رگه های عرفان در دیوان اظهری شیرازی
محورهای موضوعی :رعنا نوحی 1 , علی اصغر دادبه 2 , عبدالرضا مدرس زاده 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران.
2 - استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
در بین گذشتگان، ادیان گوناگونی پدیدمی‌آمد. هریک از این ادیان دارای اعمال و ادعیه‌ای برای تقرّب به درگاه معبود خود بودند. هنگام انجام این اعمال، اصطلاحات خاصی متناسب با آن زبان و دین نیز به وجودمی‌آمد. این عامل سبب شد تا دانشی پدیدآید که در سال‌های آینده با نام «عرفان» از آن یادشود. این دانش در آثار قدمایی که مایل بدان بودند نیز راه یافت و اصطلاحات خاص آن را در کتاب‌هایی مجزّا شرح دادند و برخی نیز فقط به واردکردن آن واژه‌ها در بین سخنان خود بسنده کردند که با استخراج آن‌ها می‌توان دانست که شخص موردنظر چه تمایلاتی از دیدگاه دانش عرفان داشته است. یکی از این اشخاص که در این پژوهش بررسی خواهدشد اظهری شیرازی است. دراین پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، نخست، واژه‌ای را که در دیوان اظهری شیرازی یافته‌ایم، با مراجعه به منابع عرفانی، شرح کرده و سپس سخن اظهری را در این باره نوشته و در ادامه به تحلیل سخن اوخواهیم پرداخت. با انجام این پژوهش تبیین خواهیم کرد که در دیوان اشعارِ یکی از شعرای دورۀ صفوی که در قرن یازدهم می‌زیسته است چه میزان واژه‌های عرفانی به کاررفته، این کاربرد تا چه اندازه پررنگ بوده و علاوه بر آن شاعر موردنظر به کدام نوع عرفان (صَحو یا سُکر) تمایل داشته است که این امر در نهایت برای شناخت هرچه بیشتر فرهنگ ایران در دوران صفوی سودمند خواهدبود.
Various religions emerged among the ancients. Each of these religions hadpractices and prayers to approach their god. While performing these actions,special terms corresponding to that language and religion were also created. Thisfactor caused the emergence of a knowledge that will be called "mystic" in the years to come. This knowledge found its way in the ancient works that theywanted to know, and their special terms were described in separate books, and some of them were content with just inserting those words in their words, and by extracting them, one can know what kind of tendencies the person in question has. He had a mystical view of knowledge. One of these people who will be investigated in this research is Azhari Shirazi. In this research, using the descriptive-analytical method, first, we explained the word that we found in Azhari Shirazi's Diwan by referring to mystical sources, and then we wrote Azhari's speech about it, and then we will analyze his speech. Using this research, we will explain how many mystical words are used in the diwan of one of the poets of the Safavid era who lived in the 11th century, and how bold this usage is, and in addition, the poet Which kind of mysticism (Sahv or Sukr) was the subject inclined towards, which will ultimately be beneficial for knowing more about the culture of Iran during the Safavid period.
