اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر کیفیت زندگی و شدت خستگی در مراقبان بیماران مبتلا به اماس
محورهای موضوعی : روان کاوی، روان پویشی، روان شناسی شناختی و بهداشت روان
سید مجتبی عقیلی
1
,
سعیده تیغ دست
2
1 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2 - کارشناس ارشد روانشناسی، دانشگاه پیام نور، گرگان، ایران.
کلید واژه: درمان متمرکز بر شفقت, کیفیت زندگی, خستگی, مراقبان بیماران, اماس,
چکیده مقاله :
هدف: هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر کیفیت زندگی و شدت خستگی در مراقبان بیماران مبتلا به اماس بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون_پسآزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مراقبان بیماران مبتلا به اماس بستری در مرکز تحقیقات اماس بیمارستان سینا بودند. از میان مراقبان تعداد 30 نفر به صورت نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15 نفر) جایدهی شدند. گروه آزمایش تحت 8 جلسه درمان متمرکز بر شفقت قرار گرفتند، اما گروه گواه تا پایان پژوهش مداخلهای دریافت نکرد. ابزار پژوهش پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (1992) و پرسشنامه شدت خستگی کراپ و همکاران (1989) بود. دادههای پژوهش با آزمون تحلیل واریانس چند متغیره و نرمافزار spss-26 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتهها: نتایج نشان داد که درمان متمرکز بر شفقت بر کیفیت زندگی و شدت خستگی در مراقبان بیماران مبتلا به اماس اثربخش است (05/0>p). نتیجهگیری: درمان مبتنی بر شفقت توانسته است میزان کیفیت زندگی و شدت خستگی مراقبان بیماران مبتلا به اماس را بهبود بخشد میتوان دلایل این اثر بخشی را به تاکید این درمان بر مولفههای شفقت و مهربانی و از طرف دیگر به مولفههای خاص درمان مبتنی بر شفقت نسبت داد.
Purpose: The aim of this study was to investigate the effectiveness of compassion-focused therapy on quality of life and fatigue in caregivers of patients with MS. Method: The research method was semi-experimental with a pre-test-post-test design and a control group. The statistical population of this research included all caregivers of MS patients admitted to the MS Research Center of Sinai Hospital. Among the caregivers, 30 people were selected through available sampling and randomly placed in two experimental and control groups (15 people in each group). The experimental group underwent 8 sessions of compassion-focused therapy, but the control group did not receive any intervention until the end of the study. The research tools were World Health Organization's Quality of Life Questionnaire (1992) and Krapp et al.'s Fatigue Severity Questionnaire (1989). Research data was analyzed by multivariate analysis of variance test and spss-26 software. Findings: The results showed that the treatment focused on compassion is effective on the quality of life and the intensity of fatigue in caregivers of patients with MS (p<0.05). Conclusion: The treatment based on compassion has been able to improve the quality of life and the intensity of fatigue of caregivers of patients with MS, the reasons for this effect can be attributed to the emphasis of this treatment on the components of compassion and kindness, and on the other hand, to the specific components of the treatment based on compassion. Shafqat attributed.
ابوطالبی، حمید؛ یزدچی، نفیس؛ و اسمخانیاکبرینژاد، هادی. (۱۴۰۱). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر اضطراب مرگ و کیفیت زندگی زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. فصلنامه علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ۳۲(۱)، ۹۲–۱۰۱.
حسینپور، موسی؛ نوروزی، کیان؛ رهگوی، ابوالفضل؛ قاسمی، سیما؛ نوروزی، مهدی؛ و بابائی، مهرزاد. (۱۴۰۰). بررسی رابطه بین فشار مراقبتی، آمادگی برای مراقبت و کیفیت زندگی در مراقبین خانگی سالمندان مبتلا به آلزایمر در انجمن آلزایمر ایران. سالمندشناسی، ۶(۲)، ۱۰–۱۸.
حجازیزاده، نیلوفر؛ پازکیان، مرضیه؛ و عبدی، مجتبی. (۱۳۹۹). خستگی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس شهر تهران در سال ۱۳۹۸. نشریه پرستاری ایران، ۳۳(۱۲۶)، ۱–۱۵.
درتاج، افسانه؛ علیاکبریدهکردی، مهناز؛ ناصرمقدسی، عبدالرضا؛ و علیپور، احمد. (۱۴۰۰). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تحمل پریشانی، ادراک درد و اینترلوکین ۱۲ در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. فصلنامه روانشناسی کاربردی، ۱۵(۱)، ۴۹–۷۲.
