ارزیابی نظر ساکنان در بهره‌گیری از رویکردهای توسعه‌ی میان‌افزا (مطالعه موردی: بناهای جدید جویبارِ اصفهان(*

محورهای موضوعی : معماری

الهام امین الرعایا ¹ , مقدی خدابخشیان ²

1 - کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، دانشکده معماری، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
2 - استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1398/10/13 تاریخ پذیرش : 1399/11/18 تاریخ انتشار : 1400/10/01

کلید واژه: نظر ساکنان, رویکردهای بناهای میان‌افزا, بناهای جدید, بافت جویباره, توسعه‌ی میان‌افزا,

چکیده مقاله :

جویبارِ از محلات تاریخی اصفهان و دارای کالبدی متفاوت با محلات شهر است. نوع مداخله در این بافت تاریخی حائز اهمیت است. پژوهش حاضر جهت ارزیابی رویکردهای توسعه ی میان‌افزار ازنظر ساکنان محله شکل‌گرفته است. شیوه‌ی پژوهش کیفی، کمی و ازنظر هدف کاربردی و شیوه‌ی گردآوری اطلاعات میدانی، کتابخانه‌ای است. تصاویر مربوط به معماری بناهای میان‌افزار در بافت‌های تاریخی، از طریق پرسشنامه ای به روش دلفی مورد آزمون قرار گرفت. سپس تصاویر دارای بیشترین امتیاز موردنظر‌سنجی از تعداد ۳۴۰ نفر ساکنان محله، در نرم‌افزار SPSS آنالیز شد. در بررسی پایایی متغیرها مشخص شد که ساکنان محله خواستار ساختار مدرن در بافت هستند. یافته‌ها نشان داد که نظر ساکنان در مورد رویکردهای ساختمان‌های جدید نا آشکار و آیینه‌ای تا رویکرد معماری خنثی (درجه‌ی صفر) به ترتیب از بیشترین امتیاز تا کمترین امتیاز بوده است که بایستی به‌صورت ترکیبی تخصصی برای جلوگیری از خدشه دار شدن بافت با ارزش مورداستفاده قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

Interventions in historical contexts are taking place with different approaches throughout Iran and the world. The present study was designed to answer the question of what approaches should be taken in relation to residents’ viewpoints in the Jobebara neighborhood of Isfahan, which is a historical context. For this reason, after reviewing a variety of strategies, the residents’ opinion and their democratic intervention and social participation were selected as the appropriate research strategies, which was tested through a questionnaire of residents’ opinions on the subject under investigation. The method of the present study is a combination of qualitative and quantitative methods so that the interpretation and analysis of various books and articles related to the field of interfacial development are placed alongside the quantitative method (questionnaire) in the field of analysis, and evaluation of interfacial structures and also for the purpose of the application. The data collection methods in this study are library and field research, because the researcher first studied library resources and then field studies, interviewed specialists in the field and residents in the context by drawing visual questionnaires on the subject of research. To identify infill buildings, all approaches to infill buildings include ten methods including, maximal contrast, and stylistic approach, stylistic maximum likelihood and new synergy approach, facade approach, ornamental approach, deductive approach, and line design, neutral or zero degrees, unstable architecture coexistence, style and fantasy, subtle or mirrored building approach, contextual architecture with continuity approach, hybrid approach were analyzed and then co-integration and integration approaches were analyzed. Finally, integrated approaches were decreased to 5 approaches, the approach of conflict and contrast maximum and candid style, approach parallels maximum style and synergy between the new and old approach, preservation of the facade approach, neutral or degree zero architectural approaches, and creating subtle or mirror new buildings, respectively. In developing the questionnaire, a growing number of images related to the architecture of infill buildings in historical contexts of different parts of Iran and the world, especially the city of Isfahan, including Jouyebra, were tested by the Delphi method and based on five selected approaches in this field. The scores on both questionnaires were scored on a Likert scale (score scale), in which each image was scored from very low to very high (1-5). Then, the highest-rated images and their questions were surveyed by 360 residents, and finally, 340 people were accepted and analyzed by the IBM SPSS Statistics 25 software. Investigating the reliability of the variables under examination in the historical texture of the river. It was found that the inhabitants of the neighborhood generally wanted a completely new and modern construction in their texture, compared to being in harmony with the existing texture. This means that most residents were unenthusiastic in the texture of their neighborhood and were looking for modernity. For this reason, the findings showed that residents’ views of reflective and mirrored approaches to new buildings to the neutral or zero degree architecture approaches ranged from highest to lowest, respectively.

منابع و مأخذ:

1. . ابویی، رضا؛ جعفری، نسیم. (۱۳۹۴). نقد جایگاه بناهای میان‌افزار در محوطه­های تاریخی از منظر اسناد بین­المللی. مجله­ی صفه، ۲۵(۱)، ۱۳۸-119.


