بررسی و تحلیل مضامین فرهنگ عامه در داستان های منطقه مازندران (مطالعۀ موردی: رویاهای ببر عاشق از اسدالله عمادی)
محورهای موضوعی :
معصومه مرزبان عباس آبادی
1
,
فاطمه عرفانی واحد
2
,
عفت نجار نوبری
3
1 - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی ،واحد تهران جنوب، تهران، ایران.
2 - عضو هیات علمی گروه ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی. واحد تهران جنوب. دانشگاه آزاد اسلامی. تهران . ایران.
کلید واژه: فرهنگ عامه, داستان, مازندران, رویاهای ببر عاشق.,
چکیده مقاله :
یکی از مضامین مهم ادبیات داستانی معاصر، انعکاس فرهنگ عامه در داستان¬های هر منطقه است و از آنجا که انسان و زندگی و اندیشه او جزء لاینفک داستان است، پیوستگی فرهنگ عامه با زندگی به حوزه داستان هم راه یافته است. مضامین فرهنگ عامه شامل مجموعه‌ای از موضوع¬ها و مفاهیم است که در میان عموم مردم به طور روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرد. بخشی از این فرهنگ شامل: آداب و رسوم اجتماعی، مذهبی، پزشکی و خرافی و بخشی دیگر شامل: جلوه¬های زبان محاوره و گویش های محلی، بازی ها، اشعار و ترانه ها ، حکایت‌ها، ضرب المثل¬ها، اصطلاحات، کنایه¬ها و عبارت‌های خاص و مواردی شبیه به آن است که اغلب در زبان عموم مردم به کار می‌رود. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل مضامین فرهنگ عامه در داستان¬های منطقۀ مازندران بوده است. این پژوهش از نظر هدف، جزو تحقیقات توصیفی – تحلیلی است و بر اساس نوع و ماهیت داده‌ها، تحقیق کیفی است. بنابراین پس از بررسی و تحلیل رویاهای ببر عاشق از اسدالله عمادی، مشخص شد که این شاعر و نویسنده طبیعت و زادگاه و زیست بوم خود را به زیبایی در داستان¬های خود به تصویر کشیده و کوشیده است تا با ذکر نام سبزه‌ها، اسامی خاص جغرافیایی، پرندگان و حیوانات، و اشاره به آداب و رسوم و فرهنگ مردم این منطقه به تصویر آفرینی بپردازد و از واژه‌هایی استفاده نماید که به خاطر نوستالژی (خاطره انگیزی) برای مخاطب لذت بخش است. هم¬چنین نویسنده با به کار بردن واژه¬های محلی و یادآوری آداب و رسوم و فرهنگ منطقۀ مازندران به نسل جوان کمک می¬کند تا با فرهنگ خود بیشتر آشنا شوند. از آن¬جا که فرهنگ هر جامعه‌ای نیز بیان¬گر هویت و ارزش‌های خاص آن جامعه و عامل انتقال این ارزش‌ها به نسل‌های بعدی است دارای اهمیت است.
One of the important themes of contemporary fiction is the reflection of popular culture in the stories of each region, and since man and his life and thought are an integral part of the story, the connection of popular culture with life has entered the field of fiction. Themes of popular culture include a set of topics and concepts that are used by the general public on a daily basis. A part of this culture includes: social, religious, medical and superstitious customs, and another part includes: colloquial language and local dialects, games, poems and songs, anecdotes, proverbs, idioms, ironies and expressions. Special and similar cases that are often used in the language of the general public. The purpose of the present research was to investigate and analyze the themes of popular culture in the stories of Mazandaran region. In terms of its purpose, this research is a descriptive-analytical research, and based on the type and nature of the data, it is a qualitative research. Therefore, after examining and analyzing the dreams of a loving tiger by Asadollah Emadi, it was found that this poet and writer has beautifully depicted nature, his hometown, and his habitat in his stories and tried to describe the names of plants, specific geographical names, and birds. And animals, and refer to the customs and culture of the people of this region to create images and use words that are enjoyable for the audience due to nostalgia. Also, by using local words and reminding the customs and culture of Mazandaran region, the author helps the young generation to become more familiar with their culture. Since the culture of any society also expresses the identity and special values of that society and the factor of transferring these values to the next generations, it is important.
منابع
1. آذری دمیرچی، علاءالدین (1349). گالش¬ها، هنر و مردم، تهران، سال نهم ، شمار ۀ ۱۰.