دشتیخویدکی، محمدحسن؛ کمالیزارچ، محمود؛ محمدیاحمدآبادی، ناصر؛ و حسینی، حیدر. (۱۳۹۹). مقایسه کیفیت زندگی در بین کارگران فعال و غیرفعال. مجله علمیپژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، ۲۸(۸)، ۲۹۶۰–۲۹۷۰.
رحمانی، سهیلا. (۱۳۹۹). اثربخشی شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی و یوگای هوشیارانه به شیوه گروهی بر شدت خستگی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به اماس. روانشناسی بالینی و شخصیت، ۱۶(۲)، ۱۴۱–۱۵۰.
سلیمی، آرمان؛ دهفرشته، ارسلان؛ کارکیانوش، زهرا؛ داورنیا، رضا؛ و شاکرمی، محمد. (۱۳۹۷). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر سلامت روان زنان مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس. طب داخلی روز، ۲۴(۲)، ۱۲۵–۱۳۱.
شمس، گلشید؛ پاشنگ، سارا؛ و صداقت، مستوره. (۱۴۰۰). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت و واقعیتدرمانی بر خودکارآمدی بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس. طب پیشگیری، ۸(۱)، ۷۰–۸۰.
طاهرخانی، مهدیه؛ محمدی، فاطمه؛ رشوند، فرنوش؛ و مطلبی، سیدهآمنه. (۱۴۰۰). پیشبینیکنندههای فشار مراقبتی در مراقبین سالمندان تحت درمان با دیالیز. سالمند: مجله سالمندی ایران، ۱۶(۴)، ۴۸۲–۴۹۷.
طبیبزاده، فریناز؛ سلیمانی، اسماعیل؛ و قربانشیرودی، شهره. (۱۳۹۹). اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر خستگی ناشی از سرطان و رفتارهای خودمراقبتی بیماران مبتلا به سرطان. رویش روانشناسی، ۹(۱۲)، ۷۵–۸۴.
علیمحمد، فاطمه؛ ستودهاصل، نعمت؛ و کرمی، ابوالفضل. (۱۳۹۹). تدوین مدل کیفیت زندگی بر اساس باورهای فراشناختی با میانجیگری استرس ادراکشده سالمندان. روانشناسی پیری، ۶(۴)، ۳۴۱–۳۵۵.
عباسی، سمیرا؛ پهلوانزاده، سعید؛ و علیمحمدی، نصرالله. (۱۳۹۵). اثربخشی درمان شناختی–رفتاری به شیوه گروهی بر شدت خستگی زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس: یک مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی. مجله بالینی پرستاری و مامایی، ۵(۲)، ۴۰–۵۱.
قدمپور، عزتالله؛ نصرتآبادی، مطهره؛ پورآبادئی، پریسا؛ و میردریکوند، فضلالله. (۱۳۹۹). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر بهبود کیفیت زندگی و افزایش تابآوری مراقبان بیماران دمانس. پیشرفتهای نوین در علوم رفتاری، ۵(۴۳)، ۴۳–۵۵.
قنواتی، سجاد؛ بهرامی، فاطمه؛ گودرزی، کوروش؛ و روزبهانی، مهدی. (۱۳۹۷). اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر کیفیت زندگی و شادکامی زنان مبتلا به سرطان سینه شهر اهواز. آموزش پرستاری، ۷(۲)، ۵۳–۶۱.
قزاق، مرسده؛ و زادحسن، زهره. (۱۳۹۸). اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهنآگاهی به شیوه گروهی بر کیفیت زندگی و شدت خستگی زنان مبتلا به اماس. مجله مراقبت پرستاری و مامایی ابنسینا، ۲۷(۱)، ۳۵–۴۴.
کاظمیخوبان، سیدهزهرا؛ پورشریفی، حمید؛ کاکاوند، علیرضا؛ و ژیانباقری، معصومه. (۱۴۰۱). اثربخشی پروتکل بازنگریشده درمان شناختی–رفتاری متمرکز بر تروما بر کیفیت زندگی و پریشانی روانشناختی زنان قربانی خشونت خانگی. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، ۹(۲)، ۶۲–۷۵.
کیارسی، زیبا؛ عمادیان، سیدهعلیا؛ و حسنزاده، رمضان. (۱۴۰۰). مقایسه درمان متمرکز بر شفقت و معنادرمانی بر اضطراب مرگ در زنان مبتلا به سرطان پستان. رویش روانشناسی، ۱۰(۸)، ۱۸۵–۱۹۶.
