اولویت بندی سیاست‌های راهبردی توسعه حمل و نقل محور در شهرها (نمونه موردی کلانشهر تبریز)

محورهای موضوعی : جغرافیا

صادق رضا پور ¹ , نادر زالی ² , بختیار عزت پناه ³

1 - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
2 - گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
3 - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

تاریخ دریافت : 1404/02/16 تاریخ پذیرش : 1404/04/08 تاریخ انتشار : 1404/03/08

کلید واژه: توسعه حمل‌ونقل محور, حمل‌ونقل عمومی, پایداری شهری, کلانشهر تبریز, فرهنگ‌سازی,

چکیده مقاله :

حمل ونقل و ترافيک، يكي از مسايل مهم شهرهاي بزرگ است. کمبود و نارسایی در سامانه هاي حمل و نقل شهري، يكي از موانع رشد و توسعه هر کشوري بشمار مي رود. توسعه حمل‌ونقل محور (TOD) به‌عنوان راهبردی مؤثر برای حل مشکلات حمل‌ونقل کلانشهرها مطرح است. این پژوهش با هدف بررسی چالش‌های حمل‌ونقل شهری تبریز و ارائه سیاست‌های راهبردی برای پیاده‌سازی TOD انجام شد. روش پژوهش توصیفی-پیمایشی و تحلیلی بوده و داده‌ها از طریق پرسشنامه محقق‌ساخته از 100 نفر از خبرگان حوزه‌های مرتبط در تبریز جمع‌آوری شد. یافته‌ها نشان‌دهنده ناکارآمدی سیستم حمل‌ونقل عمومی تبریز، وابستگی به خودروهای شخصی و کمبود زیرساخت‌های پیاده‌مدار است. محدودیت‌های زیرساختی، مقاومت‌های فرهنگی و فقدان هماهنگی بین نهادها از موانع اصلی هستند. تحلیل‌ها نشان داد که توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی، ترویج روش‌های حمل‌ونقل فعال و استفاده از فناوری‌های نوین، اولویت‌های کلیدی هستند. این پژوهش پیشنهاد می‌دهد که با بازنگری قوانین شهرسازی، جلب مشارکت بخش خصوصی و فرهنگ‌سازی، می‌توان TOD را در تبریز پیاده‌سازی کرد تا کیفیت زندگی، پایداری زیست‌محیطی و کارایی اقتصادی بهبود یابد.

چکیده انگلیسی:

Transportation and traffic are one of the important issues of large cities. Deficiencies and inadequacies in urban transportation systems are considered one of the obstacles to the growth and development of any country. Transit-oriented development (TOD) is considered an effective strategy for solving transportation problems in metropolitan cities. This research aimed to investigate the challenges of urban transportation in Tabriz and provide strategic policies for implementing TOD. The research method was descriptive-survey and analytical, and data were collected through a researcher-made questionnaire from 100 experts in related fields in Tabriz. The findings indicate the inefficiency of Tabriz's public transportation system, dependence on private cars, and lack of pedestrian infrastructure. Infrastructure limitations, cultural resistance, and lack of coordination between institutions are the main obstacles. The analysis showed that developing public transportation infrastructure, promoting active transportation methods, and using new technologies are key priorities. This research suggests that by reviewing urban planning laws, attracting private sector participation, and building culture, TOD can be implemented in Tabriz to improve quality of life, environmental sustainability, and economic efficiency.

 

 

 

 

 

 

منابع و مأخذ:

