مقایسه امنیت محلههای سنتی و جدید شهری با تأکید بر رویکرد CPTED و با بهرهگیری از تکنیک TOPSIS(نمونه موردی محله سرچشمه و سپاهان شهر اصفهان)
محورهای موضوعی : مبانی نظری معماری و شهرسازیمیلاد عباس زاده 1 , فریبا وحیدزادگان 2
1 -
2 - شهرسازی،دانشکده هنرومعماری دانشگاه شیراز،شیراز،ایران
کلید واژه: امنیت, نظریه CPTED , TOPSIS, محله سنتی, محله جدید,
چکیده مقاله :
توسعه شهرنشین علاوه بر تمام فواید چالشهای متعددی را نیز ایجاد کرده است. درحالیکه تعدادی از محلههای شهری با قدمت طولانی همواره محل زندگی شهرنشینان بودهاند، برای پاسخگویی به افزایش جمعیت شهرها محلههای جدید در شهر احداث گردیده است؛ که تأمین امنیت و ایمنی محلهها با توجه به جمعیت بالای ساکن در آنها یکی از چالشهای جوامع شهری امروز است. در راستای حل این چالش در شهرها رویکرد CPTED به دنبال پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی است. کلانشهر اصفهان نیز از این قاعده مستثنا نبوده و همواره امنیت در محله سنتی و جدید یکی از مسائل مهم پیش روی مدیریت شهری بوده است. بنابراین در این پژوهش محله سرچشمه بهعنوان یک محله سنتی و محله سپاهان شهر بهعنوان محله جدید مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این پژوهش به مقایسه امنیت در محلههای جدید و سنتی با تأکید بر نظریه CPTED و تحلیل علت ها می پردازیم. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی تحلیلی و پیمایشی است. برای جمعآوری اطلاعات از روش مطالعه کتابخانهای و پیمایش میدانی شامل توزیع پرسشنامه و مشاهده میدانی استفادهشده است. پس از شناسایی معیارها و زیر معیارهای مربوطه و بررسی زیر معیارها در نرمافزار GIS با استفاده تحلیل TOPSIS محلههای مورد مطالعه از نظر میزان امنیت رتبه بندی شده و در این راستا از روش AHP برای تعیین میزان اهمیت شاخصها بهرهگیری شد. نتایج نشان میدهد که بهطورکلی میزان امنیت در محله سرچشمه بهعنوان محله سنتی بیشتر بود (CL=0.67) . این امر میتواند به دلیل نظارت عمومی بیشتر و حضور افراد بومی، حس تعلق بالاتر، هویت و مشارکت اجتماعی و خودجوش ساکنین محله باشد. با وجود ایمنی بالاتر محلات جدید معیارهای امنیت محیط مانند قلمروهای طبیعی، فعالیتهای اجتماعی، نظارت طبیعی و کنترل دسترسیها در محله سنتی مورد مطالعه نسبت به محله جدید وضعیت بهتری دارند.
In addition to all the benefits, urban development has created many challenges along with it. While a number of urban neighborhoods with a long history have always been the living quarters of city dwellers, new neighborhoods have also been built in the city to respond to the increase in the population of cities. Ensuring the security and safety of neighborhoods is one of the challenges of today's urban communities due to the high population living in them. In order to solve this challenge in cities, CPTED theory, which means crime prevention through environmental design, was presented by theorists. The metropolis of Isfahan is not exempt from this rule, and providing security in the traditional and new neighborhoods of this city has always been one of the most important challenges. Therefore, Sarcheshme neighborhood was evaluated as a traditional neighborhood and Sepahan Shahr neighborhood as a new neighborhood. This research, which seeks to compare security in new and traditional neighborhoods with an emphasis on the CPTED theory, has been applied in terms of purpose and descriptive and analytical in nature. To collect information, a library study and field survey method including questionnaire distribution and field observation were used. After identifying the relevant criteria and sub-criteria and examining the sub-criteria in GIS software, the studied neighborhoods were ranked in terms of security level using TOPSIS analysis, and in this regard, the AHP method was used to determine the importance of the indicators. The results show that in general, the level of security in Sarcheshmeh neighborhood as a traditional neighborhood was higher (CL=0.67). This could be due to greater public supervision and the presence of local people, a higher sense of belonging, identity, social participation, and spontaneity of the neighborhood residents. Despite the higher safety of new neighborhoods, environmental security criteria such as natural territories, social activities, natural surveillance, and access control are in a better condition in the traditional neighborhood under study than in the new neighborhood.