2. ۲. پورزرگر، محمد رضا. (۱۳۹۴). باززنده‌سازی و احیاء بافت فرسوده با رویکرد حفظ هویت مسکن نمونه موردی محله‌ی جویباره‌ی اصفهان. نشریه‌ی علمی باغ نظر، ۱۲(۳۷)، ۵۲-41.


3. ۳. پورزرگر، محمد رضا.(۱۳۹۰). خانه، سنت و باززنده‌سازی محله‌ی جوباره در اصفهان. مجله‌ی هویت شهر، ۵(۹)، ۱۱۷-105.


4. ۴. حبیبی، محسن؛ سعیدی رضوانی، هادی. (۱۳۸۴). شهرسازی مشارکتی؛ کاوشی نظری در شرایط ایران. نشریه‌ی هنرهای زیبا، ۴(۲۴)، ۲۴-15.


5.  ۵. حبیبی، کیومرث؛ احمد پور، احمد؛ مشکینی، ابوالفضل. (۱۳۸۶). بهسازی و نوسازی بافت‌های کهن‌ شهری. (چاپ اول). تهران: انتخاب.


6. ۶. خدابخشیان، مقدی. (۱۳۹۹). ارزیابی آرای ساکنین محله در چگونگی بناهای میان‌افزار در بافت تاریخی جلفای اصفهان. نشریه‏ی علمی مرمت و معماری ایران، ۲(۲۲)، ۶۶-51.


7. ۷. داداش‌پور، هاشم؛ تقوایی، علی‌اکبر؛ قانع، نرگس. (۱۳۹۳). بررسی ظرفیت توسعه‌ی میان‌افزار در فضاهای موقوفه‌ی شهری (مطالعه‌ی موردی: ناحیه‌ی۳ منطقه‌ی ۲ شهر یزد). مجله‌ی مطالعات شهر ایرانی اسلامی، ۴(۱۵)، ۷۸-63.


8. ۸. رفیعیان، مجتبی؛ براتی، ناصر؛ آرام، مرضیه. (۱۳۸۹). سنجش ظرفیت توسعه‌ی‌ فضاهای بدون استفاده در مرکز شهر قزوین با تأکید بر رویکرد توسعه‌ی میان‌افزار. مجله‌ی نامه‌ی معماری و شهرسازی، ۳(۵)، ۶۱-45.


9. ۹. شاه‌تیموری، یلدا؛ مظاهریان، حامد. (۱۳۹۱). رهنمودهای طراحی برای ساختارهای جدید درزمینهٔ تاریخی. نشریه‌ی هنرهای زیبا، ۱۷(۴)، ۴۰-29.


10. ۱۰. شفقی، سیروس. (۱۳۸۱). جغرافیای اصفهان. (چاپ اول). اصفهان: دانشگاه اصفهان.


11. ۱۱. شهرداری اصفهان. (۱۳۹۸). سازمان نوسازی و بهسازی، محورهای گردشگری، محور تاریخی، فرهنگی، گردشگری جویبارِ. Retrieved May ۵, ۲۰۱۹, from https://new.isfahan.ir/Index.aspx?page_=dorsaetoolslandscape&lang=۱&tempname=gardeshgarynosazi&sub=۱۴&PageID=۴&PageIDF=۳۶&BlockName=tool_dorsaetoolslandscape_sample_gardeshgarynosazi_block۱۱۲۰۲&isPopUp=false.


12. ۱۲. شهرداری اصفهان. (۱۳۹۸). معرفی مناطق اصفهان، منطقه سه شهرداری اصفهان، محله‌ی جویبارِ. Retrieved May ۵, ۲۰۱۹, from https://mun۳.isfahan.ir/fa/node/5799.


13. ۱۳. عبدالحمیدی، مهسا؛ جلیلی صدرآباد، سمانه؛ دولت آبادی، فریبرز. (۱۳۹۸). انتخاب الگوهای معماری میان‌افزار، مناسب در بافت تاریخی، با تمرکز برخوانش ویژگی‏های کالبدی- فضایی (نمونه مطالعاتی بافت تاریخی منطقه قورخانه تهران). فصلنامه‏ی مدیریت شهری، ۱۸(۵۵)، ۲۷۶- ۲۵۵.


14. ۱۴. عمرانی، مرتضی. (۱۳۸۴). در جستجوی هویت شهری اصفهان. (چاپ اول). تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.


15. ۱۵. قدیری، بهرام. (۱۳۸۵). ساختارهای جدید در محیط‌های تاریخی. (چاپ اول). تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.


16. ۱۶. قره بگلو، مینو؛ نژاد ابراهیمی، احد؛ اردبیلچی، ایلقار. (۱۳۹۸). معماری میان‌افزار: رویکردی میان‌رشته‌ای برای طراحی در بافت تاریخی. نمونه‌ی موردی: مجموعه تجاری مشروطه در بافت تاریخی بازار تبریز. نشریه‌ی علمی باغ نظر، ۱۶(۷۶)، ۶۸-57.


