اُبژِه های فرانَسلی در ادبیاتِ تعلیمی کودک:بررسی داستان های مصوّرِ برگزیده بر پایه نظریاتِ بالِس

محورهای موضوعی : ادبیات معاصر کودک و نوجوان

محمد هادی جهاندیده ¹ , رضا حاجیان حسین آبادی ² , رباب آدم زاده ³

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
2 - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - مدرس مدعو گروه زبان انگلیسی، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1403/10/27 تاریخ پذیرش : 1404/02/01 تاریخ انتشار : 1404/02/01

کلید واژه: ادبیات تعلیمی کودک, اُبژِه, بالِس, داستان مصوّر ,

چکیده مقاله :

کریستوفر بالس، در نظریه "ذهنیت نسلی، از ابژه های سه گانه شامل خاطره ها، باورها و رفتارهایی سخن می گوید که به نیاز نسل نو برای قرارگیری در نظم کیهانی و همبستگی با نسل های پیشین پاسخ می دهند. در داستان های مصور ادبیات تعلیمی کودک، شخصیت های اسطوره ای نهضت پایداری به مثابه ی ابژه هایی فرانسلی هستند که با گذر از مرزهای زمانی به فضای مشترک ذهنی مخاطبان خود وارد می شوند و نقشی کلیدی در آشناسازی آنان با آرمان های اسلامی دارند. در این مقاله قصد داریم که با واکاوی چهار داستان مصور برگزیده، نقش ابژه ها را در بازنمایی مکتب شهید سلیمانی و هویت بخشی به کودکان و نوجوانان مشخص سازیم. پژوهش حاضر با رویکرد بین رشته ای، به دنبال پاسخگویی به این پرسش هاست: کدام نوع از ابژه های نسلی موجود در داستان های منتخب نقش چشمگیرتری در آشناسازی نسل نو با نهضت بیداری اسلامی دارد؟ 

چکیده انگلیسی:

 In his theory of "Generational Consciousness", Christopher Bollas talks about trinary objects including memories, beliefs and behaviors which meet the needs of new generation for being in the universal order and standing in solidarity with the previous generations. In the picture stories of children didactic literature, mythical characters of resistance movement stand for ultra-generational objects that pass through time borders and enter into the common space of new generation's mind while playing key role in familiarizing them with the Islamic ideals. This study aims at revealing the role of generational objects in identity formation of children and young adults as well as representing martyr Soleimani's School within four selected picture stories. Through interdisciplinary approach , this research seeks answer for the following questions: Which of the generational objects in the selected works has greater role in familiarizing the new generation with the Islamic awakening movement? To what extent the selected works help in socilization of children and young adults  

منابع و مأخذ:

