نقش الگوهای تعاملی زوجین بر دلزدگی زناشویی و طلاق عاطفی با میانجیگری پختگی هیجانی در مراجعین متقاضی طلاق
محورهای موضوعی : علوم شناختی
1 - کارشناس ارشد روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ايران.
2 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلام آباد غرب، اسلام آباد غرب، ايران.
کلید واژه: الگوهای تعاملی زوجین, پختگی هیجانی, دلزدگی زناشویی, طلاق عاطفی.,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش الگوهای تعاملی زوجین بر دلزدگی زناشویی و طلاق عاطفی با میانجیگری پختگی هیجانی بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری دادهها همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش مراجعین متقاضی طلاق اداره بهزیستی شهرستان سرپل ذهاب در بهار 1401 بودند که با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس 149 نفر از آنان بهعنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از مقیاس طلاق عاطفی گاتمن (1995)، پرسشنامه دلزدگی زناشویی پاینز (1996)، پرسشنامه پختگی هیجانی سینگ و بهارگاوا (1984) و پرسشنامه الگوهای ارتباطی زوجین کریستنسن و سالاوی (1984) استفاده شد. فرضیههای پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدلسازی معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین الگوهای تعاملی زوجین با پختگی هیجانی، دلزدگی زناشویی و طلاق عاطفی رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد. نتایج حاصل از مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد که پختگی هیجانی در رابطه الگوهای تعاملی زوجین با دلزدگی زناشویی و طلاق عاطفی نقش میانجی را دارد و 53 درصد از اثر کل الگوهای تعاملی زوجین بر دلزدگی زناشویی و 55 درصد از اثر کل الگوهای تعاملی زوجین بر طلاق عاطفی از طریق غیرمستقیم توسط متغیر میانجی پختگی هیجانی تبیین میشود. این نتایج تأکید بر اهمیت پختگی هیجانی در بهبود روابط زوجین و کاهش دلزدگی زناشویی و طلاق عاطفی دارد و پیشنهاد میشود که برنامههای آموزشی و مشاورهای بر تقویت مهارتهای ارتباطی و پختگی هیجانی زوجین متمرکز شوند.
The aim of this study was to investigate the role of couples' interaction patterns in marital disillusionment and emotional divorce, with emotional maturity serving as a mediator. This research is applied in nature and correlational in terms of data collection. The study population consisted of divorce petitioners from the Social Welfare Office of Sarpol-e Zahab county during the spring of 2022. Using a convenience sampling method, 149 participants were selected. Data were collected using the Emotional Divorce Scale by Gottman (1995), the Marital Disillusionment Questionnaire by Pines (1996), the Emotional Maturity Scale by Singh and Bhargava (1984), and the Couples' Communication Patterns Questionnaire by Christensen and Salavy (1984). Research hypotheses were analyzed using Pearson's correlation coefficient and structural equation modeling. The results of Pearson's correlation indicated a positive and direct relationship between couples' interaction patterns, emotional maturity, marital disillusionment, and emotional divorce. Structural equation modeling results showed that emotional maturity plays a mediating role in the relationship between couples' interaction patterns, marital disillusionment, and emotional divorce, with 53% of the total effect of interaction patterns on marital disillusionment and 55% of the total effect of interaction patterns on emotional divorce being explained indirectly through emotional maturity. These findings highlight the importance of emotional maturity in improving couples' relationships and reducing marital disillusionment and emotional divorce. It is recommended that educational and counseling programs focus on enhancing couples' communication skills and emotional maturity.
ابهر زنجانی، فرناز، سیدی، محبوبه، فرخی، مهدی، و شهابیزاده، فاطمه. (۱۳۹۷). الگوی دلزدگی زناشویی زنان متقاضی طلاق در ارتباط با هوش معنوی. مطالعات زنان، ۱۱(۳)، ۵۳-۶۸.
ادیببراد، نسترن. (۱۳۹۵). بررسی رابطه دلزدگی زناشویی و دلزدگی شغلی زنان شاغل در خدمات پرستاری. پژوهشهای مشاوره، ۱۹، ۳۵-۴۸.
