رابطه ویژگیهای روانشناسی و میزان دانش مالی فردی با ریسک‌پذیری ذهنی و اختلافات مالی سهامداران
محورهای موضوعی : پژوهش های مالی و رفتاری در حسابداری
جواد رضائی
1
,
علیرضا مهرآذین
2
,
ابوالقاسم مسیح آبادی
3
1 - دانشجوی دکتری
2 - گروه حسابداری، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران.
3 - گروه حسابداری، واحدنیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
کلید واژه: ریسک‌پذیری ذهنی, اختلافات مالی, مهارت‌های محاسباتی, سواد مالی, الگوهای ارتباطی خانواده, ویژگیهای شخصیتی,
چکیده مقاله :
این تحقیق به بررسی رابطه ویژگیهای روان‌شناختی و میزان دانش مالی فردی با ریسک‌پذیری ذهنی و اختلافات مالی سهامداران در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1403 پرداخته است. نمونه آماری تحقیق شامل ۲۶۵ نفر از سهامداران بورس تهران بوده است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسش‌نامه‌ای بوده که شامل سوالات مختلف در زمینه ویژگیهای روان‌شناختی، دانش مالی، ریسک‌پذیری و اختلافات مالی است. نتایج نشان می‌دهند که بین سواد مالی و ریسک‌پذیری ذهنی سهامداران، همچنین بین مهارت‌های محاسباتی و ریسک‌پذیری ذهنی سهامداران، ارتباط معناداری وجود دارد. همچنین، بین سواد مالی و اختلافات مالی سهامداران، و نیز بین مهارت‌های محاسباتی و اختلافات مالی، رابطه‌ای مثبت مشاهده شد. با این حال، رابطه بین ریسک‌پذیری ذهنی و اختلافات مالی سهامداران معنادار نبوده است. تحقیق همچنین نشان داد که ویژگیهای شخصیتی و الگوهای ارتباطی خانواده نیز تأثیرات معناداری بر اختلافات مالی و ریسک‌پذیری ذهنی سهامداران دارند. این نتایج می‌توانند به‌عنوان مبنای پیشنهادات مدیریتی و آموزشی برای سهامداران و تحلیل‌گران بازار سرمایه در جهت کاهش اختلافات مالی و ارتقای تصمیم‌گیری‌های مالی به کار روند.
This study investigated the relationship between psychological characteristics and the level of individual financial knowledge with subjective risk-taking and financial disputes of shareholders in the Tehran Stock Exchange in 2024. The statistical sample of the study included 265 shareholders of the Tehran Stock Exchange. The data collection tool was a questionnaire that included various questions in the field of psychological characteristics, financial knowledge, risk-taking and financial disputes. The results show that there is a significant relationship between financial literacy and subjective risk-taking of shareholders, as well as between computational skills and subjective risk-taking of shareholders. Also, a positive relationship was observed between financial literacy and financial disputes of shareholders, as well as between computational skills and financial disputes. However, the relationship between subjective risk-taking and financial disputes of shareholders was not significant. The study also showed that personality traits and family communication patterns also have significant effects on financial disputes and subjective risk-taking of shareholders. These results can be used as a basis for management and educational suggestions for shareholders and capital market analysts to reduce financial disputes and improve financial decision-making.
اسلامی بیدگلی، غلامرضا (1389). مباحثی در تئوری و مدیریت مالی. چاپ دوم، انتشارات ترمه، تهران.
دیانتی دیلمی, زهرا, حنیفه زاده, محمد. (1394). بررسی سطح سواد مالی خانواده های تهرانی و عوامل مرتبط با آن. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار،8(26)،115-139.
افتخاری علی آبادی، اکبر و وکیلی فرد، حمیدرضا. (1383). تبیین و ارائه الگویی برای سنجش عوامل روان‌شناختی و رفتاری در بازار سرمایه‌ایران. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 15(4)، 22-1.
باغدارارن، فهیمه. (1390). بررسي عوامل مالي رفتاري مؤثر بر تصمیم¬گیري سرمایه¬گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مرکز، دانشکده مدیریت.
تهرانی، رضا. (1386). مدیریت مالی. چاپ سوم، تهران: انتشارات نگاه دانش.
حافظ نیا، محمدرضا، (1387)، مقدمه¬ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران، انتشارات سمت.
خواجوی، شکراله و فتاحی نافچی، حسن. (1392). مالی عصبی، افق پیش روی مالی رفتاری. فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه¬گذاری، 2 (7)، 22-34.