- آزادارمكي، تقي.(1389) . جامعه شناسي ايران: جامعه شناسي مناسبات بين نسلي. چـاپ اول، تهـران: نشـر علم
- ______ ،___.(1383الف). «رابطه¬ی بین نسلی در خانواده ایرانی».مجموعه مقالات مسائل اجتماعی ایران(انجمن جامعه-شناسی ایران).تهران، نشر آگه، صص. 589-570.
- ______ ،___.(1383). «شکاف طبقاتی و انقطاع اجتماعی». در جوانان و مناسبات نسلی در ایران. به اهتمام محمدعلی محمدی، 156-137.چاپ اول، تهران: جهاد دانشگاهی.
- ______ ،___.(1387). جامعه¬شناسی فرهنگ. تهران: جهاد دانشگاهی.
- آقاپور، فرزانه.(1396). «تقابل در رمان نوجوان ایران: بررسی پنج رمان برگزیده». فریده پورگیو و سعید حسام پور. پایان¬نامه دکتری زبان و ادبیات فارسی. شیراز: دانشگاه شیراز.
- ابجدیان، امراله.(1387).تاریخ ادبیات انگلیس. ج.9. شیراز: مرکز نشر دانشگاه شیراز.
- اسپید، ندا.(1388). قصه¬ي منظوم و جايگاه آن در ادبيات كودك. تهران: ترفند.
- امینی،محمدرضا.(1389).«تحلیلی از شعر حافظ بر اساس اصول نقد ادبی آی.ا.ریجاردز».بوستان ادب.دوره¬ی اول، شماره¬¬ی 35 (پیاپی1/57)، صص. 35-1. - ایبرمز، می¬یر.هوارد.(1384).فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی. ترجمه¬ی سعید سبزیان مرادآبادی. تهران: رهنما.
- اینگلهارت، رونالد.(1373). تحول فرهنگی در جامعه¬ی صنعتی. ترجمه¬ی مریم وتر. تهران:کویر.
- بالس، کریستوفر.(1380). «ذهنیت نسلی». ترجمه حسین پاینده. (1380).فصلنامه ارغنون. دوره¬ی 1، شماره¬ی 19، صص.29-1.
- بهشتی، جمشید و لارج، اندرو.(1395). رفتار اطلاعاتی نسل جدید:کودکان و نوجوانان قرن 21. ترجمه منصور کوهی رستمی، ندا پورخلیل و مریم فلاح. همدان: سپهر دانش.
- پاتر، دبلیو جیمز.(1399). سواد رسانه‌ای. ترجمه احسان شاه‌قاسمی. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
- پولادی،کمال.(1392). مروری بر انواع ادبیات کودک و نوجوان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
- تایسن، لیس.(2014). نظریه¬های نقد ادبی معاصر. ترجمه مازیار حسین¬زاده و فاطمه حسینی.(1392). تهران: حکایت قلم نوین.
- تقی نژاد رودبنه، فاطمه و فاضلی، فیروز و رنجبر،محمود(1402). «ماهی¬سیاه کوچولو و خوانندگان: از قرائتی منفعل تا گفت‌وگویی فعال». متن پژوهی ادبی. دوره¬ی 27، شماره¬ی 98، صص.392-361.
- توسلی،غلامعباس.(1383). «مسئله نسل¬ها: هویت و سیاست در ایران». در جوانان و مناسبات نسلی در ایران. به اهتمام محمدعلی محمدی،185-169.چاپ اول، تهران: جهاد دانشگاهی.
- جهانبگلو،رامین.(1383). «روشنفکران و جوانان میراث¬خوار». در جوانان و مناسبات نسلی در ایران. به اهتمام محمدعلی محمدی، 292-269.چاپ اول، تهران: جهاد دانشگاهی.
- جهانتاب، محمد.(1393). «دوستان ناباب و اعتیاد نوجوانان». سلامت اجتماعی و اعتیاد. دوره¬ی 1، شماره¬ی 4، صص. 78-63.
- چیت¬ساز قمی، محمد¬جواد.(1386). «بازشناسی مفاهیم نسل و شکاف نسلی». جوانان و مناسبات نسلی. شماره¬ی 1، صص. 112-85.
- حبيب¬پورگتابي،كرم و صفري شالي،رضا.(1390). «بازخواني تجربة مدرنيتة روستايي در ايران: مطالعة موردي: روستاهاي استان مركزي». رفاه اجتماعی. سال11، شماره¬ی 41، صص. 37-7.
- حسام پور، سعید و مصلح، ملیحه.(1394). «مقایسه رابطه متن و تصویر در کتاب¬های داستانی- تصویریِ برگزیده ایرانی و اروپایی - آمریکاییِ معاصر برپایه نظریه ماریا نیکولایوا و کارول اسکات». مطالعات تطبیقی هنر. دوره¬ی 5، شماره¬ی 9، صص ، 62-47.
- خسروپناه، عبدالحسین.(1393). جریان‌شناسی ضد فرهنگ‌ها. قم: تعلیم و تربیت اسلامی.
- خسرونژاد،مرتضی.(1383).معصومیت و تجربه:درآمدی بر فلسفه ادبیات کودک.تهران:نشر مرکز.
- خسروی راد، محمد.(1401). سیب آخر. تصویرگر: وحید خاتمی. تهران: انتشارات راه¬یار.
- داوودی، علی¬اصغر و امین،الهام.(1402). «حجاب، هویت زنانه و هژمونی ایدئولوژیک انقلاب اسلامی در گفتمان آیت¬الله خامنه ای (مدظله العالی)». مطالعات راهبردی بسیج. سال26، شماره¬ی 99، صص. 126-95.
- ذاکری،علی و طاهری دمنه، محسن.(1399). «مطالعه¬ای آینده پژوهانه در ابعاد مختلف آموزش: ارائة چشم¬اندازی از مدرسه¬ی میان رشته¬ای آینده». رویکردهای نوین آموزشی. دوره¬ی 15، شماره¬ی 1، (پیاپی31)، صص. 156-133.
- رشیدی، شیرین و بهشتی، سعید.(1392). «اصول تربیت عقلانی بر مبنای سخنان امام رضا علیه السلام».پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. دوره¬ی 21، شماره¬ی 18، صص.67-51.
