رویکردی تحلیلی بر ساز و کار تأثیر منظر موقت بر ارتقاء تعاملات اجتماعی

محورهای موضوعی : معماری

مریم چشمه قصابانی ¹ , حسنعلی لقایی ² , فرح حبیب ³

1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات - دانشکده،هنر و معماری
2 - دانشیار، دانشکده هنر و معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
3 - استاد، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1394/04/02 تاریخ پذیرش : 1394/10/15 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه: منظر موقت, تعاملات اجتماعی, خاطره جمعی, حس تعلق, خلق معنی,

چکیده مقاله :

مناظر موقت، پوششــی موقتی برای مناظر دائمی هســتند که اگرچه برای مدت کوتاهی باقی م یمانند، تأثیرشان بر ادراک ذهنی مردم از محیط و خلق معنی، پایدارتر و مؤثرتر اســت. در این مقاله تلاش شــده اســت تا با استفاده از روش تحلیلی ـ توصیفی با استفاده از شفاف سازی متون و بررسی مصادیق به تبیین چگونگی سازوکار تأثیر گذاری منظر موقت پرداخته شود و همچنین با در نظر گرفتن این مقوله به عنوان مقوله ای جدید، تأثیرات منظر موقت بر رفتار و تعاملات اجتماعی شهروندان موردبررسی قرار گیرد. نتایج پژوهش نشــان می دهد؛ منظر موقت با ایجاد تجربه ای جدیــد از منظر، در نقش یک محرک، کنش های آگاهانه و ناآگاهانه اجتماعی را به همراه دارد. شــهروندان جذب فعالیت ها و حضور سایرین می شوند و به واسطه تجربه و حضوری مشترک خاطره ای جمعی شــکل می گیرد. تباین فضایی صورت گرفته ســبب افزایش حس تعلق می شود. درنهایت این نمایش شهری سبب افزایش تعاملات اجتماعی و تبدیل شهروندان به شهروندی فعال می گردد.

منابع و مأخذ:

1. آشیهارا، یوشی نو با. (1391). زیبا شناسی منظر شهر. (دکتر فرح حبیب, مترجم) تهران: جاوید نو.
2. الکساندر، کریستوفر. (1387). زبان الگو: شهرها. (ک. رضا, مترجم) تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
3. بهزادفر، مصطفی، و طهماسبی، ارسلان. (1392). شناسایی و ارزیابی مؤلفه های تأثیرگذار بر تعاملات اجتماعی؛ تحکیم و توسعه روابط شهروندی در خیابان های شهری: نمونه مورد مطالعه سنندج. باغ نظر، 10(25), 17-28.
4. تبریزی، امید؛ مختاباد امرئی، سید مصطفی وفیضی، محسن.(1391). اثرات طراحی فضاهای شهری و معماری جمع گرا بر تعاملات و ارتباطات اجتماعی. نشریه مدیریت شهری، (37) 13، 271-257.
5. تی وود، جولیا. (1379). ارتباطات میان فردی: روانشناسی تعاملات اجتماعی. تهران: انتشارات مهتاب.
6. حبیب، فرح. (1385). کند و کاوی در معنای شکل شهر. نشریه هنرهای زیبا(25)، 5-14.
7. حبیب، فرح. (1387). کالبد شهری: بازیابی مفهوم شهروندی از تعامل اجتماعی با رویکرد ارتقاء کالبدی فضاهای شهری. مسکن و محیط روستا(121)، 2-13.
8. حبیب، فرح، نادری، سید مجید، جهانشاهلو، لعلا، و فروزانگهر، حمیده. (1391). سنجش چارچوب ارزیابی سرمایه اجتماعی در ساختار شهر با تاکید بر نقش فضاهای عمومی (مطالعه موردی: شهر تهران). هویت شهر،(12)، 5-14.
9. راپاپورت، اموس. (1391). معنی محیط ساخته شده؛ رویکردی در ارتباط غیر کلامی. (دکتر فرح حبیب، مترجم) تهران: انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران.
10. شوای، فرانسواز. (1375). شهرسازی، تخیلات و واقعیات. (س. حبیبی، مترجم) تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
11. فکوهی، ناصر. (1383). انسان شناسی شهری. تهران: نشر نی.
12. کالن، گوردون. (1382). گزیده منظر شهری. (منوچهر. طبیبیان، مترجم) تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
13. گل، یان. (1387). زندگی در فضای میان ساختمان ها. (سیما شصتی، مترجم) تهران: سازمان انتشارات جهاد.
14. گل، یان. (1392). شهر انسانی. (دکتر علی غفاری، مترجم) تهران: مؤسسه علم معمار.
15. گیدنز، آنتونی. (1373). جامعه شناسی. (منوچهر صبوری، مترجم) تهران: نشرنی.
16. لاوسون، برایان. (1391). زبان فضا. (علیرضا عینی فر و فؤاد کریمیان، مترجم). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
17. لنگ، جان. (1381). آفرینش نظریه معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. (علیرضا عینی فر، مترجم) تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
18. لینچ، کوین. (1374). سیمای شهر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
19. مدنی پور، علی. (1379). طراحی فضای شهری؛ نگرشی بر فرایندی اجتماعی و مکانی. (فرهاد مرتضایی، مترجم) تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری (وابسته به شهرداری تهران).

20. Ada, S. H. (2006). A temporary landscape recipe -To reclaim Hong Kong’s lost landscape opportunity. Hong Kong: The University of Hong Kong Architecture Department.
21. Carmona, M., Tim, H., Taner, O., & Steve, T. (2003). Public Places and Urban Spaces: The Dimensions of Urban Design.
22. Correy, A. (1978). Ephemera Landscapes a case for temporary landscape design in a changing society. Sydney: UtopianThechnologyFair,University of Sydney experimental urban planning, S A J. Retrieved, from http://saj.rs/uploads/2012/SAJ2012_1_PLehtovuoriSRuoppila.pdf.

23. Halprin, L. (1972). Cities: Revised Edition. Mit Press.
24. Mayo, J. (2009). Temporary landscapes. Journal of Architectural and Planning Research, 26(2), 124-135.
25. Şenyol, Ö. (2010). Exploring Temporary Usage Opportunities of Urban public Spaces for Event Organizations. İzmir: The Graduate School of Engineering and Sciences of İzmir Institute of Technology in Partial Fulfillment of the Requirements. Retrieved 8 20, 2013, from http://library.حiyte.edu.tr/tezler/master/kentseltasarim/T000885.pdf
26. Stevens, Q. (2012). Theorising and Planning for Temporary Use. 26th Annul Congress, Ankara, Turkey. 26th Annul Congress. Ankara, Turkey.