تبیین مدل ارتقا جایگاه استاد در آموزش معماری معاصر نمونه موردی(دانشگاه های منتخب ایران و دانشگاه گلیشیم استانبول ترکیه)

محورهای موضوعی : مباحث مرتبط با آموزش معماری

حسن ترابی ¹ , راضیه لبیب زاده ² , حسین ذبیحی ³

1 - دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار، گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار، گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1403/12/28 تاریخ پذیرش : 1404/02/08 تاریخ انتشار : 1404/03/12

کلید واژه: جایگاه استاد, دانش و مهارت و حکمت, آموزش معاصر, آموزش سنتی, آموزش مطلوب,

چکیده مقاله :

آموزش معماری از جمله موضوعات کلیدی در شکل‌دهی به آینده این حرفه به شمار می‌رود. معماری سنتی ایران، با تأکید بر ارزش‌های پایدار، همواره از جایگاهی ویژه برخوردار بوده است. اما در عصر حاضر، با بروز دوگانگی میان سنت و مدرنیته، دچار چالش‌هایی شده است. آموزش معماری امروز ما که شاکله سنتی خود را کنار گذاشته، ولی به عقیده و ارزش‌های همیشگی خود متعهد مانده است باید هر سه مولفه مهارت، دانش و حکمت را همراه داشته باشد .در این میان، نقش اساتید در نظام آموزشی جایگاهی بی‌بدیل دارد، چراکه آنان اساسی‌ترین عامل در بازآفرینی فرآیند تعلیم و تربیت محسوب می‌شوند.

این پژوهش، ضمن بررسی ادبیات موضوع، دسته‌بندی‌هایی از آموزش معماری را مرور کرده و به تحلیل روش‌های آموزشی در سه ساختار نظری (سنتی، معاصر و مطلوب) می‌پردازد. در پایان، مدلی مفهومی برای آموزش مطلوب معماری ارائه می‌گردد.

پژوهش مورد نظر یک پژوهش توصیفی-تحلیلی بر اساس مشاهدات میدانی، مطالعات کتابخانه‌اي و  بررسی نمونه موردی به صورت جمع‌آوری داده از طریق 194پرسش‌نامه از دانشجویان  دو کشور ایران، ترکیه می‌باشد. که با بررسی نقاط قوت و ضعف آن‌ها، ایده و راهکار مناسب طراحی ارائه شده است.  پژوهش مورد نظر از حیث هدف، کاربردی و بر حسب نحوه‌ی گردآوری داده‌ها تحقیق توصیفی- تحلیلی می‌باشد.

داده‌ها نشان می‌دهد بین میانگین عملکرد نقش جایگاه استاد در زندگی دانشجویان در دانشگاه‌های منتخب ایران و گلیشیم استانبول ترکیه تفاوت معنادار وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

Architectural education is one of the key issues in shaping the future of this profession. Traditional Iranian architecture, with its emphasis on sustainable values, has always had a special place. However, in the present era, with the emergence of a dichotomy between tradition and modernity, it has faced challenges. Our architectural education today, which has abandoned its traditional structure but remains committed to its traditional beliefs and values, must include all three components of skill, knowledge, and wisdom. In the meantime, the role of professors in the educational system has an unparalleled position, because they are considered the most fundamental factor in recreating the education process.

This research, while reviewing the literature on the subject, reviews categories of architectural education and analyzes educational methods in three theoretical structures (traditional, contemporary, and desirable). Finally, a conceptual model for desirable architectural education is presented.

The intended research is a descriptive-analytical research based on field observations, library studies, and a case study in the form of data collection through 194 questionnaires from students in the two countries of Iran and Turkey. By examining their strengths and weaknesses, an appropriate design idea and solution have been presented. The research in question is applied in terms of its purpose and descriptive-analytical in terms of the method of data collection. The data show that there is a significant difference between the average performance of the role of the professor in the lives of students in selected universities in Iran and Gülşem, Istanbul, Türkiye.

منابع و مأخذ:

