ارزش ها و شایستگی های نظام مردم سالاری دینی( مرور سیستماتیک)

محورهای موضوعی : مدیریت فرهنگی

شهاب جدیدی ¹ , اکبر اعتباریان خوراسگانی ² , حمیدرضا بهرامی ³ , رسول آقاداود ⁴

1 - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی (تطبیقی و توسعه)، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
2 - استاد تمام گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
3 - دانشگاه آزاد اصفهان (خوراسگان
4 - گروه مدیریت،واحد دهاقان،دانشگاه آزاد اسلامی،دهاقان،ایران.

تاریخ دریافت : 1403/11/09 تاریخ پذیرش : 1403/12/18 تاریخ انتشار : 1404/06/17

کلید واژه: واژگان کلیدی: ارزش ها , شایستگی ها, نظام, مردم سالاری دینی,

چکیده مقاله :

دنیای معاصر، فشارهای رقابتی و تحولات فناوری به افزایش بهره‌وری نیروی انسانی و اهمیت شایستگی‌های مطالعه حاضر با هدف بررسی ارزش‌ها و شایستگی‌های نظام مردم‌سالاری دینی و راهکارهای ارتقاء آن به‌صورت پژوهش سیستماتیک انجام شده است. این پژوهش با استفاده از روش مرور سیستماتیک، مقالات و تحقیقات معتبر را بررسی کرده و شایستگی‌ها و ارزش‌های کلیدی نظام مردم‌سالاری دینی را با اصول بوروکراسی ماکس وبر مقایسه کرده است. از میان 37 مقاله مورد بررسی، تمامی مقالات در مجلات داخلی منتشر شده‌اند. از این تعداد، 6 مقاله مرور (16 درصد) نقاط ضعف و قوت را شناسایی کرده و مابقی مطالعات اصیل پژوهشی بودند. در میان مقالات پژوهشی، 10 مطالعه (27 درصد) به روش توصیفی، 4 مقاله به روش گرندد (11 درصد)، 4 مقاله به روش تحلیل مضمون (11 درصد)، 6 مطالعه به روش تحلیل محتوا (24 درصد) و 7 مطالعه به روش فراترکیب (21.5 درصد) انجام شده‌اند. نتایج استخراج یافته‌ها نشان‌دهنده 20 مفهوم اصلی است که شامل "قدرت و تبعیت، آسیب‌شناسی بوروکراسی، مدیریت بوروکراسی، چالش‌ها و معضلات بوروکراسی، نقد و بررسی مبانی بوروکراسی، مشکلات مدیریت منابع انسانی، کنترل فساد اداری، کارایی و اثربخشی، توازن میان تخصص و مسئولیت، تأثیرات فرهنگی و اجتماعی، نوآوری و تغییر، پاسخگویی و شفافیت، حاکمیت خوب، توسعه پایدار، مدیریت تغییر، نظام‌مند بودن، فرهنگ بیگانگی شغلی، دولت رانتی، ایدئولوژی سیاسی و مردم‌سالاری دینی" می‌باشد. توجه به این مفاهیم می‌تواند به درک بهتری از عملکرد بوروکراسی کمک کرده و به بهبود آن و افزایش همکاری میان دولت و شهروندان منجر شود.

چکیده انگلیسی:

The administrative system of Iran faces serious challenges such as centralization and administrative corruption, while public management is still based on classical principles..

Research Method: This study aims to examine the values and competencies of religious democracy and strategies for its enhancement through systematic research.

Statistical Population: A collection of studies and articles that were reviewed in the context of the present research and met the criteria for inclusion in the study.

Method of Conducting Research: This study, using the systematic review method, has examined reputable articles and research, aiming to conduct a comprehensive comparison of the key competencies and values of the system of religious democracy with the principles of Max Weber's bureaucracy

Findings and Results of the Research: Among the 37 reviewed articles, all were published in domestic journals. Six were review articles (16%) identifying strengths and weaknesses, while the rest were original research studies. The research articles employed various methods: 10 descriptive (27%), 4 grounded theory (11%), 4 thematic analysis (11%), 6 content analysis (24%), and 7 meta-synthesis (21.5%). The findings highlight 20 main concepts related to bureaucracy, including power dynamics, management challenges, human resource issues, administrative corruption, and good governance. Focusing on these concepts can enhance understanding of bureaucratic performance and improve collaboration between government and citizens.

