پیش بینی رفتار جامعه پسند براساس سبک فرزندپروری و سبک دلبستگی با میانجیگری هوش اجتماعی در دانشجویان
محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعيستاره جعفری 1 , مجید صفاری نیا 2
1 - پیام نور مرکز تهران جنوب
2 - استاد تمام و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور
کلید واژه: رفتار جامعه پسند, سبک فرزندپروری, سبک دلبستگی, هوش اجتماعی ,
چکیده مقاله :
شناخت عوامل مؤثر بر رفتارهای جامعهپسند، با توجه به نقش اساسی این رفتارها در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و ارتقاء سطح سلامت روانی جامعه، بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با هدف پیشبینی رفتارجامعهپسند براساس سبک فرزندپروری و سبک دلبستگی با میانجیگری هوش اجتماعی در دانشجویان انجام شده است و نقش متغیر واسطهای هوش اجتماعی را بهعنوان متغیری پر اهمیت در بروز رفتارهای جامعهپسند مورد بررسی قرار داده است. طرح پژوهش همبستگی از نوع معادلات ساختاری بوده است. جامعۀ آماری پژوهش دانشجویان دانشگاههای غیردولتی تهران بودند که 170 نفر از آنها به روش نمونهگیری دردسترس در پژوهش شرکت کردند. دادهها با استفاده از پرسشنامههای شخصیت جامعهپسند پنر(1995)، سبک فرزندپروری بامریند(1991)، سبک دلبستگی هازن و شیور(1987) و هوش اجتماعی تت( 2008) گردآوری شدند. تحلیل دادهها در چارچوب مدلسازی معادلات ساختاری(PLS-SEM) با استفاده از نرم‌افزار SmartPLS3 انجام شد. برازش مدل کلی پژوهش با دادهها، در سطح مطلوبی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که بین سبک دلبستگی ایمن و سبک فرزندپروری مقتدرانه با هوش اجتماعی رابطۀ مثبت و معنادار وجود دارد و نقش میانجی هوش اجتماعی بر روابط بین دلبستگی ایمن و رفتار جامعه پسند (0/07= β، 20/2 =t، 03/۰p<) و سبک فرزندپروری مقتدرانه و رفتار جامعه پسند ( 0/05= β، 96/1 =t، 05/۰p<) نیز اثر مثبت و معناداری دارد. بنابر یافته های این پژوهش افزایش هوش اجتماعی ناشی از سبک دلبستگی ایمن و سبک فرزندپروری مقتدرانه، منجر به افزایش رفتار جامعهپسند می‌شود. به عبارت دیگر، سبک دلبستگی ایمن و سبک فرزندپروری مقتدرانه به طور غیرمستقیم و از طریق افزایش هوش اجتماعی، بر رفتار جامعهپسند تأثیرگذار هستند. بنابراین، رفتار جامعهپسند در مدل پیشنهادی پژوهش حاضر، میتواند توسط سبک دلبستگی و سبک فرزندپروری با میانجیگری هوش اجتماعی پیشبینی شود.
Understanding the factors affecting prosocial behaviors is of great importance, considering the fundamental role of these behaviors in preventing social harms and promoting community mental health. The present study aimed to predict prosocial behavior based on parenting style and attachment style, mediated by social intelligence in students. The mediating role of social intelligence as a crucial variable in the manifestation of prosocial behaviors was examined. The research design was correlational of the structural equation modeling type. The statistical population of the study consisted of students from non-governmental universities in Tehran, of whom 170 individuals participated in the study using convenience sampling. Data were collected using the Prosocial Personality Battery (Penner, 1995), Parenting Style Questionnaire (Baumrind, 1991), Attachment Style Questionnaire (Hazen & Shaver, 1987), and Social Intelligence Questionnaire (Tett, 2008). Data analysis was performed within the framework of structural equation modeling (PLS-SEM) using SmartPLS3 software. The overall model fit with the data was evaluated at a desirable level. The results showed that there is a positive and significant relationship between secure attachment style and authoritative parenting style with social intelligence. The mediating role of social intelligence on the relationship between secure attachment and prosocial behavior (β = 0.07, t = 2.20, p < 0.03) and authoritative parenting style and prosocial behavior (β = 0.05, t = 1.96, p < 0.05) was also positive and significant. Based on the findings of this study, the increase in social intelligence resulting from secure attachment style and authoritative parenting style leads to an increase in prosocial behavior. In other words, secure attachment style and authoritative parenting style indirectly influence prosocial behavior through the enhancement of social intelligence. Therefore, prosocial behavior in the proposed model of the present study can be predicted by attachment style and parenting style, mediated by social intelligence.
