تدوین و اعتبار سنجي پروتکل مداخله ای بومی رضایت زناشویي براساس روش داده بنیاد
محورهای موضوعی : روانشناسیزهرا افخم 1 , شکوه نوابی نژاد 2 , علی اکبر خسروی بابادی 3 , حمیدرضا بهادران 4
1 - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه تربیت و مشاوره، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران Afkham2018@gmail.com
2 - (نویسنده مسئول) استاد تمام، گروه مشاوره، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران sh.navabinejad@iranmehr.ac.ir, tell: 09122907535
3 - علوم تربیتی واحد تهران مرکز
4 - دانشیار، گروه تربیت و مشاوره، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ham.rezazadeh_bahadoran@iauctb.ac.ir
کلید واژه: تدوین و اعتبار سنجي, پروتکل مداخله ای, روش داده بنیاد, رضایت زناشویي ,
چکیده مقاله :
چکیده مقدمه: این پژوهش درصدد تدوین و اعتبارسنجی پروتکل مداخله ای رضایت زناشویی بود. روش پژوهش: طرح پژوهش، طرح اکتشافی کیفی بود و به منظور تدوین پروتکل مداخله ای رضایت زناشویی از رویکرد نظریه داده بنیاد براساس مدل طبقه بندی استراوس و کوربین استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه خبرگان و صاحب نظران دانشگاهی و اجرایی رشته های مرتبط با خانواده بود. برای دستیابی به اشباع نظری و توافق کلی پیرامون سئوالات مرتبط با پدیده مورد بررسی، نمونه آماری دربرگیرنده تعداد 9 نفر از صاحبنظران بود. برای گردآوری داده ها از ابزار مصاحبه نیمه استاندارد استفاده شد. به منظور اعتبار و پایایی سنجی پروتکل مداخله ای برساخته شده از طریق ارزیابی به شیوه ارتباطی و نیز از طریق تشکیل گروه کانونی اعتبار سنجی و با استفاده از قابلیت تکرار پذیری و نیز قابلیت انتقال یا تعمیم پذیری مورد پایایی سنجی قرار گرفت. یافته ها: یافته ها حاکی از آن بود که عواملی علّی رضایت زناشویی شامل عوامل فردی و عوامل میان فردی، عوامل مداخله گر رضایت زناشویی شامل عوامل روانی ـ جسمی، خانواده والدینی و عوامل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، شرایط زمینه ای شامل شرایط عام و خاص بود. صمیمیت به عنوان مقوله محوری رضایت زناشویی بود. نتیجه گیری: پژوهش منجر به تدوین و اعتبار سنجی پروتکل مداخله ای رضایت زناشویی شامل راهبردهای شناختی ـ رفتاری، هیجان مدار، ذهن‌آگاهی و مداخله ارتباطی شد. از نتایج این پژوهش می توان در سیاست های ملی خانواده در جهت پیش گیری از مشکلات ناشی از فقدان رضایت و صمیمیت زناشویی اشاره کرد. از تعداد 9 نفر صاحبنظر مورد مصاحبه، 6 نفر زن و 3 نفر مرد بودند که این ترکیب جنسیتی و سوابق متفاوت در حوزه تحصیلات آکادمیک، مسئولیت های اجرایی و تجربیات بالینی مصاحبه شوندگان احتمالاً برای نتایج پژوهش در بخش کیفی محدودیت هایی را ایجاد کرده اند. پیشنهاد می شود از نتایج این پژوهش در مراکز مشاوره دانشجویی از جمله در دانشگاه آزاد اسلامی، در قالب یک برنامه مهارت افزایی با هدف ارتقای میزان رضایت زناشویی و همچنین در فرایند مشاوره پیش از ازدواج استفاده شود. همچنین چارچوب مفهومی پروتکل مداخله ای رضایت زناشویی در این پژوهش در فرایند مشاوره به زوجین براساس خرده فرهنگ ها در مناطق مختلف کشور می تواند مورد استفاده قرار گیرد. پیشنهاد می شود در پژوهش های بعدی، ترکیب جنسیتی و سوابق آکادمیک، اجرایی و بالینی مصاحبه شوندگان تغییر یابد.
Abstract Introduction: This study aimed to compile and validate interventional protocol of marital satisfaction. Method: The research design was a qualitative exploratory design and in order to compile the intervention protocol of marital satisfaction, the grounded theory approach was used based on Strauss and Corbin's classification model. The statistical population consisted of all experts in academic and executive fields related to family. In order to achieve theoretical saturation and general agreement on questions related to the phenomenon, the statistical sample included 9 experts. Semi-standard interview tool was used to collect data. In order to validate and validate the interventional protocol built up through evaluation by communication method and also through the formation of a focus group, validation was evaluated using repeatability and also transferability or generalizability. Findings: The results showed that causal factors of marital satisfaction included individual and interpersonal factors, interpersonal factors of marital satisfaction including psychophysical factors, parental family, cultural, economic and social factors, and underlying conditions including general and specific conditions. Intimacy was the central issue of marital satisfaction. Conclusion: The study led to the compilation and validation of the marital satisfaction intervention protocol including cognitive-behavioral, emotion-oriented, mindfulness and communication intervention. Conclusion: The study led to the compilation and validation of the marital satisfaction intervention protocol including cognitive-behavioral, emotion-oriented, mindfulness and communication intervention. The results of this study can be noted in national family policies to prevent problems caused by lack of marital satisfaction and intimacy. Of the 9 interviewees, 6 were women and 3 men that this gender composition and different backgrounds in the field of academic education, executive responsibilities and clinical experiences of interviewees have probably created limitations for the results of the research in the qualitative section. It is suggested that the results of this study be used in student counseling centers including Islamic Azad University, in the form of an added skills program aimed at improving marital satisfaction and also in the pre-marriage counseling process. Also, the conceptual framework of marital satisfaction intervention protocol can be used in the process of couples counseling based on subcultures in different regions of the country. It is suggested that in future researches, gender composition and academic, executive and clinical records of interviewees be changed.
