جایگاه معنوی امام علی (ع) در طریقت علوی بکتاشی؛ باورها و رسوم
محورهای موضوعی : تصوف
1 - عضو هیات تحریریه
کلید واژه: علوی بکتاشی, امام علی(ع), آناتولی, تصوف, علویان ترکیه,
چکیده مقاله :
شخصیت و جایگاه معنوی امام علی (ع) همواره مورد توجه و ستایش مسلمانان با هر گرایش مذهبی بوده است؛ اما از نظرگاه صوفیه به صورت ویژه مورد تکریم و تعظیم واقع شده است. کثرت تعداد روایات تاریخی در مدح شخصیت خاص او، سبب شده که باورهای غالیانه ای شکل گیرد که خصوصا در برخی از طریقت های صوفیانه مشهود است. پیروان طریقت علوی بکتاشی هم به حضرت علی (ع) احترامی ویژه می گذارند، اما جایگاه معنوی آن حضرت در میان پیروان و متون علوی بکتاشی قدری متفاوت است. مسئله این پژوهش واکاوی جایگاه امام علی (ع) از نظرگاه علوی بکتاشی هاست. علوی بکتاشی ها نسبت به امام علی (ع) چه باورهایی دارند؟ امام علی (ع) درباورها، مناسک و شعائر چه جایگاهی دارد؟ به نظر می رسد که از نظر گروهی از پیروان طریقت علوی بکتاشی مقام معنوی پیامبر اکرم(ص) و امام علی (ع) یکی است و گاهی فراتر رفته جایگاه او را بر پیامبر اکرم(ص) برتری می دهند. بررسی مراسم مختلفی که علوی بکتاشی ها در مناسبت های مذهبی و غیر مذهبی برگزار می کنند، نشانگر جایگاه ویژه امام علی (ع) است. در این مقاله جایگاه امام علی (ع) در اعتقادات و مناسک علوی بکتاشی بررسی می شود.
The personality and spiritual situation of Imam Ali (AS) have always been the focus of attention and praise from Muslims of all religious orientations; but from the perspective of Sufism, he has been especially honored and revered. The abundance of historical narrations in praise of his special personality, which has always been a manifestation of piety and adherence to moral virtues, has led to the formation of extravagant beliefs that are especially evident in some Sufi orders. The Alevi Bektashis , like other Sufi orders, pay special respect to Imam Ali (AS), but his spiritual position among them is somewhat different from that of other Sufi orders. The purpose of this research is to analyze the situation of Imam Ali (AS) from the perspective of the Alevi Bektashi. What do the Alevi Bektashis believe about Imam Ali (AS)? What is the place of him in their beliefs, rituals and ceremonies? It seems that for a group of the Alevi Bektashis, the spiritual status of the Prophet Muhammad (PBUH) and Imam Ali is the same, and sometimes they go further and give him a higher status than the Prophet Muhammad. However in most of their belifs, they are similar to other sufis.
اجاق، احمدیاشار، "بالیم سلطان"، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی
امامی خوئی، محمد تقی، ترکان، اسلام و علوی گری بکتاشی گری در آناتولی، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، 1392
مخبر دزفولی، فهیمه، پیدایش طریقت علوی بکتاشی در آناتولی، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1389
مخبر دزفولی، فهیمه، "تشیع امامی و پیدایش طریقت علوی بکتاشی در آناتولی"، پژوهشنامه ادیان، شماره 21، 1396
نصر، سید حسین، سه حکیم مسلمان، ترجمه احمد آرام، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم، تهران، 1384
ولی، شهاب، " مقام پیر در فرمان منسوب به امام صادق(ع)"، جاودان خرد، شماره 14، 1389
ولی، شهاب، "نگاهی به فرمان منسوب به امام صادق "، مسکویه، شماره 5، 1385
Aktas, Ali, Hunkar Haci Bektas Veli, Alevilik Bektasi Arastimalari Sitesi, Istanbul,2005
Atalay, Besim, Bektasilik ve Edebiyate, Istanbul, 1991.
Birge, John Kingsley, The Bektashi Order of Dervishes, London, 1965
Celenek, Mehmet, Bir Halk Dindarlığı Örneği Olarak Anadolu Alevîliği: Tarih, İnanç Ve Uygulama, Halk İnanışları Ve Uygulamaları, Editör Niyazi Akyüz Ihsan Çapcıoğlu, : 1. Basım, Aralık 2021,
Figlali, Ethern Ruhi, Turkiyede Alevilik ve Bektasilik, Ankara, 1990.
Golpinarli, A., Yunes Emre ve Tasavvuf, Istanbul, 1961
Golpinarli, A., Alevi Bektasi Nefesleri, Istanbul, 1992
Golpinarli, A., Vilayetname- Manakıbı Hacı Bektaş'ı Veli, Istanbul,1995
Kehi Bodrog, Kristinia ,” The significance of musahiblik among the Alevis”, in Syncretistic Religious Communities in the Near East”,collected papers pf the symposium, Berlin, Brill, 1995
Melikoff, Irene, Hadji Bktach: un mythe ses avatars, Leiden, Brill, 1998
Ocak, Babailer Isyanindan Kizilbasligi, Istanbul,1980
Özcan, S., Alevilik Sorunları. Ankara: Yorum Press, 2011
Shindeldecker, john, Turkish Alevis today, Istanbul, Shahkulu, 1996.
Tscudi, R., “Bektashiyya”, EI2.,
Yaman, Ali & Erdemir, A., Alevism-Bektashism : A brief introduction. İstanbul: İngiltere Alevi Kültür Merkezi ve Cemevi, 2006
