شناسایی ابعاد و مؤلفه‌هاي الگوی بهزیستی روانشناختی براساس هیجان‌های مثبت، تعامل، روابط، معنا و موفقیت در زنان سرپرست خانوار
محورهای موضوعی : فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانیکیامرث زارع 1 , مجید بزرگر 2 , نادره سهرابی شگفتی 3 , مریم زرنقاش 4
1 - گروه روانشناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.
2 - گروه روانشناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.
3 - گروه روانشناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.
4 - گروه روانشناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.
کلید واژه: بهزیستی روانشناختی, تحلیل مضمون, دلفی فازی, زنان سرپرست خانوار, مدل پرما.,
چکیده مقاله :
هدف: هدف پژوهش حاضر، شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های الگوی بهزیستی روانشناختی براساس مؤلفه‌های مدل پرما (هیجان‌های مثبت، تعامل، روابط، معنا و موفقیت) در زنان سرپرست خانوار بود.
روش: پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و درصدد بود با استفاده از بررسی متون مصاحبه به تدوین الگو در حیطه بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار اقدام نماید. از این‌رو، از روش تحلیل مضمون، بر پایه مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با ۲۰ تن از متخصصان حوزه روانشناسی، مشاوره، جامعه‌شناسی، بهداشت حرفه‌ای و سنجش و اندازه‌گیری بهره گرفت و الگوی تدوین شد. اعتبارسنجی آن نیز با گروه‌های کانونی با کاربست روش دلفی فازی بررسی گردید.
یافته‌ها: تحلیل داده‌ها منجر به شناسایی ۱۰۶ مولفه مرتبط با بهزیستی روانشناختی شد که در قالب ۵ بعد اصلی مدل پرما و ۱۵ مؤلفه سازمان‌دهنده طبقه‌بندی شدند. در ادامه، مدل مفهومی حاصل از این تحلیل طراحی و با استفاده از تکنیک دلفی فازی توسط ۱۰ نفر از خبرگان مورد اعتبارسنجی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان توافق خبرگان با ابعاد و مؤلفه‌های الگو بالاتر از ۸۰٪ بوده و میانگین نمرات نیز در سطح ۴ از ۵ قرار داشت که نشان‌دهنده اعتبار مطلوب مدل است.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه تأکید می‌کند که مدل پرما می‌تواند چارچوبی جامع برای سنجش و ارتقاء بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار فراهم آورد. بر این اساس، پیشنهاد می‌شود طراحی برنامه‌های توانمندسازی روانی و اجتماعی این قشر، با تأکید بر مؤلفه‌های کلیدی این مدل صورت گیرد.
Purpose: The aim of the present study was to identify the dimensions and components of the psychological well-being model based on the components of the PERMA model (positive emotions, interaction, relationships, meaning, and success) in female heads of households.
Methodology: The present study was qualitative and sought to develop a model in the field of psychological well-being of women heads of households by examining interview texts. Therefore, the content analysis method was used based on semi-structured interviews with 20 experts in the fields of psychology, counseling, sociology, occupational health, and measurement and assessment, and the model was developed. Its validation was also examined with focus groups using the fuzzy Delphi method.
Findings: Data analysis led to the identification of 106 components related to psychological well-being, which were classified into the 5 main dimensions of the Perma model and 15 organizing components. Subsequently, the conceptual model resulting from this analysis was designed and validated using the fuzzy Delphi technique by 10 experts. The results showed that the experts' agreement with the dimensions and components of the model was higher than 80% and the average score was at the level of 4 out of 5, indicating the favorable validity of the model.
Conclusion: The findings of this study emphasize that the PERMA model can provide a comprehensive framework for assessing and promoting the psychological well-being of female heads of households. .
اباذری، اسماعیل. (1398). آسیب‌شناسی زندگی زنان سرپرست خانوار، پنجمین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران، تهران.
اسکندری، مهدی.، بهمنی، بهمن.، سقائیان، اعظم.، عسگری، علی. (1394). اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار. فصلنامه پژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، 5(2)، 5-15.
اکرمی، نجمه.، رضایی، اذرمیدخت.، بقولى، حسین.، سامانی، سیامک. (1399). اثربخشی آموزش مبتنی بر تعهد و پذیرش بر خودتمایز یافتگی و سلامت اجتماعی در زنان سرپرست خانوار. فصلنامه عل می‌روشها و مدلهای روانشناختی، 11(41)، 1-16.
امیری نژاد، علی.، ویسانی، یوسف.، کاظ می‌نیا، لیلا. (1400). رابطه کیفیت زندگی با سلامت روان در زنان سرپرست خانوار، مجله آسیب‌های روانی اجتماعی، 1 (1).
