عوامل ناکامی مراکز رسمی آموزشی تبلیغی فاطمیان در گسترش مذهب اسماعیلی در مصر

محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی

احمد بادکوبة هزاوه ¹ ( ندارد )
زینب فضلی ² ( ندارد )

تاریخ دریافت : 1387/11/23 تاریخ پذیرش : 1387/12/26 تاریخ انتشار : 1387/12/01

کلید واژه: مصر, فاطمیان, نهادهای تبلیغی آموزشی, عقاید اسماعیلی, مجالس الحکمه, جامع الازهر, دارالعلم,

چکیده مقاله :

با انتقال مرکز حکومت فاطمیان (358-567ق)به قاهر ه در 362 ق، دستگاه دعوت اسماعیلی، با هدف ترویج عقاید اسماعیلی در میان آحاد مردم مصر، در قالبنهادهای تبلیغی آموزشی مانند مجالس الحکمه، جامع الازهر ودارالعلم سازماندهیشد. با این همه، این نهادها موفقیت چندانی در انجام وظیفه پیش گفته به دستنیاوردند. بررسی ناکامی این نهادها در تحقق اهداف مورد نظر، می تواند نقش مهمیدر تبیین عوامل ناتوانی فاطمیان در تثبیت مذهب اسماعیلی در سرزمین مصرداشته باشد . از سوی دیگر، پیچیدگی عقاید اسماعیلی و سلسله مراتب گروش بهمذهب اسماعیلی، در عمل، گروش عامة مردم بدان را با دشواری های جدی روبرومی ساخت. در هر حال، فعالیت ناهمگون و ناپیوسته جامع الازهر و دارالعلم در عرصةترویج مذهب اسماعیلی در مصر عهد فاطمی، از عواملی بودند که شرایط را بهگونه ای رقم زدند تا نهادهای اسماعیلی کارنامة موفقی در عرصة اشاعه و فراگیرکردن مذهب اسماعیلی در مصر نداشته باشند.

چکیده انگلیسی:

After moving Fatimid Capital to Cairo (362 A.H.), Ismailipropagation system was organized in the form of promotionaleducationalinstitutions like Madjālis al-Hikma, Djāmi’ al-Azhar andDar al-’ilm. Though, these institutions were not so successful in theirmission. Consideration of this failure could be important in theexplanation of Fatimids’ weakness in establishing Ismaili sect inEgypt. Complicated Ismaili beliefs and its hierarchical system whichmade difficulties in people’s conversion to it, and uncoordinatedpromotional activities of al-Azhar and Dār al-’ilm, are of the causesof this failure