 

منابع و مأخذ:

منابع
- آقامحمدی. (2016). صلاحیت‌های لازم برای مدیران به منظور تصدی پست‌های مدیریتی در نظام اسلامی با تأکید بر آیات و روایات. اسلام و پژوهش‌های مدیریتی, 13, 77-96.
- احمدی، ع. (2023). نگاه به جایگاه مردم سالاری دینی و حکومت اسلامی. افق‌های نو در فقه سیاسی, 10(2), 9-28.
- اصغری جهرمی، سمانه، باقری، مسلم. (1396). الگوی شغل از دید اسلام. مدیریت اسلامی, 25(2), 165-182.
- احاکمی، محمدامین؛ امانی، مصطفی. «سازمان‌های مردم‌نهاد، امتداد خط مردم‌سالاری دینی در برابر بوروکراسی ناشی از استبداد.» مجله حقوق بشر و شهروندی, سال دوم، بهار و تابستان ۱۳۹۶، شماره ۱ (پیاپی ۳)، صفحات ۶۱-۸۶.
- اخوی، چولکی، عرفان. (2021). شاخص‌های انتخاب کارگزاران در جامعه اسلامی از منظر امام علی (ع). فصلنامه تخصصی حکمرانی متعالی, 2(2), 140-152.
- امینی، میترا. (1390). مرور سیستماتیک (بررسی نظام مند مقالات). مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی با همکاری قطب علمی آموزش الکترونیکی پیشرفته و اداره آموزش مداوم.
- باقری میبدی، مهدی. (1402). مشکلات بوروکراسی در مدیریت منابع انسانی در کشور و راهکارهای آن. فصلنامه علمی منابع و سرمایه انسانی, 3(3), 44-66. ISSN: 2783-3984.
- باقری، مسلم ؛ و مباشری، علی اصغر. (۱۳۹۸). شناسایی ویژگی‌های کارگزاران بااستعداد از منظر امام علی علیه السلام (با تاکید بر ویژگی‌های مالک اشتر). اسلام و پژوهش‌های مدیریتی, پاییز و زمستان 1398 - شماره 19 ، علمی-ترویجی (حوزه علمیه/ISC)‎.
- بهرانی فرد، غلامرضا؛ فرجی، یوسف. (1395). مدیریت اسلامی بر اساس اعجاز مدیریتی سوره کهف. کنفرانس بین المللی مدیریت و اقتصاد در قرن 21.
- پرچمی، داود؛ جلالی، فاطمه. (1400). مردم‌سالاری دینی، مشروعیت حکمرانی و طبقه متوسط در ایران. مقالات دومین همایش ملی حکمرانی اسلامی.
- پورحبیب، عسکری، کریمی مله، توسلی رکن آبادی. (2021). پیش ران‌های مردم سالاری در جمهوری اسلامی ایران در افق 1410. آینده پژوهی ایران, 5(2), 93-117.
- پیروز، علی آقا. (1401). مبانی نظام اداری از منظر آموزه‎های اسلامی. فصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت, 9(17), 221-246. doi: 10.30471/im.2021.7712.1246
- حقیقت شهرستانی، مسعود، پورعزت، علی اصغر، معمارزاده طهران، غلامرضا، حمیدی، ناصر. (1400). تبیین مضمون‌های تعالی اخلاق سازمانی در پرتو نهج‌البلاغه. مدیریت اسلامی, 29(1), 121-148.
- حاکمی، محمدامین؛ امانی، مصطفی. «سازمان‌های مردم‌نهاد، امتداد خط مردم‌سالاری دینی در برابر بوروکراسی ناشی از استبداد.» مجله حقوق بشر و شهروندی, سال دوم، بهار و تابستان ۱۳۹۶، شماره ۱ (پیاپی ۳)، صفحات ۶۱-۸۶.
- خوش باور، د. (2021). نقد و بررسی دو دیدگاه دموکراسی غربی و مردم سالاری دینی از نگاه روشنفکران ایرانی. علوم سیاسی, 4(56), 99.
- خوش بیان سروستانی، امین، و ماهر، مهرو. (1394). تبیین اصول و مبانی مدیریت اسلامی (بر مبنای الگوی فهم نظریات سیاسی توماس اسپریگنز). کنفرانس بین المللی مدیریت و اقتصاد در قرن 21. SID. https://sid.ir/paper/853435/fa
- رحیمی خورزوقی، مؤید صفاری. (2023). نقد و بررسی مبانی و اصول بوروکراسی با تأکید بر چارچوب عقلانیت اسلامی و دلالت‌های آن در نظام حکمرانی. دوفصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت, 10(19), 111-142.‎
- رحیمی. (2011). شایسته سالاری و راهبردهای آن در رویکرد اسلامی. اسلام و پژوهش‌های مدیریتی, 3(1), 35-62.
- رودی، کمیل، امیری، علی نقی، برنجکار، پورعزت. تبیین ارتباط میان گزاره‌های اسلام ‌و گزاره‌های مدیریت. دوفصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت, 5(شماره 8و9), 29-50.
- زینب مولوی؛ طهماسبی، رضا؛ دانایی فرد، حسن و حمیدی زاده، علی (1396). بوروکراسی هراسی؛ نگاه دوگانة شهروندان به خدمات عمومی. مدیریت دولتی, 9(2), 213-234.