بهادری، زهرا.، جهانگیری، علی.، بخشی پور، ابوالفضل. (1400). اثربخشی واقعیت درمانی بر سرسختی روانشناختی زنان سرپرست خانواده. دوفصلنامه روانشناسی خانواده، 8(2)، 1-11.
پروندی، علی.، عارفی، مختار. (1398). پیشبینی بهزیستی روانشناختی براساس امیدواری و حمایت اجتماعی ادراکشده در زنان سرپرست خانوار. فصلنامه مطالعات زن و خانواده، 7(2)، 89-114.
تدینی، عباس.، آقامحمدیان شعرباف، حمید رضا.، معینی‌زاده. مجید. (1400). اثربخشی بهزیستی‌درمانی گروهی بر بهزیستی روانشناختی، تنظیم شناختی هیجان، نگرانی و تاب‌آوری زنان سرپرست خانوار. فصلنامه زن و جامعه، 12(47)، 67-84.
ثناگوی محرر، غلام رضا.، مهنانی، بهنام.، رحمانی، فاطمه.، سرگلزایی جوان، سیمین. (1396). اثربخشی آموزش دلگر می‌بر بهزیستی روانشناختی و تنظیم هیجان زنان سرپرست خانوار،کنگره بین المللی بهداشت روان وعلوم روانشناختی،تهران.
حسن پور، اکبر.، ابطحی، سیدامیررضا.، عزیزپور لیندی، عبدالصمد.، داداشی امیر، مژگان. (1400). شناسایی و اولویت‌بندی راه‌های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، فصلنامه رفاه اجتماعی، ۲۱ (۸۰)، ۱۱۵-۸۱.
حلی نیا، غزاله. (1401]. اثر بخشی گروه درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی – رفتاری الیس بر خودکارآمدی و بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار، ششمین کنفرانس بین المللی مطالعات میان رشته ای علوم بهداشتی، روانشناسی، مدیریت و علوم تربیتی.
دامغانی میر محله، معصومه.، خوش نظر کردستانی، سیما. (1401). بررسی اثر بخشی گروه درمانی آموزشی بر کیفیت زندگی، بهزیستی ذهنی و سلامت روان زنان سربرست خانوار تحت پوشش بهزیستی کرج،دهمین همایش عل می‌پژوهشی علوم تربیتی و روانشناسی، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران،تهران.
رضاییان فرجی، حمید.، رسولی، رویا.، عسکربیوکی، سمیرا.، اصل دهقان، فاطمه. اثربخشی توانمندسازی روانشناختی بر ارتقای بهزیستی روانشناختی و کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار. فصلنامه مددکاری اجتماعی. ۷ (۴)، ۵-۱۴.
زمانی‌مقدم، مسعود.، افشانی، سیدعلیرضا.، بوتین، کاریا.، نیهوف، آنکه. (1400). در تقلای خوشبختی: پرتره‌نگاری سه زن سرپرست خانوار. مجله مطالعات اجتماعی ایران، 15(شماره 4 (ویژه نامه لرستان))، 82-108. https://doi.org/10.22034/jss.2022.528292.1519
سقاییان، اعظم سادات.، بهمنی، بهمن.، اسکندری، مهدی.، عسگری، علی. (1394). اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار، مجله پژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، 5(2)، 5.
صانعی، زهره.، بحرینیان، سیدعبدالمجید.، بنی سی، پری ناز. (1399). اثربخشی آموزش هیجان مدار بر بهزیستی روانشناختی، پذیرش اجتماعی و کفایت اجتماعی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی، دومین کنفرانس بین المللی علوم تربیتی، روانشناسی، مشاوره، آموزش و پژوهش، تهران.
صدقی، پروین.، چراغی، اباذر. (1397). بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر بهزیستی روانشناختی و تاب آوری زنان سرپرست خانوار. فصلنامه خانواده پژوهی، 14(4)، 549-562.
علی‌اکبری صبا، روشنک. (1396). زنان سرپرست خانوار دارای همسر و مشخصه‌هایی از ازدواج آن‌ها. دو ماهنامه تحلیلی-پژوهشی آمار، ۵ (۱)، ۱۰-۱۳.
عنایتی فرد، الهه.، میری، محمدرضا.، نوروزی، انسیه.، حسینی، طیبه.، ملاکی مقدم، حکیمه. (1397). بررسی وضعیت سلامت روان و مهارت‌های مقابله‌ای در زنان سرپرست خانوار شهر بیرجند. فصلنامه دانشور پزشکی، 26(2)، 11-18.