1- تقوایی، مسعود، و سجادی، مسعود (1395)، ارزیابی و تحلیل شاخص های حمل و نقل پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان). معماری و شهرسازی پایدار, 4(1), 1-18.
2- عبدی، محمدحامد، علیزاده، هوشمند (1392). تبیین عوامل موثر بر الگوی سفر شهروندان با استفاده از رویکرد توسعه حمل و نقل محور (نمونه پژوهشی مرکز شهر سنندج)، فصلنامه مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای، 5(19)، 125-148.
3- عزتی آراسته پور، فائزه، و سهرابی، روح الله، و صمدی، عباس، و رهبر، امیرحسین (1397). دستیابی به آینده حمل و نقل پایدار با استفاده از برنامه ریزی سناریو (مطالعه موردی: حمل و نقل درون شهری همدان). پژوهشنامه حمل و نقل, 15(56 ), 205-222.
4- فرج الهی، عاطفه و رضائی آقامیرلو، محمدرضا و جمالی، زهرا و فرج الهی، ایوب (1392)، ارزیابی عوامل موثر بر افزایش میزان استفاده ورضایت‌مندی از حمل و نقل عمومی درون‌شهری (نمونه موردی منطقه یک اتوبوسرانی تبریز)،سیزدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک،تهران.
https://civilica.com/doc/259643/
5- کلانتری, محسن, احدنژاد روشتی, محسن, مشکینی, و نوروزی. (1399). تحلیل ساختاری-کارکردی توسعه حمل و نقل محور در محدوده طرح ترافیک کلانشهر تهران. فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای، 10(38)، 142-125.
Dor:20.1001.1.22516735.1399.10.38.9.9
6- محمد اسکندری ثانی، محمود مرادی، افسانه ابراهیمی،(1398)، بررسی عوامل موثر بر حمل و نقل پایدار شهری بر پایه نظریه اقتصاد سبز مورد مطالعه: شهر بیرجند، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، 10(37)، 13-24.
Dor: 20.1001.1.22285229.1398.10.37.2.6
7- نادر زالی، سارا منصوری (1394)، تحلیل عوامل کلیدی موثر بر توسعه حمل و نقل پایدار در افق ۱۴۰۴ کلانشهر تهران (روش تحلیل ساختاری)، فصلنامه مدرس علوم انسانی (برنامه ریزی و آمایش فضا)، 19(2)، 1-32.
http://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-8161-fa.html
8- Belzer, D., Sujata, S., Jeff, W., Ellen, G., (2011). Transit-Oriented Development (TOD) and Employment. Reconnecting America and the Center for Transit-Oriented Development, Washington,DC.
9- Calthrope, P. (1993). The Next American Metropolis (Ecology, Community and American Dream). Princeton, N.J: Princeton Architectural Press. 3rd edition, USA.
10- Cervero, R., (2004). Transit-Oriented Development in the United States: Experiences, Challenges, and Prospects. Transportation Research Board of the National Academies.
11- Crane R, Crepeau R. (1998). Does neighborhood design influence travel? a behavioral analysis of travel diary and GIS data. Transportation Research D 3(4):225-238.
doi.org/10.1016/S1361-9209(98)00001-7
12- Dittmar, H., Poticha, S., (2004). Defining transit-oriented development: the new regional building block. In: Dittmar, H.,Ohland, G. (Eds.), The New Transit Town - Best Practices in Transit-Oriented Development. Island Press, pp. 19-39.
13- Feng CM, Chang CY. (1993). A transit-oriented land use model. Transportation Planning Journal 22(4):429-444(in Chinese).
14- Gordon P, Richardson H. (1997). Are compact cities a desirable planning goal?. Journal of the American Planning Association 63(1):95-106.
doi.org/10.1080/01944369708975727
15- Greca PL, Barbarossa L, Ignaccolo M, Inturri G, Martinico F. (2011). The density dilemma: a proposal for introducing smart growth principles in a sprawling settlement within Catania Metropolitan Area. Cities 28(6):527-535.
doi.org/10.1016/j.cities.2011.06.009
16- Hutchison .R (2010), Encyclopedia of Urban Studies SAGE Publications.
17- Ji, Y., Fan, Y., Ermagun, A., Cao, X., Wang, W., & Das, K. (2017). Public bicycle as a feeder mode to rail transit in China: The role of gender, age, income, trip purpose, and bicycle theft experience. International Journal of Sustainable Transportation, 11(4), 308-317.
doi.org/10.1080/15568318.2016.1253802
18- Kaneko Y, Fukuda A. (1999). A location control model for transit oriented development. Journal of the Eastern Asia Society for Transportation Studies 3(4):137-148.
19- Lee, J., Choi, K., & Leem, Y. (2016). Bicycle-based transit-oriented development as an alternative to overcome the criticisms of the conventional transit-oriented development. International Journal of Sustainable Transportation, 10(10), 975-984.
doi.org/10.1080/15568318.2014.923547
20- Lin JJ, Gau CC. (2006). A TOD planning model to review the regulation of allowable development densities around subway stations. Land Use Policy 23:353-360.
doi.org/10.1016/j.landusepol.2004.11.003
21- Lund, H. M., Cervero, R., & Willson, R. (2004). Travel characteristics of transit-oriented development in California. Sacramento, CA: California Department of Transportation
22- Schlossberg, M., (2007). From TIGER to audit instruments: using GISbased street data to measure neighborhood walkability. Transport.Res. Rec.: Journal of the Transportation Research Board, pp 48-56.
DOI:10.3141/1982-08
23- Speck Jeff (2013). Walkable City : How Downtonwn Can Save America, One Step at a time (Farrar, Straus and Giroux).