- ستوده، باقری، مسلم، جاجرمی زاده. (2021). طراحی الگوی انگیزش کارکنان مبتنی بر سیره حضرت علی علیه‌السلام. مدیریت اسلامی, 29(2), 101-128.
- سدیدپور، سعیده سادات، سنجقی، شیرازی. (2015). الگوی حکومت‌ مردم‌سالاری دینی مبتنی ‌بر بیانات مقام معظم رهبری (دامت برکاته). مدیریت اسلامی, 23(3), 71-94.
- سربرست سادات، سیدابراهیم. (2021). کمالِ «مردم سالاری دینی» در اندیشه رهبران انقلاب اسلامی؛ رویکرد تمدنی. فصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی, 4(1), 145-170.
- شاهرخی، سیدعلی. (2023). معضلات بروکراسی در سیستم دولتی ایران.
- شش‌پری، لیدا، مؤمنی‌مهموئی. (2023). سنتز پژوهی ابعاد شایستگی مدیران با تأکید بر مدیریت اسلامی. نوآوری‌های مدیریت آموزشی, 70(18), 35-61.
- صفی‌اله صفایی؛ مریم موسیوند؛ و علی صفایی شکیب. (۱۳۹۷). بررسی شاخص‌های شایستگی مدیران از نگاه امام علی علیه السلام. نشریه اسلام و پژوهش های مدیریتی, سال هفتم شماره 2 (پیاپی 17، پاییز و زمستان 1397)، صفحات 23-41.
- عارف، هادی، مرادی شیرازی. (2017). شفاف‌سازی مفهوم «شایستگی» در مدیریت منابع انسانی با رویکرد تحلیل مفهومی. مدیریت سازمان‌های دولتی, 5(شماره 2 (پیاپی 18)), 13-30.
- قیام نیک. (2024). جهاد سازندگی در کشاکش با قفس آهنین بوروکراسی مدرن در ایران. مدیریت اسلامی, 32(1), 11-42.
- صادقی، علی؛ منوچهری، عباس؛ نرگسیان، عباس؛ اسحاقی، حسین. (1399). تبیین الگوی بوروکراسی سازمان‌های دولتی ایران با تأکید بر کنترل فساد اداری. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی, 11(44), 167-186.
- صالح نژاد امرئی، سید عبدالله، درویش، حسن، احمدی، سید علی‌اکبر، فروزنده، لطف‌الله. (1397). تبیین ابعاد منزلت کارکنان مبتنی بر دیدگاه‌های مقام معظم رهبری (حفظه الله). مدیریت اسلامی, 26(2), 41-64.
- طاهری، مرتضی. (1400). نظریه‌های حکمرانی و مردم‌سالاری دینی در ایران. مجله سیاست‌گذاری عمومی.
- توکلی. (2016). تبیین چارچوبی برای پاسخ‌گویی نظام اداری، نگاهی به نامه 53 «نهج البلاغه». اسلام و پژوهش‌های مدیریتی, 13, 39-58.
- ترکی، هادی، علیپور، قاسم. (1403). حاکمیت علم و شایسته سالاری در افق ایران (مورد مطالعه مردم). پژوهشنامه تاریخ، سیاست و رسانه, 7(1), 49-68.
- فقیه سیدمحمدعلی. (2022). بررسی مدیریت بوروکراسی سازمان های دولتی ایران براساس مطالعه فرا ترکیب.
- فقیهی، ابوالحسن، دانایی فرد، حسن. (1385). بوروکراسی و توسعه در ایران (نگاه تاریخی- تطبیقی). تهران: نشر رسا.
- فرهنگ، علی اکبر.(1398). در مقاله «مردم‌سالاری دینی: تحلیلی انتقادی از مفاهیم و اصول آن»
- فارسی، محمد ؛ خدابخشی، محمد. (۱۳۹۸). بررسی جایگاه شایسته‌سالاری در اسلام و تحلیل الگوهای شایستگی مبتنی بر اسلام. اسلام و پژوهش‌های مدیریتی, پاییز و زمستان 1398 - شماره 19 ، علمی-ترویجی (حوزه علمیه/ISC).
- نهادی، هادی، سیاهکالی مرادی. (2021). بررسی شاخص‌های حکمرانی خوب و حکمرانی شایسته از منظر نهج البلاغه. فصلنامه تخصصی حکمرانی متعالی, 2(2), 114-139.
- نورمحمدی، محمدرضا، نیک معین، جواد. (773). معیارهای شایستگی مدیران با استفاده از رهنمودهای امام علی ع در نهج‌البلاغه. فصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت, 4(7), 139-159.
- مصباح. (2013). مدیریت اسلامی و ضرورت توجه به آن در نظام اسلامی. اسلام و پژوهش‌های مدیریتی, 7(3), 5-18.
- مالکی، محمد رضا. (1403). حکمرانی از منظر عقلانیت مدرن و نسبت آن با جمهوری اسلامی ایران. مطالعات راهبردی.
- مهدیه، امید؛ عبدالهی نورعلی، انسیه. (1401). بررسی تأثیر دوگانه تعهد به ارزش‎های اسلامی و عناصر ارزیابی عملکرد بر اثربخشی فرایند ارزیابی عملکرد کارکنان. فصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت, 9(17), 147-170.
- هنرمندی چوکامی، ایدا، واعظی، شریف زاد، فتاح، رودساز، حبیب الله. (2023). قدرت تخصصی یا تبعیت سیاسی در بوروکراسی دولتی ایران. چشم انداز مدیریت دولتی, 14(1), 33-57