انتصاری، نیما، تیموری، سیاوش، و قاسمی سیچانی، مریم. (1394). بررسی نقش معماری در طراحی فضاهای شهری, نمونه موردی: فضاهای آموزشی مدرن. مدیریت شهری، 14(40)، 107-139. SID. https://sid.ir/paper/92161/fa
حجت، عیسی. (1382). آموزش معماری و بی ارزشی ارزش ها. هنرهای زیبا، -(14)، 63-70. SID. https://sid.ir/paper/419996/fa
حجت، عیسی ( 1389). مشق معماری. چاپ اول. انتشارات دانشگاه تهران: تهران.
حجت، عیسی ( 1391). سنت و بدعت در آموزش معماری. چاپ اول. انتشارات دانشگاه تهران: تهران.
دوکسیادس، کنستانتین ا. (1387). معماری مرحله تحول، ترجمه محمود رازجویان، انتشارات دانشگاه ملی ایران، تهران.
زرافشانی محمد علی، طهماسبی ارسلان، بایزیدی قادر. (1400). بررسی آموزش معماری در دانشگاه‌های ایران درراستای حل بحران هویت معماری معاصر ایران، فصلنامه علمی هنر اسلامی، دوره 18، شماره 42. https://civilica.com/doc/1393809
رفیعی‌، بهروز. (1392). مربیان بزرگ مسلمان، تهران: سازمان مطالعه‌ و تدوین‌ کتب‌ علوم انسانی‌ دانشگاهها (سمت‌).
سامه رضا، ایزدی عباسعلی. (1393). سازوکار داوری و سنجش طراحی در آموزش‌معماری، پیشنهاد مدلی برای ارزیابی فرآیند و ارزشیابی طرح در تعامل استاد و دانشجو، نشريه علمي – پژوهشي انجمن علمي معماري و شهرسازي ايران، صفحات 1-13؛ https://doi.org/10.30475/isau.2015.61988
سالینگروس، نیکوس ای. (1387). یک نظریه معماری، ترجمه سعید زرین مهر و زهیر متکی، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، تهران.
سیفی ندا، بلخاری قهی حسن و محمدزاده مهدی. (1396). تأملی در رابطۀ استاد و شاگردی در آموزش هنرها با تأکید بر نظام سنتی. فصلنامه نگره 12(42), 33-45. doi: 10.22070/negareh.2017.528
شریعت زاده، یوسف. (1374). اعتدال میان سنت و نوآوری، آبادی، سال پنجم ، شماره 19، زمستان 74، صص 64-67.
شریعتی، علی. (1378). هنر، انتشارات چاپخش، تهران.
شوارتس، سنفورد آر. (1382). آنری برگسون، ترجمه ی خشایار دیهیمی‌، انتشارات ماهی، تهران.
طاقی، زهرا. (1374). نگاهی به آموزش معماری در دوران معاصر. صفه. 5(2),
طبيب‌زاده، کیمیا سادات، پروا، محمد. 1400، " آموزش معماري در ايران و مشكلات پيش روي آن"، مجله معماری شناسی. سال سوم. شماره 17.
فرضیان, محمد, & کرباسی, عاطفه. (1393). «دست ساخته‌ها ـ تجربه شخصی» یادگیری از راه ساختن در آموزش معماری. نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
19(3), 87-96. doi: 10.22059/jfaup.2014.55411 فیضی، محسن، دژپسند ساحل. (1400). واکاوی سبک‌های یادگیری دانشجویان برای ارتقای آموزش معماری (مطالعۀ موردی: دانشجویان معماری دانشگاه ارومیه). مطالعات معماری ایران 7(14), 149-169. doi: 10.22052/1.14.149
گرجی مهلبانی، یوسف. (1389). آموزش معماری امروز و چالش های آینده. فناوری آموزش (فناوری و آموزش)، 4(3)، 223-234. SID. https://sid.ir/paper/155497/fa
مطهری، مرتضی. (1356). مجموعه آثار، انتشارات صدرا، تهران.
مهدويپور قائم‌مقامی‌، حسین‌. (1391).» سرمشق‌« الگویی‌ جهت‌ استفاده از آثار معماري در آموزش طراحی‌ معماري، پایاننامه‌ دکتري معماري، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
نقدبیشی, رضا. (1397). مدل سازی آموزش معماری با محوریت مطالعات محیط – رفتار. پژوهش‌های معماری و محیط, 1(1), 55-68. doi: 10.30470/jaer.2018.32728
ندیمی، حمید. (1389). روش استاد و شاگردی، از نگاهی دیگر. نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی 2(44), 27-36.
نوربرگ – شولتز، کریستین. (1387).الف. معماری : حضور، زبان و مکان. چاپ دوم. ترجمه علیرضا سید احمدیان. انتشارات نیلوفر. تهران.
نیککار محمد، عیسی‌ حجت‌ و ایزدي عباسعلی‌. (1392). بررسی‌ سازة هدف و کاربست‌ آن در ایجاد انگیزش در نوآموز معماري، دو فصلنامه‌ مطالعات معماري ایران ۲ (٣): ٨٥ـ١٠٦
Bain, K. (2004). What the Best College Professor Do? Harvard UniversityPress.
Benett, P. N. et al. (2002). “Job Satisfaction of Agriculture Teacher in Georgia and Selected Variables Indicating their Risk of Leaving the Teaching Profession”; Paper Presented at the Southern Agricultural Education Research Conference, Orlando, pp. 555 - 567.
Gillespie, M. (2005). “Student - teacher Connection: A Place of Possibility”. Journal of Advance Nurce, Vol. 52, Iss. 2, pp. 211 – 219.
O’Malley, G. et al. (2000). Politics of Education: Essays from Radicalteachers. (Albany, New York): State University of New York Press
United Nation. (1993) The Global Partnership for environment and development: A Guide to Agenda 21 Post Rio Edition. United Nations.
Wade ,John .(1977). Architecture, Problems & Purposes: Architectural Design as a Basic Problem Solving Process,NewYork, John Wiley & Sons.