دوستار، محمد؛ رمضان¬پور، اسماعیل و جوادیان لنگ، مریم. (1393). بررسی تأثیر ویژگی¬های شخصیت سرمایه¬گذاران بر میزان ریسک¬پذیری آ ن¬ها در بورس اوراق بهادار تهران. سومین کنفرانس ملی حسابداری و مدیریت دانشگاه تهران.
راعی، رضا و فلاح¬پور، سعید. (1383). مالی رفتاری، رويكردي متفاوت در حوزه مالي. مجله تحقيقات مالی، 18، 106-77.
روشندل, آرمان, امیری, هادی, طغیانی, مهدی. (1397). سواد مالی و ضرورت سنجش آن در نظام نوین آموزشی؛ مطالعة موردی شهرستان شهرضا.. رویکردهای نوین آموزشی13(1)، 67-86.
سعیدی، علی (1386). تبیین و ارائه الگوی عکس العمل رفتاری سرمایه‌گذاران در بازار اوراق بهادار تهران (عکس العمل بیش از حد و کمتر از حد). پایان نامه دکتری مدیریت مالی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی تهران: واحد علوم و تحقیقات.
نادری، عزت الله و مریم سیف‌نراقی (1388). روش‌های تحقیق و چگونگی ارزش‌یابی آن در علوم انسانی، تهران: ارسباران.
وکیلی¬فرد، حمیدرضا؛ فروغ¬نژاد، حیدر و خوشنود، مهدي. (1392) ارزیابی رفتار سرمایه¬گذاران در بورس اوراق بهادار تهران با روش فرایند تحلیل شبکه¬اي. فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت دارایی و تأمین مالی، 2(2)، 19-34.
Anbar, A., & Eker, M. (2010). An empirical investigation for determining of the relation between personal financial risk tolerance and demographic characteristic. Ege Academic Review, 10(2), 503-523.
Bailey, J. J., & Kinerson, C. (2005). Regret avoidance and risk tolerance. Financial Counseling and Planning, 16(1), 23–28.
Barberis, Nicholas, Thaler, Richard. (2003). A Survey of Behavioral Finance. Handbook of the Economics of Finance, Elsevier Science B.V.
Camerer, C. F. and Weber, M. (1992). Recent developments in Modeling preferences: Uncertainty and ambiguity. Journal of Risk and Uncertainty, 5, 325–370.
Camerer, C., Ho, T., & Chong, K. (2003). Models of thinking, learning, and teaching in games. American Economic Review, 93(2), 192-195.
Campara, J. P., Paraboni, A. L., da Costa Jr, N., Saurin, V., & Lopes, A. (2017). Subjective risk tolerance and numeracy skills: A study in Brazil. Journal of Behavioral and Experimental Finance, 14,
Chen, T. (2013). Do Investors Herd in Global Stock Markets?. Journal of Behavioral Finance, 14(3), 230-239.
Cokely, E. T., & Kelley, C. M. (2009). Cognitive abilities and superior decision making under risk: A protocol analysis and process model evaluation.
Cooper, M. (2014). Cut adrift: Families in insecure times. Univ of California Press.
Domingo R.; “How to minimize clerical errors in banking”; Banking Service Management, Vol. 25, No. 1, 2013.
Faff, R., Mulino, D., & Chai, D. (2008). On the linkage between financial risk tolerance and risk aversion. Journal of financial research, 31(1), 1-23.
Hanson T.A., Olson P.M. (2018). Financial literacy and family communication patterns. Journal of Behavioral and Experimental Finance. https://doi.org/ 10.1016/j.jbef.2018.05.001
Huston, S. J. (2010). Measuring financial literacy. Journal of Consumer Affairs, 44(2), 296-316.
Irwin, H. J. (1994). Childhood trauma and the origins of paranormal belief: A constructive replication. Psychological Reports, 74(1), 107-111.
Jones, S.R.G. (1985). Dual labor markets, productivity and unemployment. Mimeo. University of British Columbia.
Kauffman, L. H. (1998). Virtual knot theory. arXiv preprint math/9811028.
Kengatharan, M., & Kengatharan, L. (2014). Capital budgeting practices: evidence from Sri Lanka. Journal of Advances in Management Research, 12(1), 55-82.
Kozina, F. L; Ponikvar, N. (2017). Financial literacy of first-year university students: The role of education, International Journal of Management, Knowledge and Learning, 4 (2), 241-255.
Lusardi, A. (2012). Numeracy, financial literacy, and financial decision-making (No. w17821). National Bureau of Economic Research.
Lusardi, A., Mitchell, O. S., & Curto, V. (2010). Financial literacy among the young. Journal of consumer affairs, 44(2), 358-380.