Refrences

Bauer, M. W., Knill, C., & Eckhard, S. (Eds.). (2016). International bureaucracy: Challenges and lessons for public administration research. Springer.
Mehrgan, F., Faghihi, A., & Mirsepassi, N. (2020). The contemplation on the interaction of bureaucracy and democracy: A study among faculty members of universities. Public Administration Perspective, 11(1), 39-74. doi: 10.29252/jpap.2020.96674 (in Persian)
Newman, J., Mintrom, M., & O'Neill, D. (2022). Digital technologies, artificial intelligence, and bureaucratic transformation. Futures, 136, 102886.
Raghimi, Azam, Pouriani, Mohammad Hussain, & Mohseni Tabrizi, Alireza. (2022). Toward a grounded theory of the culture of occupational alienation in Iranian bureaucracy-administrative system. Sociology of Culture and Art, 4(3), 205-221. SID. https://sid.ir/paper/1061378/en
Tashakorian Jahromi, A. (2024). A model of balance between bureaucracy and organizational democracy based on thematic analysis of Nahj al-Balagheh: The image of exemplary organizations in the modern Islamic civilization. Scientific Journal of New Islamic Civilization Fundamental Studies, 7(2), 129-154.
Von Elm, E., Altman, D. G., Egger, M., Pocock, S. J., Gøtzsche, P. C., Vandenbroucke, J. P., et al. (2007). The strengthening the reporting of observational studies in epidemiology (STROBE) statement: Guidelines for reporting observational studies. PLoS Medicine, 4(10), e296.