• اسفندیاری، غ. (۱۳۷۴). بررسی شیوه¬های فرزندپروری مادران کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری و مادران کودکان بهنجار و تأثیر آموزش مادران بر اختلالات رفتاری کودکان، پایان نامه کارشناسی ارشد روان¬شناسی، انستیتو روان¬پزشکی تهران.
• استرنبرگ، ر.، کاستیچ، ا.(۱۴۰۱). هوش اجتماعی و ارتباط غیرکلامی. مترجم: عابدی، ص. تهران: ارجمند.
• بشارت، م. ع. (۱۳۸۴). هنجاریابی مقیاس دلبستگی بزرگسال. گزارش پژوهشی. دانشگاه تهران.
• بشارت،م. ع. (۱۳۹۲). نقش واسطه¬ای خودتنظیم¬گری در رابطه بین سبک¬های دلبستگی و ناگویی هیجانی. مجلۀ دستاوردهای روان¬شناختی(علوم تربیتی و روان¬شناسی). ۴، ۳۸-۱۹.
• پیروز، غ.، فقیه عبدالهی، م. (۱۳۹۵). بررسی هوش اجتماعی و مؤلفه¬های آن در داستان¬های کتاب¬های فارسی در دورۀ ابتدایی. مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز. سال هفتم، شماره ۱.
• راه پیما، س.، و فولادچنگ، م. (۱۳۹۷). اثربخشی آموزش هوش هیجانی بر رفتارهای جامعهپسند دانش‌آموزان (کمک کردن، همکاری و سهیم شدن). پژوهش‌های برنامه درسی، ۸(۱)، ۴۷-۶۴.
• سیه جانی، ل. و صفاری نیا، م. (۱۴۰۱). پیشبینی ابعاد شخصیت جامعهپسند بر اساس سلامت اجتماعی و منبع کنترل در دانشجویان. پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، (۴۵) بهار، ۱۴۳-۱۶۲.
• صفاری نیا، مجید، و سلگی، زهرا. (۱۳۹۲). بررسی رابطه هوش اجتماعی و هوش هیجانی دانشجویان . کنگره ملی روانشناسی اجتماعی ایران.
• صفاری¬نیا، م، و باجلان، ف.(۱۳۹۰) اعتباریابي و هنجارسازی پرسش¬نامه شخصیت جامعه¬پسند. پایان نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه پیام¬نور.
• صفاری نیا، م، عباس پور، پ. و دهستانی، م. (۱۳۹۴). مقایسه‌ی هوش اجتماعی و شخصیت جامعه پسند در دانشجویان علوم پزشکی با و بدون اعتیاد به اینترنت. اصول بهداشت روانی، 17(5).
• داوری، ع.، رضازاده، آ. (۱۳۹۳). مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار PLS. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
• معماریان، ا.، معنوی پور، د.، صداقتی فرد، م. (۱۴۰۱). تبیین رابطه سبک¬های دلبستگی و باورهای معرفت شناسی با همدلی در دانشجویان. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار. سال شانزدهم، شماره ۱، ص ۵۵-۲۷.
• مراديان، ج.، عالی پور، س.، و شهنی يیلاق، م.(۱۳۹۳). رابطۀ علی بین سبک¬های فرزندپروری و عملکرد تحصیلی با واسطۀ خودکارآمدی تحصیلی و انگیزۀ پیشرفت، روان¬شناسی خانواده، ۱ (۱): ۷۴-۶۳.