Marriott, B., Garza-Reyes, J. A., Soriano-Meier, H., Antony, J., (2013). “An integrated methodology to prioritise improvement initiatives in low volume-high integrity product manufacturing organisations.” Journal of Manufacturing Technology Management, Vol.24 (No.2): pp. 197-217.
Martiniuk, F., Chen, A., Mack, A., Arvanitopoulos, E., Chen, Y., Rom, W. N., ... & Plotz, P. (1998). Carrier frequency for glycogen storage disease type II in New York and estimates of affected individuals born with the disease. American journal of medical genetics, 79(1), 69-72.
Meier, S., & Sprenger, C. D. (2013). Discounting financial literacy: Time preferences and participation in financial education programs. Journal of Economic Behavior & Organization, 95, 159-174.
Mimura, N., Pulwarty, R. S., Elshinnawy, I., Redsteer, M. H., Huang, H. Q., Nkem, J. N., ... & Kato, S. (2015). Adaptation planning and implementation. In Climate Change 2014 Impacts, Adaptation and Vulnerability: Part A: Global and Sectoral Aspects (pp. 869-898). Cambridge University Press.
Nobre, L., Grable, J., Silva, W., & Veiga, C. (2016). A cross cultural test of financial risk tolerance attitudes: Brazilian and American similarities and differences.
Noctor, M., Stoney, S., & Stradling, R. (1992). Financial literacy: a discussion of concepts and competences of financial literacy and opportunities for its introduction into young people’s learning. National Foundation for Educational Research.
Peters, E. (2012). Beyond comprehension: The role of numeracy in judgments and decisions. Current Directions in Psychological Science, 21(1), 31-35.
Roberts, R. G., & Roszkowski, L. (1993). Implications for minimal supersymmetry from grand unification and the neutralino relic abundance. Physics Letters B, 309(3-4), 329-336.
Roszkowski, M. J., & Grable, J. E. (2010). Gender differences in personal income and financial risk tolerance: How much of a connection?. The Career Development Quarterly, 58(3), 270-275.
Roszkowski, M., & Grable, J. (2005). Estimating risk tolerance: the degree of accuracy and the paramorphic representations of the estimate. Journal of Financial Counseling and Planning, 16(2).
S., Suriyanti., Fitriani, Mandung. (2024). 1. Exploring Financial Behavior: A Qualitative Investigation into Psychological Factors Influencing Risk Preferences and Investment Decisions. Golden Ratio Of Finance Management, doi: 10.52970/grfm.v4i2.430
Shen, C. H., Lin, S. J., Tang, D. P., & Hsiao, Y. J. (2016). Self-control, financial literacy and harmful consumer credit behavior in Taiwan market. Academia Economic Papers, 44(2), 251.
Skwarchuk, S. L., Sowinski, C., & LeFevre, J. A. (2014). Formal and informal home learning activities in relation to children’s early numeracy and literacy skills: The development of a home numeracy model. Journal of experimental child psychology, 121, 63-84.
Slaughter Jr, H. B. (2006). Financial illiteracy: An American epidemic. A qualitative study on the effectiveness of web-based financial literacy technology training on African-American high school students in Pittsburgh, Pennsylvania. Robert Morris University.
Street, B. V., Baker, D., & Tomlin, A. (2005). Navigating numeracies: Home/school numeracy practices. Springer Science & Business Media.
Tang, N., Baker, A., & Peter, P. C. (2015). Investigating the disconnect between financial knowledge and behavior: The role of parental influence and psychological characteristics in responsible financial behaviors among young adults. Journal of Consumer Affairs, 49(2), 376-406.
Tuyon, J., Ahmad, Z., & Ghazali, M. F. (2016). Heterogeneity of sentiment risk in Malaysian stock market. UNIMAS Review of Accounting and Finance, 1(1), 51-78.
Vinodh, S. and Ravikumar, R., (2012). “Application of probabilistic finite element analysis for crane hook design.” Journal of Engineering, Design and Technology, Vol.10 (No.2): pp. 255-275.
Wood, S. A., Liu, P. J., Hanoch, Y., & Estevez-Cores, S. (2015). Importance of numeracy as a risk factor for elder financial exploitation in a community sample. Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 71(6), 978-986.
Yao, Q., Zhang, W., & Qian, J. (2009). Dialysis status in China: a report from the Shanghai Dialysis Registry (2000-2005). Ethnicity & disease, 19(1), 23. Raisinghani, M. S., Ette, H., Pierce, R., Cannon, G., & Daripaly, P. (2005). Six Sigma: concepts, tools, and applications. Industrial Management & Data Systems, 105(4), 491-505.