امینالرعایا، رضا، کاظمیان، سمیه، و اسمعیلی، معصومه. (۱۳۹۵). پیشبینی تحمل پریشانی بر اساس مؤلفههای ارتباطی خانواده مبدأ در زنان مطلقه و غیرمطلقه. فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، ۷، ۹۱-۱۰۶.
بهرامی، محمود، و خوشبخت، فریبا. (۱۳۹۵). نقش الگوهای ارتباطی خانواده در خودپنداره دانشآموزان مقطع راهنمایی شهر شیراز. فصلنامه خانوادهپژوهی، ۱۱(۴۲)، ۲۳۷-۲۵۶.
پاینز، آیلامالاچ. (۱۳۹۴). دلزدگی از روابط زناشویی (ترجمه سید حبیب گوهریراد و کامران افشار). تهران: رادمهر.
پروین، ستار، داودی، مریم، و محمدی، فریبرز. (۱۳۹۰). عوامل جامعهشناختی مؤثر در طلاق عاطفی در بین خانوادههای تهرانی. مطالعات راهبردی زنان، ۱۴(۵۶)، ۱۱۹-۱۵۱.
خادمی، مهدی، و عابدی، فاطمه. (۱۳۹۳). اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی مبتنی بر آموزههای دینی بر خوشبینی و سازگاری زناشویی. مطالعات روانشناختی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا، ۱۰(۳)، ۸۶-۹۴.
خانمحمدی، ذبیحالله، بزازیان، سمانه، امیریمجد، مهدی، و قمری، محمود. (۱۳۹۷). پیشبینی طلاق عاطفی بر اساس نیازهای بنیادین روانشناختی، انتظارات زناشویی و عملکرد خانواده. روانشناسی خانواده، ۵، ۱۷-۳۰.
رمضانیان، سمیه. (۱۳۹۵). رابطه عضویت در شبکههای اجتماعی و نگرش به خیانت با دلزدگی زناشویی در دانشجویان متأهل. پایاننامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
رهبری، شکرانه. (۱۳۹۹). بررسی الگوهای ارتباطی و همجوشی شناختی در زوجین متعارض. پایاننامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه علامه طباطبایی.
شریفی، مرضیه، کارسولی، سلیمان، و بشلیده، کیومرث. (۱۳۹۵). اثربخشی آموزش اسنادی در کاهش فرسودگی زناشویی و احتمال وقوع طلاق در زوجین متقاضی طلاق. مشاوره و رواندرمانی خانواده، ۱(۲)، ۲۱۲-۲۲۵.
طاهری، رویا، زندی قشقایی، کرامتاله، و هنرپروران، نازنین. (۱۳۹۲). رابطه ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده و متغیر خودپنداره با سبکهای مقابلهای در دانشجویان دختر و پسر مؤسسه آموزش عالی ارم شیراز. ارمغان دانش، ۱۷(۴)، ۳۵۹-۳۶۹.
عبادتپور، بهناز، نوابینژاد، شکوه، شفیعآبادی، عبدالله، و فلسفینژاد، محمدرضا. (۱۳۹۲). نقش واسطهای کارکردهای خانواده برای تابآوری فردی و باورهای معنوی و دلزدگی زناشویی. روشها و مدلهای روانشناختی، ۳(۱۳)، ۲۹-۴۵.
عباسی اسفجیر، علیاصغر، رمضانی، لیدا، و جوانمرد، مهدی. (۱۳۹۵). بررسی رابطه بین عملکرد خانواده و رضایت زوجین با دلزدگی زناشویی فرهنگیان متأهل شهرستان بهشهر. فصلنامه دانش انتظامی مازندران، ۷(۴)، ۵۱-۷۰.
کمایی، فرشته، و صداقتیفرد، مجتبی. (۱۳۹۴). بررسی رابطه کژکاری جنسی در زنان متأهل با دلزدگی زناشویی آنها. فصلنامه روانشناسی تحلیلی-شناختی، ۶(۲۳)، ۴۹-۵۵.
محزونی، علی. (۱۳۹۵). پدیده نوظهور در خانواده امروز. دفتر آمار و مهاجرت سازمان ثبت احوال.
