تحلیل اثر بلایای طبیعی و آلودگی محیط زیست بر روی شاخص توسعه انسانی (مطالعه موردی: مقایسه کشورهای توسعه یافته صادرکننده و واردکننده خالص مواد غذایی)
Translator
Translator
محورهای موضوعی : دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی
رویا سیفی پور
1
,
مرجان دامن کشیده
2
,
امیررضا کیقبادی
3
,
کامران نوابی زند
4
1 - استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران مرکزی
2 - استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران مرکزی
3 - استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران مرکزی,
4 - دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی , واحد تهران مرکزی
کلید واژه: باربیماری , حفاظت از محیط زیست , شاخص توسعه انسانی , هزینه رفاه ناشی از مرگ زودرس,
چکیده مقاله :
امروزه , شدت گرفتن تغييرات اقليمي , انتشار گازهاي گلخانه اي , آلودگي محيط زيست و بروز بلاياي طبيعي ابعاد تازه اي از تهديد را متوجه پايداري اقتصادي و كيفيت زندگي ميكند. شاخص توسعه انساني , ابزاري مناسب براي سنجش اثرات اين مخاطرات در مسير توسعه كشورها محسوب ميشود. اين مطالعه به مقايسه كشورهاي منتخب توسعه يافته صادركننده و واردكننده خالص مواد غذايي طي سالهاي2010 تا 2019 به روش پنل ديتا ميپردازد.مجموعه متغيرهاي كليدي شامل هزينه رفاه ناشي از مرگ زودرس منتسب به بلاياي طبيعي و آلودگي محيط زيست , بار بيماري آنها , مخارج بهداشتي فردي , تغييرات دمايي , آنتشار آلاينده هاي سوخت فسيلي , مخارج حفاظت از محيط زيست و مالياتهاي زيست محيطي , عوامل تعيين كننده چارچوب تحليلي مقاله ميباشند. اين متغيرها , به صورت مستقيم يا غير مستقيم بر سرمايه انساني , امنيت غذايي و تاب آوري اثرگذارند. تاثيرات اين پديده ها از سطح سلامت فردي تا سياستگذاري كلان اقتصادي , بازتاب خود را در HDI نشان ميدهند. شاخص HDI بازتابي از تعامل ميان فشارهاي زيست محيطي , سلامت عمومي و ظرفيتهاي نهادي كشورها در دستيابي به توسعه پايداراست. طبق نتايج: اثرات منفي و معنادار هزينه هاي رفاه ناشي از مرگ زودرس بلاياي طبيعي(گرما وسرماي شديد) و آلودگي محيط زيست(ذرات وازن محيطي) و بار بيماري ناشي از آنها و همچنين اثر مثبت و معنادارمخارج بهداشتي فردي بر روي شاخص توسعه انساني در كشورهاي توسعه يافته صادركننده خالص مواد غذايي بيشتر از كشورهاي توسعه يافته واردكننده خالص مواد غذايي مي باشند.
in recent decades , the intensification of climate change ,greenhouse gas emissions,environmental pollution , and natural disasters have introduced new dimensions of threats to economic sustainability and quality of life. the HDI,as a comprehensive measure, serves as an appropriate tool to assess the impacts of these hazards on countries'development trajectories.this study,which compares selected developed countries that are net importers and exporters of food products from 2010 to 2019 using panel data methods,considers a set of key variables within an analytical framework.these variables include disease burden,welfare costs resulting from natural disasters and environmental pollution,individual healthcare expenditures, temperature changes,fossil fuel-related pollutant emissions,environmental protection expenditures and environmental taxes.these factors can directly or indirectly affect human capital,food security,and social resilience. the effects of these phenomena, from individual health to macroeconomic policymaking,are refelected in the HDI. the HDI is not merely a statistical indicator but a reflection of the interaction between enviromental pressures,public health,and institutional capacities in achieving sustainable development.according to the results, the negative and significant effects of welfare costs due to premature death attributed to natural disasters(extreme heat and cold) and environmental pollution(ambient particulate matter and ozone), as well as the disease burden resulting from these factors,along with the positive and significant impact of individual healthcare expenditures in the HDI, are more pronounced in developed countries that are net food exporters compared to developed countries that are net food importers
امیرانی, م. (1379). اثرات و پیامدهای بلایای طبیعی بر منابع طبیعی. جهاد, (230 و 231).
افتخاری, ع.ر., وزین, ن., و پورطاهری. (1386). فرآیند مدیریت بلای طبیعی در دو شیوه بومی و جدید: روستاهای بخش خورش رستم (شهرستان خلخال). مدرس علوم انسانی, 13(1).
