مدلیابی معادلات ساختاری نگرانی از تصویر بدنی و آسیبهای روانشناختی با نقش میانجیگری خودانتقادی در بین دانشجویان
محورهای موضوعی : روانشناسی و مشاوره
1 - . استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و هنر واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران (نویسنده مسؤل).Email: fatemeh.nazari@iau.ir
2 - کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. Email: Samin.Afshari79@yahoo.com
کلید واژه: آسیبهای روانشناختی, خودانتقادی, دانشجویان, مدلیابی معادلات ساختاری, نگرانی از تصویر بدنی,
چکیده مقاله :
این پژوهش به مدلیابی معادلات ساختاری نگرانی از تصویر بدنی و آسیبهای روانشناختی با نقش میانجیگری خودانتقادی در بین دانشجویان پرداخت. هدف این مطالعه، بررسی تأثیر نگرانی از تصویر بدنی بر آسیبهای روانشناختی و نقش واسطهای خودانتقادی در این رابطه بود. روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی؛ از نظر جمعآوری دادهها، توصیفی-همبستگی از نوع مدلیابی معادلات ساختاری؛ و از منظر ماهیت دادهها، کمی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ به تعداد ۱۲ هزار نفر بود. با استفاده از نمونهگیری خوشهای و تصادفی ساده، ۳۸۴ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه نگرانی از تصویر بدنی لیتلتون و همکاران (۲۰۰۵)، پرسشنامه علائم روانشناختی (SCL-25-R) روگاتیس (2000) و مقیاس خودانتقادی تامسون و زوروف (۲۰۰۰) بود. دادهها با استفاده از نرمافزارهای SPSS و PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیلهای آماری نشان داد نگرانی از تصویر بدنی به طور معناداری بر آسیبهای روانشناختی تأثیر دارد و خودانتقادی نقش میانجی در این رابطه ایفا میکند. در واقع، نگرانی از تصویر بدنی هم به صورت مستقیم (ضریب مسیر = ۹۰۵/۰، ۰۰۰/۰ = P) و هم از طریق خودانتقادی به صورت غیرمستقیم (ضریب مسیر = ۹۳۰/۰، ۰۰۰/۰ = P) تأثیر معناداری بر آسیبهای روانشناختی دارد. نتیجهگیری میشود، توجه به نگرانی از تصویر بدنی و خودانتقادی میتواند در پیشگیری و کاهش آسیبهای روانشناختی مؤثر باشد. این نتایج میتواند به سیاستگذاران و متخصصان سلامت روان در طراحی مداخلات هدفمند برای ارتقاء سلامت روان دانشجویان کمک کند.
This study employed structural equation modeling to investigate the relationships between body image concern, psychological distress, and the mediating role of self-criticism among students at Islamic Azad University, Zanjan Branch. The aim was to examine how body image concern influences psychological distress, both directly and indirectly through self-criticism. The research was applied in purpose, descriptive-correlational in terms of data collection (structural equation modeling), and quantitative in nature. The statistical population included all students of Islamic Azad University, Zanjan Branch, during the 2023–2024 academic year, totaling 12,000 individuals. Using cluster and simple random sampling methods, 384 students were selected as the study sample. The research instruments consisted of the Littleton et al. (2005) Body Image Concern Questionnaire, the Symptom Checklist-25-R (SCL-25-R; Derogatis, 2000), and the Self-Criticism Scale (Thompson & Zuroff, 2000). Data analysis was conducted using SPSS and PLS software. The results indicated that body image concern had a significant effect on psychological distress, and self-criticism played a crucial mediating role in this relationship. Specifically, body image concern affected psychological distress both directly (path coefficient = 0.905, P = 0.000) and indirectly through self-criticism (path coefficient = 0.930, P = 0.000). In conclusion, addressing body image concern and self-criticism may be effective in preventing and reducing psychological distress among students. These findings can assist policymakers and mental health professionals in designing targeted interventions to enhance the mental well-being of university students.