محمدی مزیدی، هادی. (۱۳۹۸). رابطه بین عملکرد خانواده و خودکنترلی با دلزدگی زناشویی در زوجین. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
مدرسی، فریبا، زاهدیان، سیدحسین، و هاشمی محمدآباد، نظیر. (۱۳۹۶). میزان سازگاری زناشویی و کیفیت عشق در متقاضیان طلاق دارای سابقه خیانت زناشویی و فاقد سابقه خیانت زناشویی. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج (ارمغان دانش)، ۱۹(۱)، ۷۸-۸۹.
نریمانی، محمد، رحیمی، سعید، و صداقت، مهرناز. (۱۳۹۷). پیشبینی طلاق عاطفی زوجین براساس الگوهای ارتباطی خانواده و ساختار انگیزشی. روانشناسی خانواده، ۵(۲)، ۲۷-۳۸.
هالفورد، کیم. (۱۳۸۷). زوجدرمانی کوتاهمدت (ترجمه مصطفی تبریزی، مژده اردکانی، و فاطمه جعفری). تهران: انتشارات فراروان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی ۲۰۰۱).
ملکآسا، مریم، سید موسوی، پریسا سادات، صادقی، منصورهالسادات، و فلاحتپیشه، مریم. (۱۳۹۶). نقش الگوهای تعاملی و رفتارهای مراقبتی در پیشبینی تعهد زناشویی. اندیشه و رفتار، ۱۱(۴۴)، ۲۷-۳۶.
Basham, Regina B., & Sarason, Barbara R. (2019). Relationship of family communication models with social adjustment and self-efficacy. Journal of Personality and Social Psychology, 44, 127-139.
Bulanda, Jennifer Roebuck, Brown, J. Scott, & Yamashita, Takashi. (2016). Marital quality, marital dissolution, and mortality risk during the later life course. Social Science and Medicine, 165, 119-127. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2016.07.025
Christensen, Andrew, & Shenk, Jennifer L. (2011). Communication, conflict, and psychological distance in nondistressed, clinic, and divorcing couples. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 59, 458-463.
Christensen, Andrew, & Sullaway, Michael. (1994). Communication patterns questionnaire. Unpublished questionnaire, University of California, Los Angeles.
Christensen, Andrew. (2017). Traditional versus integrative behavioral couple therapy for significantly and chronically distressed married couples. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 72(29), 176-191.
Gottman, John M. (1993). The roles of conflict engagement, escalation, and avoidance in marital interaction: A longitudinal view of 5 types of couples. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 61, 6-15.
Harway, Michele. (2015). Handbook of couples therapy. Hoboken, NJ: New Jersey: Hoboken.
Hasson-Ohayon, Ilanit, Ben-Pazi, Ariel, Silberg, Tal, Pijnenborg, Gerdina H., & Goldzweig, Gila. (2019). The mediating role of parental satisfaction between marital satisfaction and perceived family burden among parents of children with psychiatric disorders. Psychiatry Research, 271, 105-110.
Holley, Sarah R., Claudia, Megan M., & Irene, Christine. (2018). Depression, emotion regulation & the demand/withdrawal pattern during intimate relationship conflict. Journal of Social and Personal Relationships, 35, 408-430.
Jaisri, M., & Joseph, M. Indu. (2017). Marital adjustment and emotional maturity among dual-career couples. Guru Journal of Behavioral and Social Sciences, 1(2), 125-104.
Kouros, Chrystyna D., Papp, Lauren M., & Morey, Melissa C. (2014). Spillover between marital quality and parent-child relationship quality: Parental depressive symptoms as moderators. Journal of Family Psychology, 28(3), 315-325.
Rose, Amanda, Anderson, Sarah, Miller, Robert, Marks, Loren, Hatch, Trisha, & Card, Noel. (2019). Longitudinal test of forgiveness and perceived forgiveness as mediators between religiosity and marital satisfaction in long-term marital relationships. The American Journal of Family Therapy, 1-19.
Spring, Janis A., & Spring, Michael. (2016). After the affair: Healing the pain and rebuilding trust when a partner has been unfaithful. New York, NY: Harper Collins Publishers.
Tsapelas, Irene, Aron, Arthur, & Orbuch, Terri. (2018). Marital boredom now predicts less satisfaction 9 years later. Psychological Science, 20(5), 543-545.
White, James, Klein, Michael, & David, Michael. (2018). Family theories. North American: Sage. Journal of Employment Counseling, 40(2), 50-64.
