنی زنوزی، سید جمال‌الدین، منصورفر، غلامرضا (1399). رابطه غیرخطی نااطمینانی سیاست‌های اقتصادی دولت و رشد اقتصادی ایران با تأکید بر توسعه بازارهای مالی در قالب مدل نوین GAS  فصلنامه علمی نظریه‌های کاربردی اقتصاد.

پیرایش، رضا و مریم فرامرزپور (۱۳۹۵). عوامل تاثیرگذار بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، چهارمین همایش علمی پژوهشی یافته‌های نوین علوم مدیریت، کارآفرینی و آموزش ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین- انجمن علمی تخصص عمران و معماری.

تیمور محمدی، حمید ناظمانو یونس خداپرست پیرسرایی (1393). بررسی رابطه علیت پویای بین توسعه مالی، باز بودن تجاری و رشد اقتصادی؛ مقایسه موردی دو کشورنفتی ایران و نروژ، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران.

جلال‌آبادی، اسدالله، بهرامی، جاوید (1389). نااطمینانی در مدل‌های تجربی رشد: رابطه باز بودن تجاری و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب، رساله دکترا، دانشگاه علامه طباطبایی.

درگاهی، حسن (1385). عوامل موثر بر توسعه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی: درس‌هایی برای اقتصاد ایران، شریف ویژه علوم مهندسی، دوره 22، شماره 36.

راستی، مجتبی (1389). بررسی رابطه توسعه مالی و تجارت بین‌المللی در کشورهای در حال توسعه (رویکرد علت و معلولی و مقایسه کشورهای صادرکننده و غیرصادرکننده نفت، پژوهش‌های اقتصادی ایران.

رضایی، مهدی (1395). تأثیر توسعه مالی بر رشد اقتصادی در ایران، دومین همایش بین‌المللی مدیریت، اقتصاد و توسعه، تهران.

سوری، علی (1390). اقتصاد سنجی همراه با کاربرد EVIEWS7، انتشارات فرهنگ شناسی، چاپ پنجم.

شفقت‌زاده، زهرا؛ حسین شریفی رنانی و مصطفی عمادزاده (۱۳۹۲). بررسی ارتباط میان رشد اقتصادی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و توسعه مالی در ایران، دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی، قم، دانشگاه پیام نور.

صالحی‌فر، محمد و الهه زمان (۱۳۹۷). نقش فراگیری مالی در توسعه اقتصادی فراگیر، سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، حسابداری و حسابرسی پویا، تهران، دانشگاه صالحان.

فرج‌زاده اولقی، زهرا، نقیبی، محمد (1397). بررسی تأثیر سیاست‌های پولی و مالی بر اقتصاد ایران در بستری از رکود اقتصادی. اقتصاد کاربردی.

قاسمی، حسام‌الدین، عرب مازار، عباس (1398). برآورد شاخص تاب‌آوری بخش پولی و مالی اقتصاد ایران، فصلنامه علمی نظریه‌های کاربردی اقتصاد.

گوهری، لیدا، کریمی موغاری، زهرا، زروکی، شهریار (1397). تحلیل اثر تعاملی کیفیت نهادی و توسعه بخش بانکی بر رشد اقتصادی: کاربردی از شاخص ترکیبی مالی، فصلنامه علمی نظریه‌های کاربردی اقتصاد.

محقق‌زاده، فاطمه، شیرین بخش، شمس‌الله، نجفی‌زاده، عباس، دقیقی اصلی، علیرضا (1397). واکاوی اثرات متقابل بیمه و رشد اقتصادی ایران با بهره‌گیری از روش VAR بیزین. اقتصاد کاربردی.

مهدوی، رحمان و مهدوی، روح‌اله (1387). تاثیرگذاری سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و توسعه بازار مالی بر رشد اقتصادی ایران، اقتصاد و تجارت نوین.

میررضایی، الهام سادات و کاظم امجدی (۱۳۹۴). بررسی تاثیر توسعه مالی بر تجارت بین‌الملل در کشورهای منتخب در حال توسعه، سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تبریز، سازمان مدیریت صنعتی نمایندگی آذربایجان شرقی.

میرزایی، مریم، شیرازیان، زهرا (1398). بررسی نقش فراگیری مالی و سواد مالی بر ارزش درک شده از سرمایه‌گذاری از دیدگاه سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار تهران، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار.

 

Adnan, N (2011). Measurement of Financial Development: A Fresh Approach. Qatar: 8th International Conference on Islamic Economics and Finance.

Agnello, L, Mallick, S.K and Sousa, R.M (2012). Financial reforms and income inequality, Economics Letters, Vol. 116 No. 3.

Brownbridge, M, Bwire, T. D. K. Rubatsimbira and G. A. Tinyinondi (2019). The Impact of financial Inclusion on the Interest Rate Channel of the Monetary Policy Transmission Mechanism, Bank of Uganda, Kampala Uganda.

Cabeza-García, L, Del Brio, E. B & Oscanoa-Victorio, M. L (2019). Female financial inclusion and its impacts on inclusive economic development, In Women's Studies International Forum. Vol. 77.

Claessens, S (2006). Access to financial services: a review of the issues and public policy objectives, Oxford University Press on behalf of the World Bank, The World Bank.

Claessens, S and Perotti, E (2007). Finance and inequality: channels and evidence, Journal of Comparative Economics, Vol. 35 No. 4.

