کوچ امامان اسماعیلی از الموت به انجدان در قرن های 9 و 10 هجری
محورهای موضوعی : تاریخ ایران دوره اسلامی
سینا فروزش
1
,
معصومه خورشیدی
2
1 - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه علوم و تحقیقات
2 - علوم تحقیقات تهران
کلید واژه: کوچ, جغرافیای تاریخی, اسماعیلیان, انجدان, امامان اسماعیلی,
چکیده مقاله :
واکاوی بستر جغرافیایی رویدادها، در تحقیقات تاریخی از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا بدون شناخت دقیق عوامل جغرافیائی، تحلیل و تشریح حقایق وقایع، امری دشوار به نظر می رسد. مساله تحقیق حاضر این است که چرا امامان اسماعیلی که عمده مراکز استقرار و فعالیت آنان در نواحی شمال و شمال شرق بوده، به طور ناگهانی عراق عجم و روستای انجدان را به عنوان مقر امامت انتخاب کردند و مدت دو قرن به فعالیت های مذهبی و تبلیغاتی خود ادامه دادند؟ فرضیه تحقیق این است که تنوع جغرافیای طبیعی از یک سو و موقعیت راهبردی این روستا از سوی دیگر باعث توجه نزاریان به این منطقه گردید.
در انجام این تحقیق از روش تحقیق تاریخی با رویکرد کیفی استفاده شده است که سعی دارد با نگاهی عینی به وقایع و حوادث مستند تاریخی که در منابع آمده است و اطلاعاتی که به صورت تاریخ شفاهی و میدانی گردآوری شده است، به تبیین تاریخی موضوع بپردازد.
Analyzing the geographical context of events is very important in historical research; Because without a detailed knowledge of the geographical factors, it seems difficult to analyze and explain the facts of the events. The problem of the present research is why Ismaili imams, whose main centers of establishment and activity were in the north and northeast regions, suddenly chose Ajam Iraq and the village of Anjedan as the seat of imamate, and for two centuries they continued their religious and propaganda activities did they continue. The hypothesis of the research is that the diversity of natural geography on the one hand and the strategic location of this village on the other hand made Nazarians pay attention to this area.
In conducting this research, the historical-comparative research method has been used, which tries to explain the historical subject with an objective look at the documented historical events and incidents that are mentioned in the sources and the information that has been collected in the form of oral and field history.
-استرویو الودمیلا، ولادیمیرونا. تاریخ اسماعیلیان. ترجمه احمد کسروی. تهران: نشر اشاره، 1371. -باسانی، آ و دیگران. تاریخ ایران کمبریج، از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان. تهران: امیرکبیر، 1391. بغدادی، ابومنصور عبدالقاهر. به اهتمام محمدجواد مشکور. تهران: اشراقی، 1367. بناکتی، داوود بن تاج الدینی. تاریخ بناکتی. به کوشش جعفر شعار. تهران: نشر انجمن آثار ملی، 1348. تامر، عارف. الامامه فی الاسلام. بیروت: بی نا، 1965. جمال، نادیه. ابقای بعد از مغول. ترجمه فریدون بدره ای. تهران: چاپ و نشر پژوهش فرزان، 1382. جوینی، عطاملک بن بهاءالدین محمد بن محمد. تاریخ جوینی. نگارش منصور ثروت. تهران: امیرکبیر، 1391. خراسانی فدایی، محمد بن زین العابدین. تاریخ اسماعیلیه یا هدایه المومنین الطالبین. به اهتمام الکساندر سیمیونوف. تهران: اساطیر، 1362. دفتری، فرهاد. تاریخ عقاید اسماعیلیه. ترجمه فریدون بدره ای. تهران: نشر و پژوهش فرزان، 1385. ¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬ دفتری، فرهاد. تاریخ سنت های اسماعیلیه. تهران: نشر و پژوهش فرزان، 1393. سعیدزاده، سیدمحسن. بزرگان قاین. تهران: بی نا، 1369. شاه¬حسینی، سیدشهاب¬الدین. خطابات عالیه. مصحح هوشنگ اجاقی. تهران: انجمن اسماعیلی، 1341. شوشتری، قاضی نورالله. مجالس المومنین. تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1377. شهرستانی، محمد بن عبدالکریم. ترجمه مصطفی خالقداد هاشمی. تهران: اقبال، 1384. صابری، حسین. تاریخ فرق اسلامی. 2جلد. تهران: سمت، 1384. غالب، مصطفی. اعلام الاسماعیلیه. بیروت: نشر دارالیقظه العربیه، 1964. غالب، مصطفی، تاریخ الدعوه الاسماعیلیه منذ اقدم العصور حتی عصرنا الحاضر. بیروت: دارالاندلس، 1965. فرقانی، محمد فاروق. اسماعیلیان قهستان. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1383. قزوینی، نصیرالدین ابوالرشید عبدالجلیل. نقص معروف به بعض مثالب النواصب فی نقض. تصحیح میرجلال الدین محدث. تهران: چاپخانه زر، 1385. قهستانی، ابواسحاق. هفت باب ابواسحاق. به کوشش ایوانف. تهران: چاپخانه حیدری، 1336. لویئس، برناد. تاریخ اسماعیلیان. ترجمه فریدون بدره ای. تهران: طوس، 1362. معزی، مریم. تاریخ اسماعیلیه بدخشان. تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1395. معصوم شیرازی، محمد. طرایق الحقایق. تصحیح محمدجعفر محجوب. تهران: کتابفروشی باران، 1345. میرخواند، سیدبرهان الدین. تاریخ روضه الصفا. تهران: چاپ پیروزی، 1339. هاجسن، مارشال. فرقه اسماعیلیه. ترجمه¬ فریدون بدره¬ای. تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1369. هدایت، رضاقلی خان امیرالشعراء. انجمن آرای ناصری. تهران: دارالخلافه چاپ سنگی، 1344. 2-پایان نامه معزی، مریم. اسماعیلیان ایران از سقوط الموت تا امروز با تکیه بر دوران معاصر. کارشناسی ارشد. مشهد: دانشگاه فردوسی، 1372. معماری، رزا. تاریخ اسماعیلیه انجدان. کارشناسی ارشد تاریخ. مشهد: دانشگاه فردوسی، 1391.