• مشهدی¬حسینی، ف.، صیرفی، م.، و هواسی، ن.(۱۴۰۰). پیش¬بینی مدیریت هیجان و خودکارآمدی تحصیلی براساس سبک¬های فرزندپروری والدین در دانش¬آموزان دختر دوره متوسطه دوم. مطالعات روان¬شناسی و علوم تربیتی. دوره۷، ۱، ۴۴۶-۴۳۰.
• موسی بیگی، ط؛ سروش¬نیا، س؛ صفاری¬نیا، م؛آقایوسفی، ع. (۱۴۰۱). پیش¬بینی جامعه پسندی براساس سبک¬های تبادل اجتماعی و سبک فرزند پروری در دانشجویان، پژوهش¬های روانشناسی اجتماعی، دوره ۱۲، شماره ۴۵، ص ۱۰۰-۸۵.
• نیکوگفتار، م.، میرغفاری، س.(۱۳۹۹). رابطۀ سلامت اجتماعی با سرمایۀ روان¬شناختی والدین با رفتار جامعه¬پسند در نوجوانان: نقش واسطه¬ای همدلی. روان¬شناسی تحولی: روان¬شناسان ایرانی. سال ۱۶، شماره ۶۵، ۹۵-۱۰۷.
• یعقوبی، ا. ق.، و محمدی، س(۱۴۰۰). اثر انگیزه تعلق بر رفتار جامعهپسند: نقش میانجی همدلی و خودکارآمد. پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، ۴۲(۳)، ۵۷-۷۸.
• Anwer, M., Malik, N. I., Maqsood, A., & Rehman, G. (2017). The moderating role of social intelligence in explaining attachment style and emotional intelligence among young adults. Pakistan Journal of Psychology, 48(2), 3–20.
• Baumrind, D. (1991). The influence of parenting style on adolescent competence and substance use. The Journal of Early Adolescence, 11, 56-95.
• Buehring, J. H., & Moore, P. (2018). Emotional and Social Intelligence as ‘Magic Key’in Innovation: A Designer’s call toward inclusivity for all. Journal of Innovation Management, 6(2), 6-12.
• Bussone, S., Pesca, C., Tambelli, R., & Carola, V. (2020). Psychological health issues subsequent to SARS-Cov 2 restrictive measures: the role of parental bonding and attachment style. Frontiers in Psychiatry, 11, 1197.
• Chen, K. (2023). The Effect of Parental Rearing Styles on the Prosocial Behavior of 3-6 Years Old Children. Journal of Education, Humanities and Social Sciences, 24, 188-192.
• Du, Y. (2020). Effecting factors and intervention techniques of children's prosocial behavior. Oxford University Press.
• Fredriksen, N., Carlos, S. & Ward, W. C. (1984). The place of social intelligence in a taxonomy of cognitive abilities. Intelligence, 8(4), 315-337.
• Gerardy, H., Mounts, N. S., Luckner, A. E., & Valentiner, D. P. (2015). Mothers' management of adolescent peer relationships: associations with aggressive, prosocial, and playful behavior. The Journal of Genetic Psychology, 176(5), 299-314.
• Goleman, D. (2006). Social Intelligence: The New Science of Human Relationships. Bantam Books.
• Graziano, W. G., Habashi, M. M., Sheese, B. E. and Tobin, R. M. (2007),“Agreeableness, Empathy, and Helping: A Person × Situation Perspective”, Journal of Personality and Social Psychology, 93, 583–599.
• Habib, S., Saleem, S., & Mahmood, Z. (2013). Development and validation of social intelligence scale for university students. Pakistan Journal of Psychological Research, 28(1), 65.
• Harper, J. M., Padilla‐Walker, L. M., & Jensen, A. C. (2016). Do siblings matter independent of both parents and friends? Sympathy as a mediator between sibling relationship quality and adolescent outcomes. Journal of Research on Adolescence, 26(1), 101-114.
• Howe, D. (2017). Empathy, social intelligence and relationship-based social work. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Jeong, J., Shimono, M., Mallinckrodt, B., & Baldwin, D. R. (2024). Adult attachment, emotional intelligence, affect regulation, and self-reported distress in first-year college students at a predominantly White university. Professional Psychology: Research and Practice, 55(2), 107–117. https://doi.org/10.1037/pro0000544
• Katou, A. A., Budhwar, P. S., & Patel, C. (2021). A trilogy of organizational ambidexterity: Leader’s social intelligence, employee work engagement and environmental changes. Journal of Business Research, 128, 688-700.
