پرسمان تبعی در گفتمان کالبد شهر و هویت (کالبد شهر تابع هویت یا هویت تابع کالبد شهر؟)

محورهای موضوعی : معماری

فرح حبیب ¹ , سید مجید نادری ² , حمیده فروزانگهر ³

1 - دانشیار دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
2 - دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
3 - کارشناس ارشد طراحی شهری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

تاریخ دریافت : 1387/05/01 تاریخ پذیرش : 1387/06/20 تاریخ انتشار : 1387/10/01

کلید واژه: Identity, هویت, کالبد شهر, گفتمان تبعی, مؤلفه‌های هویت, Following Discourse, Physical Aspect, Identity elements,

چکیده مقاله :

در اتصاف مفهوم هویت به شهر، آنچه بحثی مستقل و مستوفایی را طلب می کند، پرسمانی تبعی از کالبد شهر و هویت است، چنانچه طرح مساله ای را بوجود می آورد که هویت شهر تابع کالبد است یا کالبد تابع هویت شهر ؟ مقاله با اشاره مختصری به تعاریف در ارتباط با هویت، به واکاوی این پرسش بنیادین با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی پرداخته و با رویکردی استدلالی، استنتاجی مقوله بیان شده را واکاوی می کند. نتایج مقاله نشان از آن دارد که هویت شهر، حالتی ذاتی و دروندادی داشته که بر کالبد شهر تاثیر می گذارد، لذا سیمای کالبدی شهرهای وابسته به یک فرهنگ و جهان بینی خاص را از فرهنگ و ساختار اجتماعی دیگر متمایز می کند. در واقع در بستر جریانی دوسویه هویت کالبد شهر شکل می گیرد و پس از شکل گیری، کالبد شهر موجود، باعث استمرار تحولات و بالتبع تغییراتی پویا در مفاهیم و مولفه های هویتی یک سرزمین در بستر تعاملاتی دوسویه می شود.

چکیده انگلیسی:

      In description of the concept of identity and communications and their feed back toward city, what required an independent and comprehensive debate, is a following questionnaire of the physical aspect of city and identity, however, a question evokes that whether this is physical aspect of city following identity or identity following physical aspect? This paper pointing some definitions and concepts related to the concept of identity, probes into this fundamental question. In current study, analytic-descriptive research method is applied so as to find an answer for the question regarding "logical reasoning". Forwards and in a logical and deductive reasoning approach, it studies the presentational issue.       Results of the current study indicate that identity of city is somewhat innate and internal affecting the physical aspect of city, and as a result, physical façade of those cities dependent on a specific culture and ideology become different from those of other cultures and structures. In fact it lies in a mutual relation that the physical aspect of city is shaped and then existing physical aspect causes continually and alterations and consequently sustainable changes in identity concepts and components of a state.   

منابع و مأخذ:

• خامنه­ای، سیدعلی، (1369)، "هنر از دیدگاه سید علی خامنه ای"، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.


• گنون،رنه، (1365) ، "سیطره کمیت" ، ترجمه‌ علی محمدکاردان ، تهران ، مرکز نشردانشگاهی.


• نقی زاده، محمد(1385) ، "معماری و شهرسازی اسلامی"، اصفهان، انتشارات راهیان.


• اعوانی، غلامرضا،(1375) ، "حکمت و هنر معنوی،تهران"،انتشارات گروس.


• الیاده، میرچا،(1372) ، "تاریخ ادیان"، ترجمه‌ جلال ستاری ،تهران، سروش.


• الیاده، میرچا،(1375) ، "مقدس و نامقدس"،ترجمه‌ نصرا… زنگوئی،تهران، سروش.


• بورکهارت ، ابراهیم ، (1369) ، "هنر مقدس"، ترجمه‌ جلال ستاری ، تهران، سروش.


• نصر، سیدحسین،(1375) ، "هنر و معنویت اسلامی"، ترجمه رحیم قاسمیان ،تهران ، دفتر مطالعات دینی هنر.


• نصر، سید حسین،(1380) ، "معرفت و معنویت"، ترجمه انشا الله رحمتی، تهران ، دفتر پژوهش و نشر سهروردی.