صفری‌پور, م. (1387). مدیریت زیست‌محیطی و ریسک بلایا. همایش زمین‌شناسی و محیط زیست, دوره 4.
نصیری, ج., و علامه, ع. (1388). خشکسالی و توسعه پایدار. همایش ملی اثرات خشکسالی و راهکارهای مدیریت آن.
شکیبایی, ع., و یعقوبی, ر. (1394). تأثیر بلایای طبیعی (سیل, زلزله, خشکسالی, طوفان) بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب. فصلنامه جغرافیا.
دالایی, ح., علیجانی, ب., و احمدی, م. (1388). تحلیل آماری دماهای یخبندان با رویکرد مدیریت ریسک یخبندان‌های جاده‌ای در استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری. فصلنامه مهندسی حمل‌ونقل, (2).
میرموسوی, س.ح., و حسین‌بابایی, م. (1390). مطالعه توزیع زمانی-مکانی احتمال وقوع یخبندان در استان زنجان. مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی, 22(3), شماره پیاپی 43.
علی‌نژاد, ک., و قنادی, م. (1396). مفهوم و محاسبه شاخص DALYs در برآورد بار بیماری‌ها. نشریه علوم و مهندسی آب و فاضلاب, 2(3).
احمدیان, م., جبل‌عاملی, ف., عبدلی, ق., شعبان‌خواه, م., و خراسانی, ع. (1396). اثر تخریب محیط زیست بر رشد اقتصادی (شواهدی از 32 کشور در حال توسعه). پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی, 7(27).
ندافی, ک, مصداقی‌نیا, ع., سعیدی, ر., حسنوند, م., و ابطحی, م. (1398). مروری بر مطالعات بار بیماری‌های منتسب به عوامل خطر محیطی در ایران: دستاوردها, محدودیت‌ها و برنامه‌های آینده. فصلنامه سلامت و محیط زیست, 12(2).
پاکدامن, م., عاملی, ا., رنجبر, م., عسکری, ر., و جام‌برسنگ, س. (1398). تأثیر مخارج سلامت بر شاخص توسعه انسانی (HDI) در ایران. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم, 13(10).
پندار, م., بهرامی, س., و پوراصغر سنگاچین, ف. (1399). تحلیل و تبیین رابطه همبستگی شاخص توسعه انسانی و شاخص توسعه پایدار و تطبیق این شاخص‌ها در ایران. فصلنامه آموزش محیط زیست و توسعه پایدار, 9(1).
مریانجی, م., و وجدانی نوذر, ف. (1399). اثرات مخاطرات اقلیمی بر فعالیت‌های زراعی (کشت لوبیا) روستاییان در شهرستان ازنا. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی, 9(34).
ملکوتی‌خواه, م., و فرج‌زاده, ع. (1399). اثر تغییر اقلیم بر رشد اقتصادی ایران. اقتصاد و توسعه کشاورزی, 34(2)
نورالدینی, ص., سقدل, ح., آرانی, ع., و فرجی دیزجی, س. (1400). اثر اقتصادی بیماری‌های مزمن بر هزینه و درآمد خانوار ایرانی. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی, 29(98)
Abbey, D. E., Nishino, N., McDonnell, W. F., Burchette, R. J., Knutsen, S. F., Lawrence Beeson, W., & Yang, J. X. (1999). Long-term inhalable particles and other air pollutants related to mortality in nonsmokers. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 159(2), 373–382.
Audibert, M., Combes Motel, P., & Drabo, A. (2012). Global burden of disease and economic growth. HAL Working Papers, halshs-00678713.
Banik, B., Roy, C. K., & Hossain, R. (2022). Healthcare expenditure, good governance and human development. EconomiA, 24(1), 108–128
. Bento, A., Goulder, L., Jacobsen, M., & von Haefen, R. (2009). Distributional and efficiency impacts of increased U.S. gasoline taxes. American Economic Review, 99(3), 667–699.
Bӧhringer, C., Rutherford, T. F., & Schneider, J. (2002). Carbon tax and joint implementation: A computable general equilibrium analysis for Germany. Environmental and Resource Economics, 22(3), 287–310.
Bloom, D. E., Canning, D., & Sevilla, J. (2004). The effect of health on economic growth: A production function approach. World Development, 32(1), 1–13.
Bloom, D. E., & Canning, D. (2008). Global demographic change: Dimensions and economic significance. Population and Development Review, 34, 17–51
Bretschger, L., & Valente, S. (2011). Climate change and uneven development. Journal of Economics, 113(4), 559–583
Cooray, A. (2009). Government expenditure, governance and economic growth. Comparative Economic Studies, 51(3), 401–418. Gong, L., Li, H., & Wang, D. (2012). Health investment, physical capital accumulation, and economic growth. China Economic Review, 23(4), 1104–1119.