Dabla-Norris, E, Ji, Y, Townsend, R & Unsal, F (2015). Identifying Constraints to Financial Inclusion and TheirImpact on GDP and Inequality: A Structural Framework for Policy, D.C. Washington: International Monetary Fund.

Desbordes, R & Wei, S. J (2017). The effects of financial development on foreign direct investment, Journal of Development Economics.

Dutta, N & Roy, S (2011). Foreign direct investment, financial development and political risks. The Journal of Developing Areas.

Evans, O (2016). The Effectiveness of Monetary Policy in Africa: Modeling the Impact of Financial Inclusion, Iranian Economic Review.

Hajilee M, et al (2018). On the link between financial market inclusion and trade openness: An asymmetric analysis, Economic Analysis and Polic.

Hariharan, G and Marktanner, M (2012). The growth potential from financial inclusion, available.

Jack, W & Suri, T (2014). Risk Sharing and Transactions Costs: Evidence from Kenya's Mobile Money Revolution, American Economic Review.

Karpowicz, I (2014). Financial Inclusion, Growth and Inequality: A Model Application to Colombia.

Kim, D. W, Yu, J. S & Hassan, M. K (2018). Financial inclusion and economic growth in OIC countries, Research in International Business and Finance.

King, R. G & Levine, R (1993). Finance and growth: Schumpeter might be right, Quarterly Journal of Economics.

Last, Mazambani and Tariro, Juliet Rushwaya and Enuel, Mutambara (2018). financial inclusion: disrupted liquidity and redundancy of mobile money agents in Zimbabw, Investment Management and financial Innovations, Vol. 15.

Levine, R & Zervos, S (1998). Stock Markets, Banks, and Economic Growth, American Economic Review.

Levine, R, Loayza, N & Beck, T (2000). Financial Inclusion and Growth: Causality and Causes, Journal of Monetary Economics.

Maune, Alexander (2018). financial Inclusion and the Trade-Growth Nexus: Evidence from the Emerging Zimbabwean Economy, ournal of Economics and Behavioral Studies (ISSN: 2220-6140), Vol. 10.

Mbutor, O, Mbutor and and Ibrahim A, Uba (2013). The impact of financial inclusion on monetary policy in Nigeria, Journal of Economics and International nance, Vol. 5(8).

McKinnon, R (1973). Money and Capital in Economic Development, Washington, DC: Brookings Institution.

Mehrotra, N, Puhazhendhi, V, Nair, G and Sahoo, B.B (2009). Financial inclusion-an overview, Department of Economic Analysis and Research, National Bank for Agriculture and Rural Development (NABARD), Occasional Paper, p. 48.

Monteforte, L & Moretti, G (2013). Real‐time forecasts of inflation: The role of financial variables, Journal of Forecasting.

Mosco Salgado, R. J (2019). Financial inclusion and inflation.

Nancy, Ong-A-Kwie-Jurgens (2016). Identifying Constraints to financial Inclusion and their impact on GDP and Inequality: A case of Suriname, Research Department of the Central Bank of Suriname.

Nguling’wa, Philip Balele (2019). THE IMPACT OF financial INCLUSION ON ECONOMIC GROWTH IN SUB-SAHARAN AFRICA, Journal of Applied Economics and Business.

Norris, E. D, Ji, Y, Townsend, R & Unsal, D. F (2015). Identifying Constraints to Financial Inclusion and Their Impact on GDP and Inequality: A Structural Framework for Policy. IMF Working Paper 22. IMF: Washington DC.

Rajan, R. G & Zingales, L (1998). Financial Dependence and Growth, American Economic Review.

Roa Jose, M (2015). Financial Inclusion in Latin America and the Caribbean: Access, Usage and Quality, 1-42. Central Bank for Latin American Monetary Studies.

Sahay, R, Čihák, M, N’Diaye, P & Barajas, A (2015). Financial Inclusion: Can it meet Multiple Macoeconomic Goals? United States: International Monetary Fund.

Saraswati, B. D, Maski, G, Kaluge, D & Sakti, R. K (2020). The effect of financial inclusion and financial technology on effectiveness of the Indonesian monetary policy, Business: Theory and Practice.

Sarma, M & Pais, J (2010). Financial Inclusion and Development: A Cross-Country Analysis, Indian Council for Research on International Economic Relations.

Sarma, M & Pais, J (2011). Financial inclusion and development, Journal of international Development.

Sethi, Dinabandhu & Debashis Acharya (2018). financial inclusion and economic growth linkage: some cross country evidence, Journal of financial Economic Policy.

Udoka, Bernard Alajekwu and Vincent N. Ezeabasili and Samuel M. Nzotta (2013). Trade Openness, Stock Market Development and Economic Growth of Nigeria: Empirical Evidence, Research Journal of Finance and Accounting.

Varghese, G & Viswanathan, L (2018). Financial inclusion: opportunities, issues and challenges, Theoretical Economics Letters.

World Bank (2013). Benchmarking Financial Systems around the World, Washington, DC: World Bank.

World Bank (2018). Global Financial Development Report.

World Bank (2019). World Development Indicator (WDI).

Yorulmaz, R (2016). Construction of A Financial Inclusion Index for The Member and Candidate Countries of the European Union, Sayıştay Dergisi, No.102.