بررسی تطبیقی جواهرآلات و لباس زنان ایلامی در دیوان شاکه و خان‌منصور و دیوان حشمت منصوری
محورهای موضوعی : زبان شناسی، گویش شناسی، فرهنگ عامه،ادبیات فارسی
1 - عضو هیأت علمی
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران
کلید واژه: زیورآلات محلی, پوشش محلی, زنان ایلام, دیوان شاکه و خان‌منصور, دیوان حشمت منصوری ,
چکیده مقاله :
پوشش محلی و بومی هر کشوری بخش مهمی از فرهنگ آن سرزمین را پدیدار میسازد که دارای شاخصه‌های ارزشمند و با قدمتی است. یکی از راههای تبیین و تشریح جایگاه لباس در فرهنگ ایرانی، بررسی بازتاب این موضوع در ادبیات، به‌خصوص، شعر است. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی، انواع پوشش و جواهرآلات زنان ایلامی در شعر شاکه و خان‌منصور و حشمت منصوری بررسی می‌شود. این تحقیق نشان میدهد که شاکه و خان‌منصور به عنوان شاعران سنتی و حشمت منصوری به عنوان شاعر معاصر در توجه به پوشش محلی مردم ایلام، از لباس زنان، منزلت اجتماعی و شکوه زن کرد را به تصویر کشیدهاند. دیدگاه حشمت منصوری در این بین وسیعتر از نگرش شاکه و خان‌منصور است. در میان البسه زنان کرد، «سه‌روه‌ن» با 45% در شعر شاکه و خان‌منصور و «هبهر» و «که‌رواس» با 18% در شعر حشمت منصوری بالاترین بسامد را داراست. زیورآلات «بان سه‌روه‌نی» و «کلونگ»، هر کدام با 50% در شعر شاکه و خان‌منصور و گول کیف با 36% در شعر حشمت منصوری، دارای بالاترین بسامد است. جامعه‌آماری پژوهش، دیوان شاکه و خان‌منصور و دیوان حشمت منصوری و نمونه آماری، اصطلاحات مربوط به البسه و زیورآلات زنان است.
The local and native clothing of any country reveals an important part of the culture of that land, which has valuable and ancient features. One of the ways to explain and describe the position of clothing in Iranian culture is to examine the reflection of this issue in literature, especially poetry. In this research, using the descriptive-analytical method, the purpose is to investigate the types of clothing and jewelry of the women's of Ilami in the poetry of Shaka, Khan Mansur and Heshmat Mansuri. The findings show that Shaka and Khan Mansur as traditional poets and Heshmat Mansuri as a contemporary poet have talked about women's clothing, social status, and they have depicted the glory of Kurdish women. Heshmat Mansuri's view is wider than that of Shaka and Khan Mansur in this field. Sarvan with 45% in the poetry of Shaka and Khan Mansur and Hebehr and Karvas with 18% in the poetry of Heshmat Mansuri have the highest frequency. Jewelry's of Ban Seroni and Klong, each with 50% and Gol Keef with 36% in the poetry of Heshmat Mansuri, has the highest frequency. The socio-statistics of the research is Diwan Shakeh and Khan Mansour, Diwan Heshmat Mansouri, and the statistical sample are related to the terms regarding women's clothing and Jewelry.
پایدارفرد، آرزو، بهمن نامور مطلق و فاطمه محجوبی (1394)، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان»، مطالعات ملی، سال شانزدهم، شمارۀ 4، صص 133-150.
پروانه، فریبا و رضا حقیقی (1398)، «بررسی پوشاک بانوان ایلامی و تحلیل مردم‌شناختی آن، فصلنامه علمی فرهنگ ایلام، دورۀ بیستم، شمارۀ 64 و 65، صص 224-246.
حسنزاده، علی‌رضا (1378)، «آغازی بزرگ بر پژوهش پوشاک»، کتاب ماه هنر، صص 55-59.
خانی، علی‌رضا (1384)، جزوه آموزش زبان کردی، ایلام: دانشگاه ایلام.
درخشنده، صیدمحمد (1390)، ایل من ایلام، ایلام: زانا.
شاکه و خان‌منصور، 1398)، شنة وای شه‌مال (بررسی همه‌سویة دیوان شاکه و خان‌منصور به همراه ترجمة فارسی آن)، به همت علی‌رضا خانی و بهناز دلشاد، ایلام: باشور.
کاظمی اسفه، نگار (1395)، «طراحی لباس ایرانی اسلامی با بهره گیری از نقوش اسلامی در جهت هویت بخشیدن به فرهنگ و هنر ایران»، تهران، دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت.
کاظمی، هلن و رشیدوش، وحید (1398)، «تحلیل مردم‌شناختی پوشاک در استان ایلام (مطالعه موردی تیره مرشوند از تیره خزل)»، فصلنامه فرهنگ ایلام، صص 117-90.
کنعانی، سمیرا و دیگران (1402)، «بررسی کارکردهای پوشاک و زیورآلات در دیوان قانع بر اساس رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی پیر گیرو» مطالعات زبان¬ها و گویش¬های غرب ایران، دوره 11، شماره 4، دی، صص 167-141.
محمدی، آیت¬¬الله (1394)، جغرافیای تاریخی ایوان غرب، تهران: آریوحان.
منصوری، حشمت (1389)، به¬یان ده ئاسوو (طلوعی در افق)، تفسیر و تحلیل دیوان شعر حشمت منصوری جمشیدی، به اهتمام محمدجلیل بهادری، ایلام: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام.
ناصری، علی‌رضا (1382)، سیمای میراث فرهنگی استان ایلام، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