Kazemi, E., Salehi, M., Azizmohammad Looha, M., Zayeri, F., & Vahabi, N. (2021). Trend analysis of disability adjusted life years due to cardiovascular diseases: Results from the Global Burden of Disease Study 2019. BMC Public Health, 21(1), 1–12.
Khan, M. T. I., Anwar, S., Sarkodie, S. A., Yaseen, M. R., & Nadeem, A. M. (2023). Do natural disasters affect economic growth? The role of human capital, foreign direct investment, and infrastructure dynamics. Heliyon, 9(1), e12345.
Kjellstrom, T., Gabrysch, S., Lemke, B., & Dear, K. (2009). The Hothaps programme for assessing climate change impacts on occupational health and productivity: An invitation to carry out field studies. Global Health Action, 2(1), 1–3.
Kumar, R., & Sarpe, S. (2008). Public health expenditure and human development: A cross-country analysis. Journal of Health Economics, 27(2), 274–289.
Lee, M., Villaruel, M. L., & Gaspar, R. (2016). Effects of temperature shocks on economic growth and welfare in Asia. Asian Development Bank Working Paper Series, No. 499.
Lelieveld, J., Evans, J. S., Fnais, M., Giannadaki, D., & Pozzer, A. (2015). The contribution of outdoor air pollution sources to premature mortality on a global scale. Nature, 525(7569), 367–371.
Lloyd, S. J., Kovats, R. S., & Chalabi, Z. (2011). Climate change, crop yields, and undernutrition: Development of a model to quantify the impact of climate scenarios on child undernutrition. Environmental Health Perspectives, 119(12), 1817–1823.
Lopez-Casasnovas, G., Rivera, B., & Currais, L. (2005). Health and economic growth: Findings and policy implications. MIT Press. Martinez, G. S., Williams, E., & Yu, S. S. (2015). The economics of health damage and adaptation to climate change in Europe: A review of the conventional and grey literature. Climate, 3(3), 522–541.
Mihai, M., Surcel, T., & Florea, A. (2025). Exploring the influence of high-technology and environmental factors on Human Development Index. Cogent Economics & Finance, 13(1), 2473642.
OECD. (2020). Mortality, morbidity and welfare cost from exposure to environment-related risks. Paris: OECD Publishing.
Onofrei, M., Gavrilu, A. F., Bostan, I., Filip, B. F., Popescu, C. L., & Jitaru, G. (2020). Impacts of the allocation of governmental resources for improving the environment: An empirical analysis on developing European countries. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(8), 2787.
Oueslati, W. (2014). Environmental tax reform: Short-term versus long-term macroeconomic effects. Journal of Macroeconomics, 40, 190–201.
Owusu, P. A., & Sarkodie, S. A. (2020). Global estimation of mortality, disability-adjusted life years and welfare cost from exposure to ambient air pollution. Science of the Total Environment, 742, 140636.
Pelling, M. (2003). Natural disasters and development in a globalizing world. Routledge.
Petro, F., González, P., & Smith, J. (2022). Extreme weather events and human development: Assessing welfare costs in advanced economies. Climatic Change, 172(3), 24–39.
Prüss-Ustün, A., Rapiti, E., & Hutin, Y. (2003). Global burden of disease from sharps injuries to health-care workers (Environmental Burden of Disease Series, No. 3). Geneva: World Health Organization.
Skidmore, M., & Toya, H. (2002). Do natural disasters promote long-run growth? Economic Inquiry, 40(4), 664–687.
UNDP – United Nations Development Programme. (2021). Human Development Report 2021/2022: Uncertain times, unsettled lives – Shaping our future in a transforming world. New York: UNDP.
UNDP – United Nations Development Programme. (2022). Sustainable development and human well-being: Annual report 2022. New York: UNDP.
UNEP – United Nations Environment Programme. (2011). Environmental tax reform in developed, emerging, and transition economies. German Development Institute (DIE)
World Bank. (2017). State and trends of carbon pricing 2017. Washington, DC: World Bank.
World Health Organization (WHO). (2014). Quantitative risk assessment of the effects of climate change on selected causes of death, 2030s and 2050s. Geneva: WHO.
World Health Organization (WHO). (2021). Air quality guidelines: Global update 2021. Geneva: WHO.
World Health Organization (WHO). (2023). Global monitoring report on health expenditure. Geneva: WHO.
Zhang, F., & da Silva, C. G. (2022). Impact of environmental taxes on energy consumption and intensity: Evidence from OECD countries. Cogent Economics & Finance, 10(1), 2156094.
