تبیین و آزمون مدل حسابرسی مبتنی بر ریسک در حسابرسی عملیاتی
محورهای موضوعی : آینده پژوهی
دکتر حمید رضا وکیلی فرد
1
(نویسنده مسئول یا طرف مکاتبه:)
دکتر مریم صلاحی نژاد
2
(ندارد)
کلید واژه: حسابرسی عملیاتی, حسابرسی مبتنی بر ریسک, ریسک قابل پذیرش حسابرسی, سطح اطمینان قابل قبول, سطح
, 
, اهمیت, کارآیی, اثربخشی, صرفه اقتصادی,
چکیده مقاله :
حسابرسی عملیاتی شکل پیشرفته حسابرسی داخلی است . در حسابرسی عملیاتی تمرکز رسیدگی ها بر فعالیت های کلیدییک سازمان است. معیارهای ارزیابی عملکرد نیز فعالیت محور است و از معیارهای مالی و غیرمالی برای ارزیابی عملکرد استفادهمی شود. در نتیجه این ارزیابی، حسابرسی عملیاتی به دنبال شناسایی نقاط ضعف عملیات و ارائه پیشنهادهایی برای بهبودعملکرد می باشد. ازآنجا که این حسابرسی با دامنه گسترده تر ی نسبت به حسابرسی صورتهای مالی انجام می شود، بنابراینچالشهای بیشتری را فراروی حسابرسان قرار می دهد . پاسخگویی برای مبالغ قراردادها ، میزان زمان مورد نیاز برای رسیدگی،حجم رسیدگی های مورد نیاز، نحوه برنامه ریزی حسابرسی عملیاتی و بالاخره تکلیف استانداردهای متداول در سطح دنیا مبنی, بر بکارگیری مفاهیم ریسک ، اهمیت و شواهد در تمام مراحل حسابرسی عملیاتی (2007،GAO)از جمله این چالش ها می باشد . هدف این تحقیق تبیین مدلی مبتنی بر ریسک برای حل این چالش ها می باشد، چراکه مدل حسابرسی مبتنی برریسک، ابزار برنامه ریزی حسابرسی است و به حسابرسان کمک می کند حسابرسی را به گونه ای برنامه ریزی و اجراء کنند کههمواره در جریان عملیات حسابرسی، سطح اطمینان مورد قبول حفظ شود . همچنین این تحقیق مدل ارائه شده را آزمونمی نماید . مدل تحقیق در 7 پروژه حسابرسی ع ملیاتی اجرا شده و نتایج حاصل از آن با نتایج حاصل از 10 پروژه حسابرسیعملیاتی که بدون مدل انجام شده اند ، مقایسه گردیده است .(در سالهای 1382 الی 1386 )فرضیه آزمون مدل بدین ترتیب بیان می شود که بکارگیری مدل مبتنی بر ریسک در حسابرسی عملیاتی موجب افزایش بهره وری فرآیند حسابرسی می گردد.برای اندازه گیری اثربخشی، کارآیی و صرفه اقتصادی (معیارهای بهره وری ) شاخصهایی تعریف گردید . شاخصهای اثربخشی بر مبنای میزان دستیابی به نتایج، شاخصهای کارآیی بر مبنای روش دستیابی به نتایج و شاخصهای صرفه اقتصادی بر مبنایکاهش بهای تمام شده پروژه های حسابرسی عملیاتی تعریف شده اند.با استفاده ازآزمونهای ناپارامتریک مان - ویتنی و ویلکاکسون، معناداری تفاوت مولفه های اثربخشی، کارآیی و صرفه اقتصادیبین دو گروه پروژه حسابرسی عملیاتی بررسی شده اند . یافته های تحقیق نشان می دهند که بکارگیری مد ل مبتنی بر ریسک(مدل تحقیق ) در حسابرسی عملیاتی موجب دستیابی به سطح اطمینان مشخص، سطح اهمیت مشخص و بودجه مبتنی براستانداردها (شاخصهای اثربخشی ) در فرآیند حسابرسی می شود . همچن ین بکارگیری این مدل موجب بهبود برخی ازشاخصهای کارآیی و صرفه اقتصادی همچون "تعداد پیشنهادها / تعداد نیروی انسانی " ، " تعدادنقاط ضعف / تعداد نیروی انسانی" و "ساعات واقعی / ساعات بودجه شده " می شود . اما برای معناداری تفاوت این شاخصها در دو گروه پروژه حسابرسیعملیاتی نیاز به نمونه های بیشتری از پروژه های حسابرسی عملیاتی می باشد.
The main objective of this dissertation is the introduction of a risk-based model for operationalauditing and testing its application in solving problems such as amount of fee, verification timeallocation and planning of an operational audit engagement. The Government Audit Organizationstandards on risk concept, evidence and materiality are applied in the introduced model. The riskbasedmodel, as a tool of planning, assists the auditors in proceeding to an acceptable assurance level.The introduced model is applied in seven audit engagement and collected data from those engagementare compared with 10 audit engagement performed by Audit Organization during 2001 to 2007 andeffectivness, efficiency and economy of the model is measured. Effectiveness is defined as theaccomplished results, efficiency is defined as the way that results are accomplished and economy isdefined as the reduction of cost of the engagements.This research is qualitative, application oriented and based on constructivism philosophy . Theapproach of the research is deduction- induction and the strategy of the study is action research. Timehorizon of research is longitudal. In order to test the hypothesis , essential data is collected by likertquestionnaire and verification evidence of audits files. In this research SPSS NO.13 and Mann-Whitney and Wilcoxon non-parametric tests are used.The results of the study confirms following the hypothesis of the dissertation as follows:Using risk – based model increase the acceptable level of assurance, acceptable level of materialityand facilitates the preparation of the budget on the basis of the standards of operational auditingprocess.Using the risk- based model increases the efficiency index of "number of deficiencies / number ofteams member" and "number of offers / number of teams member" in operational auditing process.Using the risk- based model decreases the economy index of " actual hours / budgeted hours " inoperational auditing process.
