تاثیر فراشناخت و خطاهای شناختی بر قضاوت و تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران: نقش تعدیلی افشای اختیاری

محورهای موضوعی : دانش مالی تحلیل اوراق بهادار

یعقوب پورکریم ¹ (دانشجوی دکتری گروه حسابداری، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.)
سعید جبارزاده کنگرلوئی ² (دانشیار گروه حسابداری، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران)
جمال بحری ثالث ³ (استادیار گروه حسابداری، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.)
حسن قلاوندی ⁴ (دانشیار گروه مدیریت آموزشی، گروه حسابداری، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/06/25 تاریخ پذیرش : 1397/08/01 تاریخ انتشار : 1399/04/01

کلید واژه: فراشناخت, خطاهای شناختی, قضاوت, تصمیم‌گیری, افشای اختیاری,

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر فراشناخت و خطاهای شناختی بر قضاوت و تصمیم گیری سرمایه گذاران، با نقش تعدیلی افشای اختیاری می باشد. پژوهش حاضر، در سال 1396 بر اساس یک روش آزمایشی با ارایه مرحله ای اطلاعات حسابداری و غیرحسابداری به سرمایه گذاران بورس اوراق بهادار، در نرم افزار گوگل فرمز اجرا شده و حجم نمونه برابر با 98 نفر (آزمودنی) بوده که اطلاعات قابل قبول حاصل از آزمون آنها، مبنای تحلیل های آماری قرار گرفته است. جهت آزمون فرضیه ها از برازش مدل معادلات ساختاری در نرم افزار اسمارت پی ال اس استفاده شد. نتایج نشان داد که فراشناخت بر صحت قضاوت سرمایه گذاران تاثیر معنی داری داشته اما خطاهای شناختی بر صحت قضاوت سرمایه گذاران تاثیر معنی داری ندارد. فراشناخت و خطاهای شناختی با میانجی گری قضاوت، بر تصمیم گیری سرمایه گذاران تاثیر معنی داری دارد. با نقش تعدیلی افشای اختیاری، فراشناخت و خطاهای شناختی بر صحت قضاوت سرمایه گذاران تاثیر معنی داری دارد. با نقش تعدیلی افشای اختیاری و با میانجی گری قضاوت، فراشناخت و خطاهای شناختی بر تصمیم گیری سرمایه گذاران تاثیر معنی داری دارد.همچنین،مقایسه ضریب تعیین (R2) به دست آمده از مدل های معادلات ساختاری، نشان دهنده تاثیر مثبت افشای اختیاری اطلاعات رفتاری بر قضاوت و تصمیم گیری سرمایه گذاران می باشد.

چکیده انگلیسی:

This research investigates the effect of Metacognition and cognitive failures on investors judgment and decision making, with the moderating role of voluntary disclosure. The present research was carried out using a test method based on a staged method of accounting and non-accounting information in the Google Forms software and 98 acceptable quiz of the investors were randomly selected and analyzed in 2017. In order to test the hypothesis, structural equation model was used in SMART-PLS software. The results showed: Metacognition have a significant effect on investors judgment, but cognitive failures don't have a significant effect on investors judgment. Metacognition and cognitive failures by mediating judgment have a significant effect on investors' decision making. With the moderating role of the voluntary disclosure, Metacognition and cognitive failures, there is a significant effect on investors judgment. With the moderating role of voluntary disclosure, Metacognition and cognitive failures through mediation of judgment, there is a significant effect on investors' decision making. Also, the comparison of the Coefficient of Determination (R2) obtained from the structural equation models, indicates the positive effect of the voluntary disclosure, on the decision making of investors.

منابع و مأخذ:

*      آقازاده، محرم. و احدیان، محمد. (1377)، مبانی نظری و کاربردهای آموزشی: نظریه فراشناخت، چاپ اول، تهران، انتشارات پیوند.

*      بنی­مهد، بهمن. عربی، مهدی. و حسن پور، شیوا. (1395)، پژوهش­های تجربی و روش شناسی در حسابداری، چاپ اول، تهران، انتشارات ترمه.

*      بولو، قاسم. (1384)، شناخت دیدگاه بار اطلاعاتی، ماهنامه حسابدار، شماره  164.

*      پوریوسف، اعظم. ثقفی، مهدی. و شبانی، محمد. (1395)، بررسی تاثیرسطح تجمیع اطلاعات مالی بر کیفیت تصمیم گیری سرمایه گذاران، مجله اقتصادی، شماره 1و2. صص 56-39.

