سنجش میزان تأثیر انعطاف¬پذیری نظام فضایی بر دلبستگی مکانی براساس تکنیک PLS - SEM

محورهای موضوعی : طراحی محیطی

زهرا بهپور ¹ , علی نظری ² , محمدرضا دهقانی اشکذری ³

1 - گروه هنر و معماری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
2 - استاد تمام، دانشکده هنر و‌ معماری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران
3 - استادیار، گروه مدیریت کارآفرینی، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد یزد

تاریخ دریافت : 1404/02/08 تاریخ پذیرش : 1404/03/07 تاریخ انتشار : 1403/09/28

کلید واژه: انعطاف پذیری, دلبستگی مکانی, نظام فضایی, نیاز انسان, تکنیک PLS-SEM,

چکیده مقاله :

هر نظام فضایی با برخورداری از قابلیت درونی، می­تواند پاسخگوی تعداد بسیاری از رابطه های احساسی میان انسان و مکان باشد و بدین ترتیب کارکرد مطلوب­تری نسبت به نظام فضایی تک عملکردی خواهد داشت. دستیابی به این قابلیت از زیر شاخه ­های مبحث «انعطاف­پذیری» فضا است. «تنوع­ پذیری»، «تطبی­پذیری» و «تغییرپذیری» به عنوان نمودهای مختلف انعطاف­پذیری، با بهره­گیری از قابلیت کالبدی فضا، امکان تغییر در نظام فضایی، فعالیت­های خانه و تأمین نیازهای انسان را به نمایش می­گذارد.  دلبستگی مکانی از جمله مفاهیم مهم در حوزه­ی روانشناسی محیط می­باشد و شامل مولفه­های «هویت مکان»، «دلبستگی عاطفی»،« وابستگی مکانی» و «پیوند اجتماعی» است. هدف این پژوهش سنجش میزان تأثیر انعطاف­پذیری نظام فضایی بر ابعاد دلبستگی مکانی می­باشد که برای این منظور، از روش‌های کیفی و کمی به‌ عنوان روش ترکیبی استفاده شده است که در ابتدا با تحقیق اکتشافی کیفی کشف ادبیات موضوع و شناخت مولفه­های انعطاف­پذیری و دلبستگی مکانی انجام گردید و سپس با روش کمی شامل طراحی پرسشنامه، توسعه ساختار مدل و کاربرد و تحلیل مدل معادلات ساختاری کمترین مربعات جزئی (PLS-SEM) ادامه یافت. اطلاعات حاصل از این پژوهش از طریق تجزیه و تحلیل داده­ها توسط نرم­افزار Spss ورژن 27 و همچنین تکنیک مدل­یابی معادلات ساختاری توسط نرم­افزار Smart PLS ورژن 4 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که متغیرهای تنوع­پذیری، تطبیق­پذیری و تغییرپذیری از طریق مستقیم و همچنین از طریق متغیر میانجی­گر انعطاف­پذیری نظام­فضایی اثر معناداری بر ابعاد دلبستگی مکانی شامل هویت مکانی، دلبستگی عاطفی، وابستگی مکانی و پیوند اجتماعی دارد.   

چکیده انگلیسی:

Any spatial system, with its inherent capabilities, can respond to a variety of emotional relationships between humans and place, thus performing better than a single-functional spatial system. "Variability", "adaptability", and "transformability" as different manifestations of flexibility, utilizing the spatial form's potential, enable changes in the spatial system, household activities, and the fulfillment of human needs. The human need for emotional interaction with the place where they live, or in other words, "place attachment," is one of the most important aspects of the human-place relationship. The aim of this research is to assess the impact of spatial system flexibility on the dimensions of place attachment. For this purpose, both qualitative and quantitative methods were used as a combined approach. Initially, a qualitative exploratory study was conducted to explore the literature and identify the components of flexibility and place attachment, followed by a quantitative method that included designing a questionnaire, developing the model structure, and applying and analyzing the partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) model. The data from this research were analyzed using SPSS version 27 and the structural equation modeling technique via smart PLS version 4. The results of this research indicate that the variables of variability, adaptability, and transformability have a significant effect on the dimensions of place attachment, including place identity, emotional attachment, place dependence, and social bonding, both directly and through the mediating variable of spatial system flexibility.