مطالعه مردمشناختی الگوهای استقرار انبارهای کوهستانی با تکیه بر فضاهای بیرونی، نمونه موردی: گری امبرو
محورهای موضوعی : مردمشناسی
1 - عضو هئیتعلمی پژوهشکده مردمشناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران.
کلید واژه: انبارهای کوهستانی, گری امبارو, بستک, الگوهای استقرار, مردم¬شناسی.,
چکیده مقاله :
نگرانی از کمبود موادغذایی در دورههایی همچون قحطی، جنگ، دستاندازی غارتگران، بلایای طبیعی و حتی حملات نظامی، سبب شکلگیری ایده ذخیرهسازی غلات و دانههای خوراکی در مناطق صعبالعبور شده است. ساخت انبارهای کوهستانی سابقهای کهن دارد و این سازهها در نقاط مختلف مناطق کوهستانی ایران پراکندهاند. در استانهای فارس، لرستان، خوزستان و هرمزگان میتوان نمونههایی از این انبارها را یافت. «گری امبرو» نمونهای از این مکانهاست که افزون بر حفاظت از غلات در برابر حیوانات وحشی، محلی برای نگهداری داراییهای مردم در برابر غارت نیز بوده است. این انبارها در شهرستان بستک استان هرمزگان واقع شدهاند. در زبان محلی، «گری» یا «گَلو» به مکانی اطلاق میشود که در دل کوه ساخته شده است. همچنین به درهای عمیق میان کوهپایهها گفته میشود که عبور از آن بسیار دشوار است. واژه «امبرو» یا «آمبارو» نیز در گویش محلی به معنای انبار به کار میرود. پرسش اصلی این پژوهش آن است که از منظر مردمنگاری، الگوی فکری پشت استفاده از انبارهای کوهستانی در منطقه کوخرد بستک چه بوده است. پژوهش حاضر بهعنوان مطالعهای پایلوت با هدف شناسایی این انبارها در منطقه بستک انجام شده و بر پایه مطالعات کتابخانهای و اسنادی استوار است. نتایج پژوهش ضمن معرفی این سازهها بهعنوان نمونههایی از فضاهای دستکند، به بررسی شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مؤثر در ساخت آنها از دیدگاه مردمنگاری میپردازد. همچنین، تحلیل واژگان محلی نقش مؤثری در درک بهتر موضوع ایفا میکند. گری امبرو بخشی ارزشمند از میراث ملموس و ناملموس منطقه به شمار میرود. یافتهها با بهرهگیری از روش استقرایی و مطالعات مکمل، به تدوین اطلس انبارهای کوهستانی ایران یاری میرساند.
Concerns over food shortages during periods of famine, war, looting, natural disasters, and military invasions led to the concept of storing grains and edible seeds in hard-to-reach areas. The construction of mountainous granaries has a long history in Iran, with examples found in provinces such as Fars, Lorestan, Khuzestan, and Hormozgan. One notable case is Gery Ambro, located in Bastak County, Hormozgan Province. These granaries not only protected grains from wild animals but also served as safe storage for villagers' valuables during times of unrest. In the local dialect, “Gery” or “Galu” refers to a mountain-built structure or a deep, hard-to-access valley between mountain foothills. “Ambro” or “Ambaro” means granary. This study investigates the ethnographic logic behind the use of such granaries in the Kukherd region of Bastak. As a pilot project, it is based on archival and library research aimed at identifying and understanding these unique storage structures. The findings present Gery Ambro as an example of rock-cut architecture, shaped by the area's social, economic, and cultural conditions. Local vocabulary provides valuable insight into the community's interaction with the landscape and storage practices. Ultimately, Gery Ambro is recognized as part of the region’s tangible and intangible cultural heritage. The study’s results, grounded in inductive reasoning and supported by complementary research, contribute to the broader goal of developing an atlas of Iran’s mountainous granaries.