*      پورعبدل، سعید. صبحی، ناصر. و عباسی، مسلم. (1394)، نیمرخ نارسایی شناختی، نارسایی هیجانی و اجتناب شناختی در دانش آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص، روشها و مدلهای روانشناختی، سال ششم، شماره بیستم، صص 72-55.

*      تهرانی، رضا. طالب نیا، قدرت اله. و جلیلی، صابر. (1385)، ارزیابی میزان اتکاء معامله گران بورس اوراق بهادار تهران به اطلاعات حسابداری و غیرحسابداری در تصمیمات سرمایه گذاری، تحقیقات مالی، سال هشتم، شماره بیست و یکم، صص 46-27.

*      رحمانی، علی. (1373)، حسابداری رفتاری، بررسی های حسابداری، سال دوم، شماره هشتم، صص 80-71.

*      8.. رهنمای رودپشتی، فریدون. و یزدانی، شهره. (1388)، کاربرد تئوریهای روانشناسی در حسابداری، پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی، دوره اول, شماره چهارم، صص 26- 1.

*      رهنمای رودپشتی، فریدون. و رستمی، نعمت. (1394)، مروری بر تئوری های روانشناسی در تحقیقات حسابداری مدیریت، حسابداری مدیریت، سال هشتم، شماره بیست وششم، صص20-1.

*      زارعی، علی. و دارابی، رویا. (1397)، تأثیر گرایش های احساسی سرمایه گذاران بر افشای اختیاری در بازار سرمایه ایران، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، سال دهم، شماره سی و هفتم، صص 157-131.

*      شیرازیان، زهرا. (1395)، بررسی رابطه میان بیوریتم سهام داران و خطای تصمیم گیری مالی در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، سال نهم، شماره سی و دوم، صص 66-51.

*      عرب مازار یزدی، محمد. مسیح آبادی، ابوالقاسم. و پوریوسف، اعظم. (1391)، سبک شناختی حسابرس، حجم اطلاعات و کیفیت اظهار نظر نسبت به تداوم فعالیت، بررسی های حسابداری و حسابرسی، دوره نوزدهم، شماره دوم، صص 96-73.

*      عباسی، مسلم. پیرانی، ذبیح. درگاهی، شهریار. و آقاویردی نژاد، شبنم. (1393)، ارتباط بین نارسایی شناختی و نارسایی هیجانی با تعلل ورزی تصمیم­گیری در دانشجویان، آموزش در علوم پزشکی، دوره چهاردهم، دهم، صص 915-910.

*      عزیزی، شهریار. (1392)، متغیرهای میانجی، تعدیل­گر و مداخله­گر در پژوهش­های بازاریابی: مفهوم، تفاوت­ها و آزمون­ها، تحقیقات بازاریابی نوین، سال سوم، شماره دوم، صص 174-155.

*      کنجکاو منفرد، امیررضا. فتحی، سعید. و رنجبریان، بهرام.(1395)، بررسی نقش متغیرهای روانشناختی و آگاهی بر تمایل به سرمایه­گذاری با تاکید بر نقش واسطه­ ریسک ادراک شده، فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، سال نهم، شماره سی، صص 15-2.

*      مرادی، جواد. و ایزدی، منصوره. (1394)، بررسی تأثیر سواد مالی سرمایه گذاران بر تصمیم سرمایه گذاری در اوراق بهادار، فصلنامه دانش سرمایه گذاری، سال چهارم، شماره سیزدهم، صص 149-127.

*      مسیح آبادی، ابوالقاسم. پوریوسف، اعظم. و برومند، راحبه. (1390)، تأثیر سبک شناختی ارزیابان سهام بر ارزیابی و برآورد قیمت سهام، تحقیقات حسابداری: صص 56-44.

*      مسیح آبادی، ابوالقاسم. (1382)، ادراک اطلاعات حسابداری، قضاوت نسبت به آنها و اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری، رساله دکتری رشته حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی.

*      ودیعی، محمد حسین. لاری دشت بیاض، عباس. و لاری دشت بیاض، محمود. (1391)، ارزیابی تاثیر افشای اطلاعات غیر مالی بر تصمیم گیری سرمایه گذاران، فصلنامه پژوهشنامه حسابداری و حسابرسی، سال اول، شماره دوم، صص 110-100.