• کالن،گوردن،(1377) ، "گزیده منظر شهری"،ترجمه منوچهر طبیبیان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.


• شیعه،اسماعیل،(1380) ، "مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری"، تهران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.


• -،(1372) ،"مقالات سمینار تداوم حیات در بافت قدیمی شهرهای ایران"، تهران ،انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.


• معماریان،غلام حسین،(1371) ، "معماری مسکونی ایرانی" ،گونه شناسی برونگرا ،تهران،انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.


• الکساندر،کریستوفر،(1381) ، "معماری و راز جاودانگی"،ترجمه مهرداد قیومی بیدهندی،با مقدمه مهدی حجت،تهران، مرکز چاپ و نشر دانشگاه شهید بهشتی.


• پیرنیا،محمد کریم،(1378) ، "آشنایی با معماری اسلامی ایران"،تدوین غلام حسین معماریان،تهران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.


• کونل،ارنست،(1368) ، "هنر اسلامی"،ترجمه هوشنگ طاهری،تهران،انتشارات توس.


• سلطانزاده،حسین،(1370) ، "فضاهای شهری در بافتهای تاریخی ایران"، تهران،دفتر پژوهش های فرهنگی.


• حقیقت،عبدالرفیع،(1369) ، "تاریخ هنرهای ملی و هنرمندان ایرانی"، تهران،شرکت مولفان و مترجمان ایران.


• شارون،جوئل،(1379) ، "ده پرسش از دیدگاه جامعه شناسی"،ترجمه منوچهر صبوری،تهران،نشر نی.


• نولان،پاتریک و گرهارد لنسکی،(1380) ، "مقدمه ای بر جامعه شناسی کلان" ،ترجمه ناصر موفقیان،تهران،نشر نی.


• کاستلز،مانوئل،(1380) ، "عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه و فرهنگ" ،ترجمه حسن چاوشیان، تهران، انتشارات طرح نو.


• -،(1375) ، "حکایت کشف حجاب"،تهران،موسسه فرهنگی قدر ولایت.


• گیدنز،آنتونی،(1379) ، "جامعه شناسی"،ترجمه منوچهر صبوری،تهران، نشر نی.


• کورز، لوئیس آلفرد،(1378) ، "نظریه های بنیادی جامعه شناسی"،ترجمه فرهنگ ارشاد،تهران، نشر نی.


• -، (1374) ، "ستیز با تهاجم فرهنگی غرب"،تهران، دفتر سیاسی عقیدتی فرماندهی معظم کل قوا.


• سازمان تحقیقات نیروی مقاومت بسیج سپاه،(1379)، "تهاجم فرهنگی از دیدگاه سیاسی"،تهران ،موسسه فرهنگی انتشاراتی آیه.


• سازمان تحقیقات نیروی مقاومت بسیج سپاه،(1379) ، "تهاجم فرهنگی از دیدگاه تاریخ"،تهران ،موسسه فرهنگی انتشاراتی آیه.


• روسک،جوزف و رولند وارن،(1355) ، "مقدمه ای بر جامعه شناسی"،ترجمه بهروز نبوی و احمد کریمی،تهران،نشر فروردین.


• _، (1375) ، "رویارویی فرهنگ ایران و غرب در دوره معاصر"،تهران،انتشارت سروش.


• _، (1371) ، "واقعه کشف حجاب"،به اهتمام مرتضی جعفری،با مقدمه رضا شعبانی،تهران،سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.


• رجایی،فرهنگ،(1373) ، "معرکه جهان بینی ها"، در خردورزی سیاسی و هویت ما ایرانیان، تهران، شرکت انتشارات احیاء کتاب.


• _، (1381) ، "مجموعه مقالات اولین همایش هنر اسلامی"، به اهتمام دکتر محمد خزایی،تهران،موسسه مطالعات هنر اسلامی.


• _، (1382) ، "مجموعه مقالات دومین همایش آموزش معماری"،به کوشش دکتر امیر سعید محمودی ،تهران،نشر نگاه امروز.