ارائه مدل ساختاری تفسیری از موانع و محرک‌های فرهنگی توسعه سیاسی در ایران
محورهای موضوعی : مدیریت فرهنگی
لیدا جمال عشینی
1
,
اکبر اعتباریان خوراسگانی
2
,
علی رشیدپور
3
,
رضا اسماعیلی
4
1 - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 - استاد گروه مدیریت دولتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
3 - دانشیار گروه مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
4 - استادیار گروه مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
کلید واژه: واژگان کلیدی: موانع فرهنگی, محرک‌های فرهنگی, توسعه سیاسی, مدل‌سازی ساختاری تفسیری,
چکیده مقاله :
چکیده
هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر ارائه مدل ساختاری تفسیری از موانع و محرک‌های فرهنگی توسعه سیاسی در ایران بود.
روش انجام پژوهش: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصيفی-پيمايشى و از لحاظ روابط، از نوع علت‌ومعلولی بود.
جامعه آماری: در این پژوهش، برای تعیین حجم نمونه به روش نمونه‌گیری قضاوتی هدفمند عمل شد که بر این اساس 9 نفر از خبرگان دانشگاهی استان اصفهان در امر پژوهش مشارکت کردند.
یافته ها و نتیجه پژوهش: این تحقیق دو مدل را با استفاده از مدل‌سازی تفسیری ساختاری (ISM) ارائه داد. مدل اول ۱۳ مانع فرهنگی توسعه سیاسی در ایران را شناسایی کرد که به چهار سطح تقسیم‌بندی شده‌اند. سطح اول شامل "روان‌رنجوری"، "ضعف اخلاق کاری"، "ضعف روحیه جمعی"، "رفتار بی‌نظم" و "تجربه‌سوزی" بود که آسیب‌پذیرترین موانع بودند. سطح دوم شامل "تبعیض و نابرابری"، "محافظه‌کاری"، "ترس از مواجهه با واقعیت" و "چاپلوسی و دورویی" بود. سطح سوم شامل "جزم‌گرایی و نقد ناپذیری" و "عقل‌گریزی" بود. سطح نهایی (چهارم) نیز شامل "سنت‌گرایی افراطی" و "خان‌سالاری" بود که به عنوان مهم‌ترین موانع شناسایی شدند. مدل دوم بر روی محرک‌های فرهنگی توسعه سیاسی تمرکز داشت و چهار محرک را در سه سطح ارائه داد. سطح اول "تمایل به دانش و توسعه قدرت" را برجسته کرد که به عنوان آسیب‌پذیرترین محرک شناخته شد. سطح دوم شامل "هویت ملی-مذهبی و افتخار" بود. سطح سوم شامل "ارزش‌های بنیادی دین" و "تجربیات تاریخی" بود که به عنوان تأثیرگذارترین محرک‌ها در مدل شناخته شدند.
Abstract
Research Objective: The aim of the present research was to provide a structural interpretive model of the cultural barriers and stimuli of political development in Iran.
Research Method: This research was applied in terms of objective, descriptive-survey in terms of method, and causal in terms of relationships.
Statistical Population: In this research, a purposive judgment sampling method was used to determine the sample size, based on which 9 academic experts from Isfahan province participated in the research.
Findings: The research presented two models using Structural Interpretive Modeling (ISM). The first model identified 13 cultural barriers to political development in Iran, categorized into four levels. Level One included "Psychological distress," "Weak work ethic," "Weak collective spirit," "Disorderly behavior," and "Experience wasting," which were the most susceptible barriers. Level Two comprised "Discrimination and inequality," "Conservatism," "Fear of facing reality," and "Flattery and duplicity." Level Three included "Dogmatism and uncritically" and "Anti-rationality." The final level featured "Extreme traditionalism" and "Patrimonialism," identified as the most significant barriers. The second model focused on cultural stimuli for political development, presenting four stimuli across three levels. Level One highlighted the "Desire for knowledge and power development," recognized as the most susceptible stimulus. Level Two included "National-religious identity and pride." The third level encompassed "Fundamental values of religion" and "Historical experiences," deemed the most influential stimuli in the model.
منابع و ماخذ
1) آذر، عادل؛ خسروانی، فرزانه و جلالی، رضا. (1392). تحقیق در عملیات نرم (رویکردهای ساخت دهی به مسئله). چاپ اول، تهران، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
2) ابوالفضلی، حسین و پسندیده، ابوالفضل. (1400). تحلیل محتوای سیاست‌های فرهنگی و موانع توسعه‌ای آن در دوران جمهوری اسلامی، https://civilica.com/doc/1586109.
3) ازکیا، مصطفی؛ احمدرش رشید و دانش‌مهر، حسین. (1394). توسعه و مناقشات پارادایمی جدید. تهران: انتشارات کیهان.
4) اعتباریان خوراسگانی، اکبر و قلی‌پور مقدم، فرید. (1396). مرور تطبیقی نظریه‌های توسعه سیاسی. رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، شماره 3، از صفحه 126 تا 139.
5) بایزدی، رحیم و حسین‌پناهی، حلیمه. (1398). فرهنگ و توسعه: شاخص‌های فرهنگی توسعه‌پذیر و ضد توسعه در ژاپن، بریتانیا و ایران. دوفصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دوره 8، شماره 1، از صفحه 1 تا 30.
6) بیدالله خانی، آرش و فرخاری، محبوبه. (1400). فراتحلیل عوامل موثر بر توسعه سیاسی در ایران بین سال‌های ۱۳۹۹-۱۳۹۰. دانش سیاسی، دوره 35، از صفحه 55 تا 82.