17. ۱۷. فیروزی، محمدعلی؛ سجادیان، ناهید؛ صحرایی، نسا. (۱۳۹۱). ساماندهی بافت‌های فرسوده در راستای توسعه‌ی‏ درون‌زا و پایدار شهری (مطالعه موردی: کوی یوسفی اهواز). فصلنامه‌ی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، ۴(۱۳)، ۱۳۰-115.


18. ۱۸. مسعود، محمد؛ بیگ­زاده شهرکی، حمیدرضا. (۱۳۹۲). بناهای میان­افزا در بافت­های تاریخی. (چاپ اول). تهران: انتشارات آذرخش.


19. ۱۹. مؤمنی، مهدی؛ بیک‌محمدی، حسن؛ مهدی زاده، زهره. (۱۳۸۹). تحلیلی بر طرح‌های احیاء و نوسازی بافت‌های فرسوده (نمونه موردی محله جویبارِ اصفهان). مجله‌ی مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، ۲(۷)، ۵۲- ۳۱.


20. ۲۰. مهدوی‌نژاد، محمد‌جواد. (۱۳۹۳). اصول و مبانی معاصر‌سازی‌«معماری معاصر در بافت‌های کهن، ارزشمند و تاریخی». (چاپ اول). تهران: مرکز نشر آثار علمی دانشگاه تربیت مدرس.


21. ۲۱. مهدوی‌نژاد، محمد‌جواد؛ آقایی‌مهر، محمد‌معین؛ کریمی‌مشاور مهرداد؛ رفیعی، امیررضا. (۱۳۹۱). بررسی تطبیقی تجارب مداخله در پهنه‌های فرسوده‌ی شهری و ارائه‌ی راهبردهای مبتنی بر مشارکت مردم. تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.


22. ۲۲. نائینی، شکوفه‏ سادات؛ سهیلی، جمال‏الدین. (۱۳۹۸). استراتژی ترجیحی طراحی بناهای میان‌افزار در بافت های تاریخی از دیدگاه متخصصان معماری، شهرسازی و مرمت. مجله‏ی معماری و شهرسازی آرمان شهر، ۱۲(۲۷)، ۱۱۸-111.


23. ۲۳. نوفل، علیرضا؛ کلبادی، پارین. (۱۳۹۲). باز توسعه‌ی زمین‌های قهوه‌ای، رهیافتی به سوی توسعه‌ی محلی پایدار. نشریه‌ی معماری و شهرسازی ایران، ۴(۱)، ۱۴۶-133.


24. ۲۴. هنرفر، لطف الله. (۱۳۵۰). گنجینه آثار تاریخی اصفهان. (چاپ اول). اصفهان: ثقفی.


25. ۲۵. American Planning Association (APA)‌.‌ (۲۰۰۷).‌ Planning and Urban Design Standards(۱st ed). Hoboken, New Jersey (New York): John Wiley and Sons Inc.


26. ۲۶.‌‌ Falconer, M k. Frank, J E. (۱۹۹۰). Sufficiency of infrastructure capacity for infill development. Journal of Urban Planning and Development, ۱۱۶(۳), ۱۳۷ – ۱۴۸.


27. ۲۷. Hudnut, W. (۲۰۰۱). Comment on J. Terence Farris`s Barriers to using urban infill development to achieve smart growth. Housing Policy Debate, ۱۲(۱ (, ۳۱– ۴۰.


28. ۲۸. Kienitz, R. (۲۰۰۱). Managing Maryland Growth:Models And Guidelines For Infill Development. Baltimore, Maryland: Maryland Department of Planning


29. ۲۹. Khalaf, R.W. (۲۰۱۵). The reconciliation of heritage conservation and development: The success of criteria in guiding the design and assessment of contemporary interventions in historic places. Arch net- IJAR, International Journal of Architectural Research, ۹(۱), ۷۷ – ۹۲.


30. ۳۰. ‌Mehdizadeh Saradj, F. (۲۰۱۶). Compatible development solutions in the context of historical settings in iran. Urbanism, ۷(۴), ۲۸۵ - ۳۰۰.


31. ۳۱. Momeni, F. Keyhanfar, M. (۲۰۱۶). Sustainable urban regeneration with a physical infill development approach: A case study on Isfahan central region. Journal of History Culture and Art Research, ۵(۴), ۳۵۵ – ۳۷۲.


32. ۳۲. Razavian, M. Samadi, R. (۲۰۱۶). Infill development: An approach to the optimal and intelligent development of cities – case study: Zone ۸ of tabriz. Journal of Geography and Natural Disasters, ۶(۳), ۱ – ۱۱


33. ۳۳. Sotoudeh, H. Zakari Wan Abdullah, W. (۲۰۱۳). Evaluation of fitness of design in urban historical context: From the Perspectives of Residents. Frontiers of Architectural Research, ۲(۱), ۸۵ – ۹۳.


34. ۳۴. Sotoudeh, H. Zakari Wan Abdullah, W. (۲۰۱۲). Affected variables on successful infill design in urban historic context. Arts and Design Studies, ۳)۹), ۷ – ۱۲.