تأثیر جنسیت بر ترجیحات مکانی در انتخاب فضاهای فراغتی-تفریحی (مطالعه موردی: منطقه 2 تهران)

محورهای موضوعی : شهرسازی

فرید عابد ¹ , راما قلمبر دزفولی ² , امیرحسین پورجوهری ³

1 - دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار، گروه شهرسازی، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران.
3 - استادیار، گروه شهرسازی، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرقدس، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/06/07 تاریخ پذیرش : 1401/07/20 تاریخ انتشار : 1401/10/01

کلید واژه: ترجیحات مکانی, جنسیت, اوقات فراغت, تفریح,

چکیده مقاله :

اوقات فراغت و نحوه گذران آن یکی از شاخص های اساسی سبک زندگی به شمار می رود. جنسیت یکی از ویژگی های فردی می تواند باشد که بر نحوه گذران اوقات فراغت تاثیر گذار باشد. حال سوال اصلی در این پژوهش این است که جنسیت چه تفاوت هایی را می تواند بر نحوه گذران اوقات فراغت و همچنین انتخاب مکان های فراغتی ایجاد نماید. در پژوهش حاضر با بهره گیری از راهبرد کیفی و استفاده از مطالعات کتابخانه ای در جامعه آماری 384 نفر از ساکنان منطقه 2 تهران، تفاوت های جنسیتی در 9 موضوع انواع فراغت و 18 مکان تفریحی شاخص منطقه 2 مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون ANOVA در مورد جنسیت افراد و ارتباط آن با ارجحیت موضوعی گذران اوقات فراغت نشان داد که بین دو گروه جنسی تفاوت معناداری در تمایلشان به خرید رفتن، فعالیت هنری، رستوران و کافه گردی، پیک‌نیک و فعالیت‌های مجازی وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

Leisure time and how to spend it is one of the basic indicators of lifestyle. In other words, people's lifestyle usually shows itself in spending free time. Gender can be one of the individual characteristics that can affect the way of spending free time. In general, men and women have many differences; Now, the main question in this research is what gender can create differences in the way of spending leisure time and also the choice of leisure places. In the current research, using the qualitative strategy and using library studies to answer this question, after reviewing the theoretical texts of 9 topics of leisure space, which include going to the park, light sports, professional sports, shopping and visiting the commercial complex, art ; Going to a religious place, going to a cafe and restaurant, having a picnic in public open spaces and virtual entertainment were identified. Using a questionnaire, in the statistical population of 384 people in the region, the opinion of the residents was evaluated on the degree of desire to spend their leisure time and also the degree of preference in using 18 places of leisure index at the level of region 2. The results of the ANOVA test on the gender of people and its relationship with the subjective preference of spending free time showed that there is a significant difference between the two gender groups in their willingness to go shopping, artistic activities, restaurant and cafe visits, picnics and virtual activities. Equally, men and women prefer to spend their free time in local parks or go hiking in the mountains. But the most preferred place for men to spend their free time is local parks and for women Golestan business complex. In general, the local preference of women to spend their free time in shopping centers is more than that of men.ups in their willingness to go shopping, artistic activities, restaurant and cafe visits, picnics and virtual activities. Equally, men and women prefer to spend their free time in local parks or go hiking in the mountains. But the most preferred place for men to spend their free time is local parks and for women Golestan business complex. In general, the local preference of women to spend their free time in shopping centers is more than that of men.n general, the local preference of women to spend their free time in shopping centers is more than that of men.ups in their willingness to go shopping, artistic activities, restaurant and cafe visits, picnics and virtual activities. Equally, men and women prefer to spend their free time in local parks or go hiking in the mountains. But the most preferred place for men to spend their free time is local parks and for women Golestan business complex. In general, the local preference of women to spend their free time in shopping centers is more than that of men. In general, the local preference of women to spend their free time in shopping centers is more than that of men.

منابع و مأخذ:

1. احمدی فرد، نرگس؛ میرافضل، سید بهفر؛ و موحد، علی. (1400). تحلیل تطبیقی از تفاوت‌های فضایی گذران اوقات فراغت در مناطق کلان‌شهر تهران نمونه موردی: منطقه 19 و 22. گردشگری شهری، 8(4)، 43-57. 
2. اذانی، مهری؛ احمدزاده، مصطفی؛ و قاسمی، احمد. (1391). مکان‌یابی 
فضاهای گذران اوقات فراغت با استفاده از GIS (مطالعه موردی: شهر مرودشت). نشریه جغرافیا برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 2(3)، 71- 88. 
3. اسدی، علی. (1352). فراغت، تعاریف، دیدگاه‌ها، سمینار ملی رفاه اجتماع کمیته گذران اوقات فراغت. تهران: انتشارات سازمان برنامه‌وبودجه.
4. الهام پور، حسین؛ و پاک سرشت، محمدجعفر. (1382). بررسی الگوی گذران اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه شهید چمران، علوم تربیتی و روانشناسی، 10(4-3)، 39- 62. 
5. تندنویس، فریدون.(1381). جایگاه ورزش در اوقات فراغت زنان ایرانی. حرکت، 12،104-87.
6. تورکیلدسن، جورج. (1382). اوقات فراغت و نیازهای مردم. (عبـاس اردکانیـا و عبـاس حسـنی، مترجمین). چـاپ دوم، تهران: انتشارات نوربخش.
7. خواجه نوری، بیژن؛ و مقدس، علی اصغر. (1387). بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر میزان گذران اوقات فراغت؛ موردمطالعه: دانش‌آموزان دبیرستانی شهرستان آباده، پژوهش‌نامه علوم‌انسانی و اجتماعی، 8 (2)، 133-155. 
8. رلف، ادوارد. (1389). مکان و بی مکانی. (محمدرضا نقصان محمدی و همکاران، مترجمان). تهران: انتشارات آرمانشهر.
9. زیارتی، شیردخت؛ و طوبی، ژاکلین ردولف. (1355). تأثیر شهر اقامت در میزان رضایت از فعالیت‌های اوقات فراغت افراد تحصیلکرده (لیسانس و بالاتر) شاغل در در چهار مرکز صنعتی اراک و تبریز. مطالعات جامعه شناختی دوره قدیم، 5، 50- 70.  
10. سرایی، محمد حسین؛ روستا، مجتبی؛ و اشنوئی، امیر. (1391). عوامل مؤثر بر گذران اوقات فراغت در مناطق شهری ایران (مطالعه 
موردی: منطقه 8 مشهد). فصلنامه علمی- پژوهشی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 2(7), 25-37. 
11. سفیری، خدیجه؛ و مدیری، فاطمه. (1389). تفاوت‌های جنسیتی در اوقات فراغت. مجله تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی. 1، 169-147. 
12. صابریان، معصومه؛ حاجی آقا جانی، سعید؛ و قربانی، راهب. (1382). بررسی وضعیت اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و نحوه گذران اوقات فراغت سالمندان ساکن در مناطق شهری، تحت پوششش دانشگاه علوم پزشکی سمنان، کومش، 4(3-4)،136-129.  
13. فکوهی، ناصر؛ و انصاری مهابادی، فرشته.(1382). اوقات فراغت و شکل‌گیری شخصیت فرهنگی نمونه موردی دو دبیرستان دخترانه شهر تهران. نامه انسان‌شناسی، 4،90-61. 
14. کارمونا، متیو؛ هیت؛ تیم، تیسدل، استیون؛ و اک،تنر. (1391). 
مکان‌های عمومی، فضاهای شهری: ابعاد گوناگون طراحی شهری. (فریبا قرایی و همکاران، مترجمان)، تهران: دانشگاه هنر تهران.
15. کیان، مرجان. (1394). نحوه گذران اوقات فراغت دانشجویان و رابطه آن با متغیر جنسیت (مطالعه مورد؛ پردیس دانشگاه خوارزمی). پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 12(1)، 151-164. 
16. لینچ، کوین. (1387). تئوری شکل شهر. (حسین بحرینی، مترجم). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
17. محسنی، منوچهر. (1352). تحقیقی پیرامون اوقات فراغت در میان دانشجویان دانشگاه. فرهنگ و زندگی، 12.
18. منادی، مرتضی. (1386). اوقات فراغت و چالش‌های جهانی شدن مقایسه دو نسل. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 3(8)، 165-131.
19.الهام‌پور، حسین؛ و پاک سرشت، محمدجعفر. (1382). بررسی مشکلات گذران اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه شهید چمران، مجله علوم تربیتی و روانشناسی، 2(4)، 185-206. 
20.یزدان‌پناه، لیلا؛ و صمدیان، فاطمه. (1387). تأثیر ویژگی‌های فردی و اجتماعی بر مشارکت اجتماعی زنان کرمانی. مطالعات اجتماعی- روان‌شناختی زنان (مطالعات زنان)، 6(2)، 127-149.

21. Baud-Bovy, M., & Lawson, F. (1998). Tourism and recreation: handbook of planning and design. Press Oxford. 
22. Broadhurst, R.(2001). Managing Environments for Leisure and Recreation. London: Routlege.
23. Dumazedier, J. (1974). Sociology of leisure. Amsterdam: Elsevier.
24. Francis, M. (1987). Some different meanings attached to 
a city park and community gardens. Landscape journal, 6(2), 101-112.
25. Gehl, J. (2010). Cities for People. Island Press: Washington, DC, WA, USA.
26. Hou, J. (2010). (Not) your everyday public space. In J. Hou (Ed.), Insurgent public space: Guerilla urbanism and the remaking of contemporary cities, (pp. 1–17). New York, NY: Routledge.
27. Hou, J. (2010). Insurgent public space: guerrilla urbanism and the remaking of contemporary cities. Routledge.
28. Johnson, A. J., & Glover, T. D. (2013). Understanding 
urban public space in a leisure context. Leisure Sciences, 
35(2), 190-197.  
29. Kaplan, R., & Kaplan, S. (1989). The experience of nature: a psychological perspective. New York: Cambridge University Press.
30. Mokras-Grabowska, J. (2019). Recreational space,
Forms, transformations and innovative trends in development. Geography and Tourism, 7(1), 7-16. 
31. Parker, S. (1976). The Sociology of Leisure. Allen and Unwin press: London.