7) پناهی، محمدحسین. (1393). توسعه فرهنگی؛ ضرورت توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی. سومین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، اردیبهشت و خرداد.
8) جانعلی‌نژاد، عطیه؛ مزروعی، خسرو و بای، عبدالرضا. (1403). موانع و راهبردهای تحقق توسعه فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران. پژوهش‌های تطبیقی فقه، حقوق و سیاست، دوره 6، شماره 3، از صفحه 74 تا 85.
9) حیدرپورکلیدسر، محمد؛ وثوقی، منصور؛ ساروخانی، باقر و ازکیا، مصطفی. (1396). واکاوی موانع فرهنگی توسعه سیاسی در ایران (عصر پهلوی دوم). نشریه مطالعات فرهنگ–ارتباطات، دوره 18، شماره 40، از صفحه 1 تا 32.
10) رزم‌جوئی، صدیقه؛ خدامی، علیرضا و راسخ، کرامت‌اله. (1400). بررسی جامعه‌شناختی موانع توسعه سیاسی با تاکید بر فرهنگ سیاسی مشارکتی (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه شیراز). نشریه پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، دوره 12، شماره 49، از صفحه 279 تا 294.
11) رضایی، علی‌اکبر؛ صالحی امیری، سیدرضا و رفیعی‌نژاد، علی اصغر. (1390). موانع فرهنگی توسعه سیاسی در ایران و ارائه راه‌کارهای مدیریتی در این حوزه. مدیریت فرهنگی، دوره 5، شماره 1 (پیاپی 11)، از صفحه 16 تا 32.
12) رهبر قاضى، محمود رضا؛ كشول، سعيد؛ عربيان، حسين و آشنايى، سهيلا. (١٣٩٥). بررسى تأثير سرمایه اجتماعى بر فرهنگ سیاسى مشاركتی. نشریه مطالعات توسعه اجتماعی-فرهنگى، دوره 4، شماره ٣، از صفحه ١٠١ تا ١٢٢.
13) زارعی، غفار و تقی‌پور، سروگل. (1396). بررسی نقش ساختار مدیریت شهری در توسعه فرهنگ سیاسی. نشریه مدیریت شهری، شماره 46، از صفحه 217 تا 228.
14) ساعی، احمد. (1394). توسعه در مکاتب متعارض. ناشر: قومس.
15) شهرام‌نیا، امیرمسعود و مظفری، فرحناز. (1392). صورت‌بندی موانع فرهنگی توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران. دانش سیاسی و بین‌المللی، دوره 2، شماره 1، از صفحه 89 تا 114.
16) طالبي متين، علي‌اكبر؛ كاوسي، اسمعيل و قيومي، عباسعلي. (1402). بررسي رابطه فرهنگ و مديريت جهادي با توسعه فرهنگ سياسي در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي. نشریه رهيافت‌هاي نوين مديريت جهادي و حكمراني اسلامي، دوره 3، شماره 11، از صفحه 115 تا 137.
17) طاهری، سیدمجتبی و دارابی، علی. (1400). بررسی مؤلفه‌های توسعۀ سیاسی در کتاب‌های درسی دورۀ اول و دوم متوسطه (۹۵ – ۱۳۹۴). فصلنامه علمی-پژوهشی تعلیم و تربیت، دوره ۳۷، شماره ۱، از صفحه 73 تا 88.
18) عسکری، مهران و خدامی، علیرضا. (1401). مطالعۀ موانع توسعۀ سیاسی در ایران با تاکید بر عدم مشارکت نخبگان دانشگاهی (مطالعۀ موردی: اساتید دانشگاه‌های لارستان). مطالعات جامعه‌شناسی، شماره 55، از صفحه 185 تا 208.
19) فقیه ایمانی، فاطمه. (1392). تأثیر فرهنگ بر فرآیند توسعه در ایران. مركز الگوی اسلامی ایرانی http://www.olgou.org/publications/.
20) لشکربلوکی، مجتبی؛ خداداد حسینی، سیدحمید؛ حسینی، سیدمحمود و حمیدی‌زاده، محمدرضا. (1391). طراحی مدل فرآیندی راهبرد پابرجا با استفاده از رویکرد ترکیبی. نشریه اندیشه مدیریت راهبردی، دوره 6، شماره 2، از صفحه 121 تا 151.
21) موسوی، سید محمدرضا؛ ابطحی، سید مصطفی؛ مطلبی، مسعود و بیات، بهرام. (1399). موانع توسعه سیاسی در ایران معاصر با تاکید بر هویت سیاسی و فرهنگی. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، دوره 16، شماره 50، از صفحه 21 تا 38.
22) میرهادی، زینب‌السادات؛ فرهنگی، علی‌اکبر؛ ابطحی، عطاءالله؛ حسینی دانا، حمیدرضا و قیومی، عباسعلی. (1400). تاثیر ساختار نظام سیاسی بر میزان باز و بسته بودن رسانه‌ها به‌عنوان محرک توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی. فصلنامه پژوهش‌های بین‌الملل، دوره 11، شماره 2 (پیاپی 41)، از صفحه 359 تا 375.
23) ندرلو، لیلا؛ پورجبلی، ربابه و بابائی، محبوبه. (1401). پدیدار شناسی موانع فرهنگی توسعه در زنجان. نشریه مطالعات جامعه‌شناسی، دوره 15، شماره 56، از صفحه 109 تا 126.
24) Ghazali, A, Karren Lee-Hwei Khaw, K. and Zainir, F.B. (2022). Development vs. political views of government ownership: How
does it affect investment efficiency? Finance Research Letters, https://www.elsevier.com/locate/frl.