*      Broadbent, D.E. Cooper, P.F. FitzGerald, P. and Parkes. K.R. (1982). “The Cognitive Failures Questionnaire (CFQ) and its Correlates”. Br. J. Clin. Psychol. 21 (Pt 1), 1–16.

*      Biehler, R. and. Snwoman. J (1993).“Psychology Apllied to Teaching”,7th ed. Boston  Houghton Mifflin.

*      Chewing, E.G. and Harrell. A.M. (1995). “The Effect of Information Load on Decision Maker's Cue Utilization Levels and Decision Quality in a Financial Distress Task”. Journal of Accounting, Organization and Society, 15: 527-542.

*      Coşkun, Y. (2018). “A Study on Metacognitive Thinking Skills of University Students”. Journal of Education and Training Studies. Vol. 6, No. 3: 38-46.

*      Doorn, R. Lang, J. and Weijters. T. (2010). “Self-report Cognitive Failures: A core Self-Evaluation?” Personality & Individual Difference, (49):717–722.

*      Flavell, J. H. (1979). “Metacognition and Cognitive Monitoring: A New Area of Cognitive-Developmental Inquiry”. American Psychologist, 34(10): 906-911.

*      Flavell J.H. (1976). “Metacogntive Aspects of Problem Solving. In: Resnick L, Editor. The Nature of Intelligence”. Hillsdale: Erlbaum. 231-235.

*      Hansen, J. D. (1993). “The Effect of Information Load and CognitiveStyle on Decision Quality in a Financial Distress Decision Task. Dissertation for the Degree of Doctor of Philosophy”. The University of Nebraska- Lincoln.

*      Hartwig, M. Voss, J. Brimbal, L. and Wallace. B. (2017). “Investment Professionals' Ability to Detect Deception: Accuracy, Bias and Metacognitive Realism”. Journal of Behavioral Finance. VOL. 18, NO. 1: 1–13.

*      Jensen, M. A. (2002). “Disclosure Level and cost of Capital : Evidences from Danish Financial Market”. Master Thesis, Supervisor: Thomas Plenborg, Copenhagen Business School.

*      Kiso, H and Hershey. D.A. (2017). “Working Adults’ Metacognitions Regarding Financial Planning for Retirement”. Work, Aging and Retirement, Vol. 3, No. 1: 77–88.

*      Klausegger, C. Sinkovics, R. and  Zou. H. (2007). “Information Overload: A Crossnational Investigation of Influence Factors and Effects”. Marketing Intelligence & Planning, 25(7): 691-718.

*      Klaczynski, P. A. (2005). “Metacognition and Cognitive Variability: A Two-Process Model of Decision Making and its Development”. In J. E. Jacobs & P. A. Klaczynski (Eds.), The Development of Decision Making in Children and Adolescents. Mah wah, NJ: Erlbaum. 39–76.

*      Kuhn, D. (2001). “How do People Know?” Psychological Science, 12: 1–8.

*      Sandberg, K. Blicher, J.B. Dong, M.Y. Rees, G. Near, J. Kanai, R. (2014). “Occipital GABA Correlates With Cognitive Failures in Daily life”. Journal Homepage: www.elsevier.com NeuroImage 87: 55–60.

*      Smith, M . (1999). “Personality Issues and Their Impact on Accounting and Auditing”, Managerial Auditing Journal, Vol. 14 Issue: 9, pp.453-460.

*      Wan, L. Bruce, H. Boutros, N. and Crawford. H.J. (2008). “Smoking Status Affects Men and Women Differently on Schizotypal Traits and Cognitive Failures”.Personality and Individual Differences,4(2): 6++3425-435.

*      Wang, L. X. Shi, K. and Xia Fan. H. (2006). ”Psychological Mechanisms of Investors in Chinese Stock Markets”, Journal of Economic Psychology, Vol. 27:762-780.

*      Wallace, J.C. Popp, E. and Mondore. S. (2006). “Safety Climateas a Mediator Between Foundation Climates and Occupational Accidents: A Group-Level Investigation”. Appl Psychol, 91(3): 681-688.

*      Wells, A. and Cartwright-Hatton. S. (2004). “A Short Form of the Metacognitions Questionnaire: Properties of the MCQ-30”. Behaviour Research and Therapy, 42(4): 385-39