فقیرپور، مقصود.، احمدی، الهام. (1398). مطالعه رابطه توانمندسازی روانشناختی با سلامت روانی زنان سرپرست خانوار شهر رشت. فصلنامه خانواده و بهداشت، 9(1)، 13-27.
معینان، داود.، نوری، فاطمه. (1402). اثربخشی طرحواره درمانی در افزایش تاب آوری، سلامت روان و کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار، اولین کنفرانس بین المللی روانشناسی، علوم اجتماعی، علوم تربیتی و فلسفه، بابل.
منعمیان، گیتا.، مردانی راد، مژگان.، قنبری پناه، افسانه.، امیدی، عبدالله. (1400). مقایسه اثربخشی درمان شناختی - وجودی و درمان متمرکز بر شفقت به شیوه گروهی بر بهزیستی روانشناختی زنان مطلقه سرپرست خانوار، مجله علوم روانشناختی. ۲۰ (۹۹)، ۴۵۲-۴۳۹.
نصیری، سعید.، غفاری، ذکریا.، جهانگیری، رمضانعلی.، شریفی، خلیل. (1395). مقایسه کیفیت زندگی، امنیت اجتماعی و بهزیستی روانشناختی در زنان سرپرست خانوار و زنان غیر سرپرست خانوار شهر تهران،سومین کنگره عل می‌پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روانشناسی،جامعه شناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران،تهران.
همائی، رضوان.، سیاحی, مهین. (1399). اثربخشی آموزش توانمندسازی فردی برخودکارآمدی، کارآفرینی و انسجام خانواده در زنان سرپرست خانوار. فصلنامه زن و جامعه، 11(44)، 289-308.
وثوقی اصل، اصغر.، ظهیری، هوشنگ.، شربتیان، یعقوب. (1402). تبیین امنیت و احساس امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار با تمرکز بر سرمایه فرهنگی و اجتماعی (مورد مطالعه: زنان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی شهر تهران در سال 1400). فصلنامه زن و جامعه، 14(53)، 163-176.
Butler, J., & Kern, M. L. (2016). The PERMA-Profiler: A brief measure of flourishing.
Dar, T. B., Henson, R. M., & Shiao, S. L. (2019). Targeting innate immunity to enhance the efficacy of radiation therapy. Frontiers in Immunology, 9, 3077.
Dhingra, A., & Khan, W. (2023). The PERMA Model of Wellbeing: A Comprehensive Framework for Enhancing Reminiscence in the Elderly. In Global Perspectives on Health Assessments for an Aging Population (pp. 71-81). IGI Global.
Chida, Y., & Steptoe, A. (2008). Positive psychological well-being and mortality: a quantitative review of prospective observational studies. Biopsychosocial Science and Medicine, 70(7), 741-756.
Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575. https://doi.org/10.1037/0033-2909.95.3.542
Keyes, C. L. M. (2002). The mental health continuum: From languishing to flourishing in life. Journal of Health and Social Behavior, 43(2), 207-222. https://doi.org/10.2307/3090197
Kotwal, N., & Prabhakar, B. (2009). Problems faced by single mothers. Journal of Social Sciences, 21(3), 197-204.
Kovich, M. K., Simpson, V. L., Foli, K. J., Hass, Z., & Phillips, R. G. (2023). Application of the PERMA Model of Well-being in Undergraduate Students. International Journal of Community Well-Being, 6(1), 1-20.
Liang, L. A., Berger, U., & Brand, C. (2019). Psychosocial factors associated with symptoms of depression, anxiety and stress among single mothers with young children: A population-based study. Journal of affective disorders, 242, 255-264.
Sabri, M. F., Dass, T. M., Burhan, N. A. S., Wahab, H. A. R. A., Wijekoon, R., & Simanjuntak, M. (2021). Determinants of life satisfaction among female-headed households in Malaysia. International Journal of Business and Society, 22(1), 276-295. https://doi.org/10.33736/ijbs.3175.2021
Seligman, M. E. P. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. Free Press.
Tov, W., & Diener, E. (2013). Subjective well-being. Research Collection School of Social Sciences. Paper 1395.
VanderWeele, T. J., Trudel-Fitzgerald, C., Allin, P., Farrelly, C., Fletcher, G., Frederick, D. E., ... & Kubzansky, L. D. (2020). Current recommendations on the selection of measures for well-being. Preventive Medicine, 133, 106004.
Patel, V., Saxena, S., Lund, C., Thornicroft, G., Baingana, F., Bolton, P., ... & Unützer, J. (2018). The Lancet Commission on global mental health and sustainable development. The lancet, 392(10157), 1553-1598.