• Lan, X. (2023). Perceived parenting styles, cognitive flexibility, and prosocial behavior in Chinese Youth with an immigrant background: A three-group comparison. Current Psychology.
• Lent, R. W., (2017). Sources of Self-Efficacy and Outcome Expectations for Career Exploration and Decision-Making: A Test of the Social Cognitive Model of Career Self-Management. Journal of Vocational Behavior, 99, 107–117.
• Li, Z., Yu, C., Cao, Y., Nie, Y., Tu, W., Liu, B., Ning, Z., & Chen, P. (2024). The association between parent–child attachment and prosocial behavior: A longitudinal study. Current Psychology, 43(4), 2432-2441.
• Luo, X., Xie, Y., & Zhang, Y. (2024). Effect Of Parenting Styles on Children’s Prosocial Behavior. Journal of Education, Humanities and Social Sciences, 26, 186-191.
• Martins, M. C., Santos, C., Fernandes, M., & Veríssimo, M. (2022). Attachment and the development of prosocial behavior in children and adolescents: A systematic review. Children, 9(8), 874.
• Mishra, R., & Jatav, S. (2020). Emotional intelligence & Social intelligence: Conceptual Analysis. Studies in Indian Place Names, (UGC Care Journal), Vol. 40, Issue 27.
• Moss, E., Rousseau, D., Parent, S., St-Laurent, D., & Saintonge, J. (1998). Correlates of attachment at school age: Maternal reported stress, mother-child interaction, and behavior problems. Child Development, 69(5), 1390-1405.
• Padilla-Walker, L. M., Fraser, A. M., & Harper, J. M. (2012). Walking the walk: The moderating role of proactive parenting on adolescents’ value congruent behaviors. Journal of Adolescence, 35(5), 1141-1152.
• Paskarista, A. I., Suparmi, & Primastuti, E. (2021). The relationship between authoritarian parenting style, emotional intelligence and cyber aggression in university students. Jurnal Psikologi Pendidikan & Konseling: Jurnal Kajian Psikologi Pendidikan dan Bimbingan Konseling, 7(2), 51–57. https://doi.org/10.26858/jpkk.v6i22875
• Salinas-Quiroz, F., Domínguez-Espinosa, A. D. C., & Mercado, S. P. R. (2023). Impact of attachment styles, need for social approval, and emotional regulation on mental health: A parallel mediation model. Revista de Psicología, 41(1), 269-305.
• Segrin, C., & Flora, J. (2019). Fostering social and emotional intelligence: What are the best current strategies in parenting? Social and Personality Psychology Compass, 13(2), e12439. https://doi.org/10.1111/spc3.12439
• Shaver, P. R., & Mikulincer, M. (2008). Adult attachment and cognitive and affective reactions to positive and negative events. Social and Personality Psychology Compass, 2(5), 1844-1865.
• Shi, X., Wang, B., He, T., Wu, L., & Zhang, J. (2020). Secure attachments predict prosocial behaviors: A moderated mediation study. PsyCh Journal.
• Tet, A. T. (2008). Social intelligence: Theory, measurement, and applications. Journal of Personality and Social Psychology, 94(3), 322.
• Thompson, E. (2001), Empathy and consciousness. Journal of Consciousness Studies, 8(2), 1-32.
• Van Goethem, A. A., Van Hoof, A., van Aken, M. A., de Castro, B. O., & Raaijmakers, Q. A. (2014). Socialising adolescent volunteering: How important are parents and friends? Age dependent effects of parents and friends on adolescents’ volunteering behaviors. Journal of Applied Developmental Psychology, 35(2), 94-101.
• van der Storm, L., van Lissa, C. J. V., Lucassen, N., Helmerhorst, K. O. W., & Keizer, R. (2022). Maternal and paternal parenting and child prosocial behavior: A meta-analysis using a structural equation modeling design. Marriage & Family, 58(1), 1–37.
