تحلیل میزان اثربخشی تجربیات تفریحی بر پرورش مهارت‌های اجتماعی و ارتقای هوش هیجانی کودکان (مطالعه موردی: خانه کودک باغ کتاب تهران)
محورهای موضوعی : پژوهش های میان رشته ای در حوزه های معماری، شهرسازی، روانشناسی، علوم تربیتی
1 - گروه هنر و معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران شرق ، تهران ، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
در دنیای امروز که رشد اجتماعی و هیجانی کودکان به عنوان یکی از دغدغه‌های اساسی تربیتی مطرح است، نقش محیط‌های فیزیکی و فضاهای تفریحی در شکل‌گیری این مهارت‌ها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، شناخت دقیق چگونگی تأثیر طراحی فضاهای کودک‌محور بر توانمندی‌های هیجانی و اجتماعی کودکان، همچنان نیازمند بررسی‌های علمی و میدانی است. هدف این پژوهش، بررسی میزان اثربخشی تجربیات تفریحی در فضاهای کودک‌محور بر پرورش مهارت‌های اجتماعی و ارتقای هوش هیجانی کودکان است. در همین راستا، خانه کودک باغ کتاب تهران به عنوان مطالعه موردی انتخاب شد. این تحقیق با روش ترکیبی کمی- کیفی انجام گرفت. جامعه آماری شامل کودکان 4 تا 12سال و مربیان مرتبط با آن‌ها بود که داده‌ها از طریق پرسشنامه محقق‌ساخته و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری شد. برای تحلیل داده‌های کمی از آزمون‌های آماری شامل همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یک‌طرفه و تحلیل عامل تأییدی (CFA) استفاده شد و مدل نهایی در نرم افزار AMOS شبیه سازی گردید. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه‌هایی چون بازی‌های خلاقانه، تعاملات گروهی، تحریک حواس و حرکت، و فعالیت‌های اجتماعی ساختاریافته تأثیر مثبتی بر ابعاد مختلف هوش هیجانی از جمله خودآگاهی هیجانی، همدلی، مدیریت احساسات و همچنین مهارت‌های اجتماعی همچون همکاری، ارتباط و حل مسئله اجتماعی دارند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد همچنین بر اهمیت طراحی هوشمندانه فضاهای تفریحی در ارتقاء قابلیت‌های فردی و اجتماعی نسل آینده تأکید می‌کند. بر اساس نتایج، پیشنهاد می‌شود طراحان شهری و معماران با رویکردی خلاقانه و مبتنی بر نیازهای رشدی کودکان، بسترهای مناسبی برای تجربه، تعامل و یادگیری هیجانی- اجتماعی در فضاهای تفریحی فراهم آورند.
In today's world, where children's social and emotional development is considered one of the main educational concerns, the role of physical environments and recreational spaces in the formation of these skills has received more attention than ever before. However, accurate understanding of how the design of child-centered spaces affects children's emotional and social capabilities still requires scientific and field studies. The aim of this research is to investigate the effectiveness of recreational experiences in child-centered spaces on developing social skills and improving children's emotional intelligence. In this regard, Tehran's Book Garden Children's Home was selected as a case study. This research was conducted using a mixed quantitative-qualitative method. The statistical population included children aged 4 to 12 and their related educators, and data were collected through a researcher-made questionnaire and semi-structured interviews. Statistical tests including Pearson correlation, one-way analysis of variance, and confirmatory factor analysis (CFA) were used to analyze quantitative data, and the final model was simulated in AMOS software. The findings of the study indicate that components such as creative games, group interactions, sensory and motor stimulation, and structured social activities have a positive impact on various dimensions of emotional intelligence, including emotional self-awareness, empathy, emotion management, and social skills such as cooperation, communication, and social problem solving. The results of the study also emphasize the importance of intelligently designing recreational spaces in enhancing the individual and social capabilities of the future generation. Based on the results, it is suggested that urban designers and architects, with a creative approach based on the developmental needs of children, provide appropriate platforms for experience, interaction, and emotional-social learning in recreational spaces.
