گردشگری روستایی و نقش آن در توسعه پایدار روستاهای کوهپایه¬ای ـ کوهستانی غرب مازندران ( مورد: مسکن روستاهای دهستان دوهزار شهرستان تنکابن)
محورهای موضوعی : گردشگری روستایی
1 - دانش¬آموخته دكتري جغرافيا و برنامه¬ريزي توريسم، دانشگاه دولتی جمهوری ارمنستان، ایروان، ارمنستان.
کلید واژه: گردشگري روستايي, دهستان دوهزار, مسكن روستايي, روستاهاي كوهپايه‌اي و كوهستاني, توسعه پايدار.,
چکیده مقاله :
مقدمه: بسياري از برنامه‌ريزان و سياستگذاران توسعه از گردشگري به عنوان ركن اصلي سطح بهره وري درمناطق روستايي ياد مي‌كنند. زيرا به سبب ايجاد اشتغال، اصلاح توزيع درآمد، حفظ محيط زيست روستا و فرهنگ بومي و جلب مشاركت مردم محلي، منافع روزافزوني را نصيب مناطق روستايي مي‌سازد. التفات به جايگاه صنعت توريسم در روستاها از آن رو اهميت دارد كه مي‌توان با بهره‌گيري مناسب از منابع طبيعي و انساني آن، علاوه بر امكان رشد اقتصادي به ترويج بخش كشاورزي و توليد صنايع دستي محلي پرداخت و گامي در مسير بهبود شرايط زيست محيطي و پاسداشت میراث های فرهنگ بومي و آداب و رسوم محلي در روستاها برداشت. اين امر بخصوص در روستاهاي كوهپايه‌اي و كوهستاني به دلايل شرايط طبيعي خاص خود كه فعاليتهاي كشاورزي از امكاني چون بهره‌مندشدن از كشاورزي بهينه و يا ميزان درآمد مطلوب محروم مي‌مانند، اهميت بيشتري مي‌يابد. هدف پژوهش: در اين تحقیق تلاش شده است تا تأثيرات و پيامدهاي اين صنعت در تحول مساكن سنتي و بومي در ابعاد و جنبه‌هاي مختلف (فرم، معماري، كاركرد و ...) مورد بررسي و مطالعه قرار گيرد. روش¬شناسی تحقیق: این تحقیق از جنبه¬ی هدف کاربردی و از جنبه¬ی جمع¬آوری اطلاعات، توصیفی-تحلیلی می¬باشد. داده‌هاي استفاده شده در اين تحقيق براساس اطلاعات و آمار و همچنين نظريات كارشناسان امر جمع‌آوري شده است. قلمروجغرافیایی پژوهش: مناطق روستایی دوهزار شهرستان تنکابن استان مازندران است. یافته¬ها و بحث: نتایج این تحقیق نشان می¬دهد كاركردهاي مسكن در فرم سنتي با توجه به نوع معيشت و اقتصاد روستائيان (دامداري و باغداري) مي‌باشد، اما در مساكن جديد اين كاركردها حذف و يا جاي خود را به كاركردهاي جديد به تناسب نياز ساكنان آن مساكن داده است. روستاهاي برسه، ميانكوه و بالااشتوج به دليل مجاورت با جاده اصلي و خدمات و تسهيلات رفاهي بيشتر جاذب گردشگران بيشتري بوده‌اند. و نسبت به روستاهاي هلوكله و پائين اشتوج كه فاقد راه ارتباطي مناسب و امكانات و تسهيلات خدماتي و رفاهي هستند، بيشتر تحت تأثير ساخت و ساز و فرهنگ گردشگران قرار گرفتند. نتایج: نتايج پژوهش حاضر مي‌تواند در روند ارزيابي توسعه توريسم روستايي درمحدوده مورد مطالعه (دهستان دوهزار) برنامه‌ريزي، طرح‌ريزي و اجرا مورد استفاده قرار گيرد تا پيشينه كارآمدي در دستيابي به اهداف توريسم در فرايند توسعه روستايي فراهم آيد.
ايستگاه هواشناسي شهرستان رامسر، 1389 ، اداره کل هواشناسی استان مازندران
حسن‌نژاد، معصومه، 1381، «نقش جاذبه‌هاي طبيعي در تحول مساكن سنتي»، پايان‌نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه آزاد مشهد. ساروخاني، باقر ، 1378، روشهاي تحقيق در علوم اجتماعي، جلد2، بينش‌ها و فنون، انتشارات سمت.
سازمان برنامه و بودجه، معاونت آمار و اطلاعات، آمارنامه استان مازندران، سال 85-1365.
سامتي، مرتضي و شهنازي، روح‌ا...، 1384، بررسي اثرات اقتصادي بر توريسم، نقش صنعت گردشگري توسعه مازندران، رسانش، چاپ اول، تهران.
سرتيپي‌پور، محسن، 1384، « شاخص‌هاي معماري مسكن روستايي در ايران» ، نشريه هنرهاي زيبا، شماره 22.
سعيدي، عباس (1373)، الزامات اجتماعي، اقتصادي در ساخت و ساز مساكن روستايي، مقالات سمينار سياستهاي توسعه مسكن، وزارت مسكن و شهرسازي، ج 2.
سعيدي، عباس، 1377، توسعه پايدار و ناپايداري توسعه روستايي، توسعه، شماره 23.
شريف‌زاده، ابوالقاسم و مرادنژاد، همايون 1381، توسعه پايدار و توريسم روستايي، ماهنامه جهاد، شماره250. 10- زرگر،اكبر، 1378، درآمدي بر شناخت معماري روستايي ايران، انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي.
زنجاني، حبيب‌ا...، 1374، برآورد نياز به مسكن در 20 سال آينده، مجموعه مقالات سمينار سياستهاي توسعه مسكن در ايران، وزارت مسكن و شهرسازي، ج اول.
فتاحي كنعاني، 1384، ايرج، 1384، توريسم و تأثير آن بر جوامع روستايي، نشريه دهاتي، شماره 20.
فرهنگي منش، ساسان، 1374، نگاهي به وضعيت مسكن در گيلان، مجموعه مقالات سمينار سياستهاي توسعه مسكن در ايران، وزارت مسكن و شهرسازي، ج 2.
مركز آمار ايران، فرهنگ آبادي¬هاي كشور، شهرستان تنكابن، سال 1385.
مقصودي، طهماسب (1383)، توريسم و توسعه روستايي، ماهنامه جهاد، شماره 246.
مهندسين مشاور ميراث فرهنگي، 1387، طرح پژوهشي ميراث روستايي غرب مازندران، سازمان ميراث فرهنگی استان مازندران.
Sangiorgi, Franco, 2008, "The Vernacular rural heritage: from the past to the future, Futuropa (A council of Europe Magazine), n1, p: 4.
Altiparmakovska, Victoria Mameva, (2008), "verna architecture in the former Yugoslav Republic of Macedonia donia", Futurpa (Acouncil of Europe Magazine, n1, p: 9.
Gunn, Clare A, 2002, Tourism planning: Basic concepts cases, New York and London: Rutledge.
Gaukstad, Even, (2008), Small sacred architecture: an indispen sable part of the land scape, not only in slovakia, Futuropa (A council of Eourope magazine, n1,p: 12.
Dragaoni, Gabriella battaini, 2008, The rural vernacular habitat, a heritage in our land scape, Futuropa ( A council of Eourope Magazine). n1, p: 3.