- ریچاردز، آی. ا. (1375). اصول نقد ادبی. ترجمه¬ی سعید حمیدیان. تهران. علمی فرهنگی.
- رنجبر،ایرج و اکبری،محمد¬امین.(1401). «تحلیل روانکاوي کاوي دوگانۀ اقتدارگریزي- اقتدارپذیريِ سازمان مجاهدین خلق». پژوهش سیاست نظری. دوره¬ی 17، شماره¬ی 31، صص. 246-215.
- ژوبرت، کلر.(1401). قهرمان به شکل خودم. تصویرگر: کلر ژوبرت. تهران: انتشارات راه¬یار.
- سیانسیولو، پاتریشیا.(2001). «انواع تصویرگری در کتاب¬های کودکان». ترجمه فاطمه زمانی(1380). کتاب ماه کودک و نوجوان. شماره¬ی 50، صص. 75-73. - سیمیلر، کری و گریس، مگان.(1400). نسل Z: قرنی در حال ساخته ‌شدن. ترجمه حسين قاسم¬زاده و دانيال فتاحي، اصفهان: رهنج.
- شیخاوندی،داور.(1383). «آسیب¬شناسی تعارض نسلی در ایران». در جوانان و مناسبات نسلی در ایران. به اهتمام محمدعلی محمدی،185-169.چاپ اول، تهران: جهاد دانشگاهی.
- شیری، حامد.(1397). «جهانی شدن فرهنگی و دگرگونی هویت نسلی: بررسی سبک زندگی نسل والدین و فرزندان در سنندج».مطالعات توسعه¬ی اجتماعی- فرهنگی. دوره¬ی 6، شماره¬ی 7، صص. 111-87.
- صابری بهداد، نازنین.(1401). مردی که زبان کبوترها را می¬دانست. تصویرگر: لیلا حیدری،تهران: انتشارات راه¬یار.
- عشایری،حسن.(1383). «نوروفیزیولوژی جوانان». در جوانان و مناسبات نسلی در ایران. به اهتمام محمدعلی محمدی،35-21.چاپ اول، تهران: جهاد دانشگاهی.
- عشقی پور، حمیدرضا و فیاض، ابراهیم و بیچرانلو، عبدالله.(1396). «جایگاه اخلاق در رسانه های اجتماعی معاصر (با تاکید بر نقش اخلاق در اخبار رسانه‌های کشورهای توسعه یافته) ». علوم خبری. دوره¬ی 6، شماره¬ی 22، صص. 66-27.
- قایینی، زهره.(1390). تصویرگری کتاب¬های کودکان: تاریخ، تعریف¬ها و گونه¬ها. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان.
- قديري حاجي¬آبادي، اكبر.(1401).«آينده¬پژوهي تفاوت نسلي در ايران با تأكيد بر سبك زندگي نسل آلفا».رضا انصاري و امير ناظمي. پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسي صنایع. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
- لامع،زهرا و فلاح¬تفتی،فاطمه.(1402). «رویکردی بر جایگاه غیرت ناموسی در سایه¬ آموزه¬های فقه و حقوق ایران». فقه و حقوق خانواده. دوره¬ی 28، شماره¬ی 78، صص. 167-139.
- مزینانی، رباب.(1390). ملانی کلاین: نظریه پرداز روابط با اُبژه. تهران: نشر دانژه.
- محمدی،محمد¬علی.(13.83). جوانان و مناسبات نسلی در ایران. تهران: جهاد دانشگاهی.
- مخدومی شربیانی، رحیم.(1401). حاج قاسم و پرواز نقاشی¬ها. تصویرگر: سحر پری¬رخ، قم: انتشارات کتاب جمعکران.
- __________ ،___.(1400). حاج قاسم و جاسوس. تصویرگر: سعیده تلخابی،تهران: انتشارات رسول آفتاب.
- منطقی، مرتضی.(1400). بررسی تحول های روانی، فرهنگی و اجتماعی نسل دهه ۹۰. تهران: بعثت.
- نادری، علیرضا و هوشنگی، حمیدرضا.(1399). «وضعیت محرومیت و فاصله طبقاتی در دوره پهلوی دوم: واکاوی عوامل و زمینه‌ها». دولت پژوهی ایران معاصر، دوره¬ی 6، شماره¬ی 3، صص. 119-97.
- نورتون، دونا.(1999م). شناخت ادبيات كودكان: گونه¬ها وكاربردها از روزن چشم كودك. ترجمه مسعود راعي و دیگران. (1382). تهران: نشر قلمرو.
- هزار جریبی، جعفر و صفري شالی، رضا.(1395). «بررسی چرایی دگرگونی هاي گروه مرجع در بین دانشجویان». فرهنگ در دانشگاه اسلامی، دوره¬ی 18، سال 6، شماره¬ی 1، صص. 44-18.
- یورتسون، نیهال(2020م). معلم نسل آلفا، ترجمه محرم نقی زاده و کیارش رمضان نژاد(1402). تهران: موسسه مدارس یادگیرنده مرآت.
ب: لاتین - Bleich, David. (1978). Subjective Criticism, Baltimore and London: Johns Hopkins University Press.
- Iser, Wolfgang.(2006). "The Reading Process: A Phenomenological Approach". Trans: Keyvan Bajeghli, Mahraveh, Vol. 2, no.5, Pp.21-56.
- Jauss, Hans Robert (1982). Towards An Aesthetic of Reception. Trans: T.Bahti.Brighton, U.K: Harvester Press.
- Nodelman, Perry. (2008). The Hidden Adult: Defining Children’s Literature. Johns Hopkins University Press.
- ________ ,____ .(2003). The Pleasures of Children's Literature. 3rd Ed, U.K: Pearson.
- ________ ,_____ . (2013). Words about Pictures: The Narrative art of Children's Picture Books. U.S.A: University of Georgia Press.