یوسفی، خدیجه؛ ضرغامحاجبی، مجید؛ و سراوانی، شهرزاد. (۱۴۰۰). پیشبینی گرایش به افکار خودکشی بر اساس سرسختی روانشناختی و تصویر بدنی ادراکشده در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. فصلنامه علمی–پژوهشی روانشناسی سلامت، ۱۰(۳۹)، ۱۵۷–۱۷۰.
Benedict, R., Amato, M. P., DeLuca, J., & Geurts, J. J. (2020). Cognitive impairment in multiple sclerosis: Clinical management, MRI, and therapeutic avenues. The Lancet Neurology, 19(10), 860–871.
Brownlee, W. J., Hardy, T. A., Fazekas, F., & Miller, D. H. (2018). Diagnosis of multiple sclerosis: Progress and challenges. The Lancet, 389(10076), 1336–1346.
Cha, C., Jeong, J., Kim, H., Nam, S., & Seong, M. (2022). Survival benefit from axillary surgery in patients aged 70 years or older with clinically node-negative breast cancer: A population-based propensity-score matched analysis. European Journal of Surgical Oncology, 16(4), 101–109.
Coens, C., Dueck, A., Sloan, J., Basch, E., & Colvert, M. (2020). International standards for the analysis of quality-of-life and patient-reported outcome endpoints in cancer randomised controlled trials: Recommendations of the SISAQOL Consortium. The Lancet Oncology, 21(2), 83–96.
Dobson, R., & Giovanini, G. (2019). Multiple sclerosis – a review. European Journal of Neurology, 26(1), 27–40.
Gilbert, P. (2009). Introducing compassion focused therapy. Advances in Psychiatric Treatment, 15(3), 199–208.
Haeyen, S., & Heijman, J. (2020). Compassion focused art therapy for people diagnosed with a cluster B/C personality disorder: An intervention mapping study. The Arts in Psychotherapy, 69(7), 16–26.
Irons, C., & Lad, S. (2019). Using compassion focused therapy to work with shame and self-criticism in complex trauma. Australian Clinical Psychologist, 3(1), 47–54.
Johannsen, M., Schlander, C., & Vestergaard, I. (2022). Group-based compassion-focused therapy for prolonged grief symptoms in adults: Results from a randomized controlled trial. Psychiatry Research, 314(9), 46–53.
Krupp, L. B., LaRocca, N. G., Muir-Nash, J., & Steinberg, A. D. (1989). The Fatigue Severity Scale: Application to patients with multiple sclerosis and systemic lupus erythematosus. Archives of Neurology, 46(10), 1121–1123.
Morgan, S., Lengacher, C., & Rodriguez, C. (2022). Caregiver burden in caregivers of patients with advanced stage cancer: A concept analysis. European Journal of Oncology Nursing, 60(11), 52–60.
Mosleh Kholtapeh, N., & Nazari Aleileh, V. (2025). The effectiveness of self-compassion treatment on the quality of life and self-esteem of addicts' wives. Journal of Research in Psychopathology, 6(2), 31–36.
Motl, R., & Sandroff, B. M. (2018). Exercise as a countermeasure to declining central nervous system function in multiple sclerosis. Clinical Therapeutics, 40(1), 16–25.
Paiva-Salisbury, M. L., & Schwanz, K. A. (2022). Building compassion fatigue resilience: Awareness, prevention, and intervention for pre-professionals and current practitioners. Journal of Health Service Psychology, 48(1), 39–46.
Rissanen, R., Berg, H. Y., & Hasselberg, M. (2017). Quality of life following road traffic injury: A systematic literature review. Accident Analysis and Prevention, 108, 308–320.
Santos, L., Pinheiro, M. D. R., & Rijo, D. (2023). The effects of the compassionate mind training for caregivers on professional quality of life and mental health: Outcomes from a cluster randomized trial in residential youth care settings. Child & Youth Care Forum, 52(1), 1–21.
Stoewen, D. L. (2020). Moving from compassion fatigue to compassion resilience. Part 4: Signs and consequences of compassion fatigue. The Canadian Veterinary Journal, 61(11), 1207–1209.
Thompson, A. J., Banwell, B. L., Barkhof, F., Carroll, W. M., Coetzee, T., Comi, G., & Fujihara, K. (2018). Diagnosis of multiple sclerosis: 2017 revisions of the McDonald criteria. The Lancet Neurology, 17(2), 162–173.
Ware, J. E., & Sherbourne, C. D. (1992). The MOS 36-item short-form health survey (SF-36): I. Conceptual framework and item selection. Medical Care, 30(6), 473–483.
