ارتباط بین بحران مالی و اجتناب مالیاتی با نقش تعدیلی اهرم مالی

محورهای موضوعی : پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار

قاسم قاسمی ¹ , مهدی خنده رو ²

1 - گروه حسابداری، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران.
2 - 1- دانشجوی رشته حسابرسی، گروه حسابداری، واحد سبزوار ، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

تاریخ دریافت : 1403/11/17 تاریخ پذیرش : 1403/12/17 تاریخ انتشار : 1404/04/10

کلید واژه: بحران مالی, مدل آلتمن, اهرم مالی, اجتناب مالیاتی, اندازه ی شرکت, بورس اوراق بهادار تهران.,

چکیده مقاله :

هدف اصلی این پژوهش، تعیین تاثیر ارتباط بین بحران مالی و اهرم مالی بر اجتناب مالیاتی در بورس اوراق بهادار تهران می­باشد، که البته در این پژوهش اهرم مالی به عنوان متغیر تعدیلی وارد مدل شده است. شرکت­ها همواره در پی پرداخت مالیات کمتر هستند. اجتناب مالیاتی، از جمله روش­هایی است که پرداخت‎کنندگان مالیات می­توانند به‎منظور کاهش مبلغ مالیات از آن استفاده کنند.  این پژوهش برای یک دوره­ی 5 ساله بین سال­های 98 تا 1402 انجام شد. در این پژوهش اندازه­ی شرکت نیز به عنوان متغیر کنترلی استفاده شده است.­ اطلاعات نمونه­ی شرکت‌هاي مورد مطالعه پس از بررسي در دسترس بودن اطلاعات آن­ها با جمع‌آوري به کمک نرم­افزار اکسل طبقه‌بندي و به کمک نرم‌افزار ایویوز مورد آناليز و تحليل واقع شدند. نتایج پژوهش نشان داد؛­ بین بحران مالی و اجتناب مالیاتی رابطه­ی منفی وجود داشته و این رابطه معنادار نیز می­باشد. همچنین اهرم مالی رابطه­ی بین بحران مالی و اجتناب مالیاتی را به گونه­ای مثبت تعدیل می­کند. در نگاه اول چنین به­نظر می­رسید که شرکت­هایی که دارای بحران مالی هستند به احتمال زیاد اجتناب مالیاتی بیش­تری را انجام می­دهند، اما نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که بین بحران مالی و اجتناب مالیاتی شرکت­ها رابطه منفی و معناداری وجود دارد. شاید یکی از دلایل آن قوانین محکم مالیاتی باشد که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور وضع شده است و شرکت­ها علیرغم داشتن بحران مالی مجبور به پرداخت کامل مالیات خود هستند. در شرایط بحران مالی، اجتناب مالیاتی خیلی نمی­تواند برای شرکت­ها مثمرثمر باشد، بنابراین از جایگزین­هایی که اثربخشی بیش­تری داشته باشد، استفاده خواهند نمود.

چکیده انگلیسی:

The main objective of this study is to determine the effect of the relationship between the financial crisis and financial leverage on tax avoidance in the Tehran Stock Exchange, which of course in this study financial leverage has been entered as a moderating variable in the model. Companies are always looking to pay less tax. Tax avoidance is one of the methods that taxpayers can use to reduce the amount of tax. This study was conducted for a 5-year period between 2019 and 2023. In this study, company size was also used as a control variable. The sample data of the companies under study were collected after examining the availability of their information, classified using Excel software, and analyzed using EViews software. The results of the study showed that there was a negative relationship between the financial crisis and tax avoidance, and this relationship was also significant. Also, financial leverage positively moderates the relationship between the financial crisis and tax avoidance. At first glance, it would seem that companies that are in financial crisis are more likely to avoid taxes, but the results of this study indicate that there is a negative and significant relationship between financial crisis and tax avoidance of companies. Perhaps one of the reasons is the strict tax laws that have been enacted by the Iranian Tax Administration, and companies are forced to pay their taxes in full despite having a financial crisis. In conditions of financial crisis, tax avoidance cannot be very fruitful for companies, so they will use alternatives that are more effective.

منابع و مأخذ:

1- ابراهیمی، سیدکاظم؛ بهرامی نسب، علی و ممشلی، رضا(1395). تأثير بحران مالي بر كيفيت سود. مجله بررسی¬هاس حسابداری- دوره¬ی 23- شماره 4- صص 415-434.
2- اخضری¬فر، سپیده و قنبری، امین و محمدولی، احمد،(1402). بررسی تاثیر بحران مالی بر اجتناب مالیاتی ؛ با تمرکز بر مسئولیت اجتماعی،ششمین کنفرانس بین المللی تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری،تهران.
3- پورزمانی، زهرا و پویان¬راد، مهدی(1399). ارتباط بين مديريت سود و ناتواني مالي شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه علمي پژوهشي دانش مالي تحليل اوراق بهادار-شماره شانزدهم.
4- تاجمیر ریاحی،حامد و اسدی، زهرا. (1400). تأثیر آشفتگی مالی بر اجتناب از پرداخت مالیات در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های راهبردی بودجه و مالیه، 2(4)، 73-101.
5- رحیمیان ، نظام¬الدین و توکل¬نیا ، اسماعیل(1392). اهرم مالی و ارتباط آن با درماندگی مالی و فرصت های رشد در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه علمي پژوهشي حسابداري مالي-سال پنجم-شماره20- زمستان1392- صفحات 129-108.
6- رضایی،فرزین و جعفری نیارکی،روح اله(1401). رابطة بين اجتناب مالياتي و تقلب در حسابداري شركتها. پژوهشنامه ماليات/شماره بيست و ششم/ تابستان 1401.صص 123-110.
7- کاشانی¬پور، محمد؛ فخاری، حسین و عزیزجلالی، حسین(1393). مطالعه¬ی عوامل تعیین کننده نرخ مؤثر مالیاتی در بورس اورا بهادار تهران بر مبنای مدل رگرسیون چند متغیره¬ی غیرخطی. فصلنامه علمي پژوهشي حسابداري مالي، سال پنجم، شماره 19 ، صفحات 1تا 20.
8- گلستانی، شهرام؛ دلدار، مصطفی؛ سیدی، سیدجلال و جعفری شورچه، سید حبیب(1400). رابطه نرخ مؤثر مالیاتی با سیاست تقسیم سود و بازده سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه پژوهش¬ها و سیاست¬های اقتصادی،سال 22، شماره 70،صص 181- 204.
9- Hidayanto, N and Erasashanti,A(2021).THE EFFECT OF FINANCIAL DISTRESS AND ACCOUNTING CONSERVATISM ON TAX AVOIDANCE WITH LEVERAGE AS MODERATING VARIABLE. Article in Russian Journal of Agricultural and Socio-Economic Sciences · November 2021. RJOAS, 11(119).20-27.
10- Langli, J and Willekens, M (2017). Tax Avoidance, Horizontal Agency Conflicts and High-Quality Auditing in Private Firms.
11- Spengel, C., Heckemeyer, J.H., Klar, O and Streif, F. (2016). The Impact of Tax Planning on Forward-Looking Effective Tax Rates. TAXATION PAPERS, WORKING PAPER N. 64.
12- Wu, Y. (2020). Does Financial Distress Risk Drive the Momentum Anomaly? Evidence from the U.S. Market. Master's thesis, Aalto University.