آزیتا رجبی. (شماره 38, 1394). کاربرد نظریه CPTED در کاهش جرایم شهري. فصل نامه آمایش محیط، الصفحات 27-46.
حسن كامران، و علي شعاع برآبادي. (شماره 25 سال هشتم, 1388). بررسي امنيت شهري در شهرهاي مرزي مطالعه موردي؛ شهر تايباد. جغرافيا (فصلنامه علمي پژوهشي انجمن جغرافياي ايران)، الصفحات 25-46.
حیاتی, ح., رستمی, ف., & پودات, ز. (1397). بررسی عوامل مؤثر بر کاهش جرائم فردی و افزایش امنیت در فضاهای شهری با استفاده از نظریه CPTED. معماری شناسی.
سجودی , م., حاتمی نژاد, ح., & قربانی, ر. (1400, سال دوم شماره دوم). بررسی میزان امنیت محیطی با تأکید بر رویکرد CPTED (مطالعه موردی: محله فرهنگ شهر رشت) . مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی, ص. 31-60.
سید نادر پورموسی، آرزو جمشیدی شیخی آبادی، و مجتبی لرزنگنه. (1401). تحلیل ارتباط حس مکان و سطح امنیت اجتماعی مطالعه موردی: محله آبشوران، شهر کرمانشاه. فصلنامه پژوهشهای جغرافیای برنامه ریزی شهری، 191-212.
سیده فرگل حسینی دیوشلی، و امیر رضا کریمی آذری. (1397). ارزیابی مؤلفه های نظریه CPTED )) در پیشگیری از جرم (مطالعه موردی: مجتمع های مسکونی ابریشم، پردیسان و کاکتوس شهر رشت). فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات برنامه ریزی سکونتگاههای انسانی، الصفحات 745-760.
صفایی نمین, ر., باقر خجسته , ا., شهابی, س. ر., & صفایی نمین, ر. (1401, سال یازدهم شماره دوم). بررسی چگونگی ارتقاء امنیت در فضاهای فرسوده منطقه 10 تهران با تأکید بر محیط زیست پایدار شهری با رویکرد CPTED . فصلنامه اکوسیستمهای طبیعی ایران، , ص. 37-52.
عباس زاده, م., & پروین, ر. (1403, دوره 5 شماره 3). تحلیل شاخصهای مستعد رویکرد CPTED در فضاهای شهری (مورد پژوهی: اراضی شرق بازار تاریخی ارومیه). مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقهای, ص. 97-112.
قلیپور, س., & مهدی نژاد, ج. (1399). بررسی شاخصهای امنيت در پارکهای شهری از ديدگاه کاربران با تاکيد بر نظريه CPTED. علوم و تکنولوژی محيط زيست, 197 - 211.
محمدمهدی عزیزی، و الهه شعبان جولا. (شماره 4 دوره 46،, 1393). ارزیابی کالبد محله های قدیمی شهری در پاسخ دهی به احساس امنیت (نمونة موردی: محلة ملک آباد شهر قزوین) . پژوهش های جغرافیای انسانی.
مسائلی, م. ر. (1400). بررسی ارتباط ساختار فضایی با جرم با استفاده از نظریه چیدمان فضا با توجه به رویکرد CPTED نمونه موردی منطقه 14 اصفهان. یازدهمین کنفرانس بین المللی توسعه پایدار و عمران شهری, (ص. 10). اصفهان.
Arabi, M., Saberi Naseri,, T., & Jahdi, R. (2020). Use All Generation of Crime Prevention through Environmental Design (CPTED) for Design urban Historical Fabric (Case Study: The central area of Tehran Metropolis, Eastern Oudlajan). Ain Shams Engineering Journal, 519-533.
Chen, G., Zhang , S., Yan, B., & Miao, S. (2021). Environmental safety evaluation of geopark based on CPTED concept and fuzzy comprehensive analysis. Environmental safety evaluation of geopark.
Lanfear, C. C., Matsueda, R. L., & Beach, L. R. (2020). Broken windows, informal social control, and crime: Assessing causality in empirical studies. Annual review of criminology, 3(1),, 97-12۰.
Oyebanji, A. O., Liyanage, C., & Akintoye, A. (2017, 6). ((Critical Success Factors ( CSFs) for achieving sustainable social housing (SSH))).International Journal of Sustainable Built Environment, pp. 216—227.