2. ابراهیم زاده، یحیی (1396). عناصر اقلیمی در ادبیات داستانی شمال (مازندران و گلستان)، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی مشتاق مهر، رحمان و مشاوره گلی، احمد. دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، صص 1-151.
3. انصاری، مصطفی (1390). ز مازندران شهر ما یاد باد...: فرهنگ و ادبیات شفاهی مردم مازندران آداب و رسوم، باورها و موسیقی بومی مازندرانی، ساری، شلفین، 67-68.
4. باقری خلیلی، علی اکبر، غزنوی، طیبه. (1391). دیرینگی مازندران و فرهنگ مازندرانی، مطالعات توسعه اجتماعی - فرهنگی، 1(1)، 56-74.
5. بیهقی، حسینعلی ( 1365 ). پژوهش و بررسی فرهنگ عامۀ ایران، حسینعلی بیهقی، ادارۀ موزه¬های آستان قدس رضوی.
6. تمیم داری،احمد (1384). فرم های مشابه فولکلـور، کنجکاوی در جهـان هسـتی، جـام جـم، سـال ششـم، ص 6.
7. جمالی، رقیه (1389). بررسی عناصر اقلیمی در داستان¬های نویسندگان شمال ایران، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد، به راهنمایی فلاح، مرتضی، صص 1-142.
8. حجازی کناری، حسن (1347). واژه‌های مازندرانی و ریشه‌های باستانی آن¬ها، تهران .
9. حسن پور، مرتضی؛ سلطان زاده، حسین (1400). تبیین نقش متقابل فرهنگ و هنر در معماری آیینی تکایای مازندران، مطالعات هنر اسلامی، 18(41)، ص 58.
10. حسنی، سيدقاسم (١٣٩٥). تحليلي بر گسست فرهنگ بومي و زيست-بوم در استان مازندران، با توجه به تئوري فرهنگي مبتني بر مدل گريد-گروپ، دو فصلنامه جامعه شناسي نهادهاي اجتماعي، ش٣(٧)، صص٢٠٣ـ١٨١.
11. خناری، زینب (1399). بررسی جنبه های اقلیمی در افسانه های مازندران، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی ستاری، رضا و مشاوره غنی پور ملکشاه، احمد، دانشگاه مازندران، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، صص 1-131.
12. رستمی، مصطفی، موسی پور، یزدان (1391). بررسی شاخص¬های نقش و نگاره های صنایع دستی غرب مازندران، نخستین همایش ملّی هنر تبرستان (گذشته و حال)، بابلسر.
13. دهخدا، علی اکبر(1385). لغت¬نامه، انتشارات دانشگاه تهران.
14. رضائی نیا، عباسعلی؛ وحدتی، علی اکبر؛ شریفی، مصطفی (1400). یافته¬های فرهنگ عصرآهن تپه پری جای مازندران. مطالعات باستان شناسی پارسه، 5(16)، 51-68.
15. شاملوجانی بیک، اکبر (1391). بررسي بازتاب جلوه هاي فرهنگ عامه (فولكلور) در داستانهاي جلال آل احمد، فصلنامه تخصصی مطالعات داستانی، سال اول، ش 2: 34-48.
16. فلاح، نادعلی (1396). داستان‌های شفاهی مازندران: افسانه‌های واقع‌گرا (جلد 3)، نشر: وارش وا.
17. عمادی، اسدالله (1398). رمان رویاهای ببر عاشق، روزآمد، چاپ اول.
18. کردوانی، پرویز (1365). نگاهی به اهمیت دام و دامداری در گذشته و حال در ایران، رشد آموزش جغرافیا، تهران، سال دوم، شمارۀ ۵ .
19. محب‌حسینی، محدثه (1383). بررسی انسان‌شناختی تحولات مربوط به مرزهای قومی در یکی از مناطق روستایی شمال ایران، نامۀ انسان‌شناسی، تهران، سال سوم، ش۶.
20. مساعد، مهری؛ مهری، سعید (1400). بررسی جنبه‌های رئالیستی آثار داستانی ادبیات اقلیمی شمال، پژوهش¬های ادبی، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، دوره 18، ش 73، صص 25-153.
21. معماریان، غلامحسین، پیرزاد، احمد (1391). نگاهی به معماری بومی سقانفارها، نشریه صفه، ش 58.
22. منصور لکورج، محمدهادی، دادخواه، نسترن، یوسفی، جلالو (1400). بررسی ضربالمثلهای مازندرانی و بازنمایی آن¬ها، مطالعه موردی شهرستان آمل، چهارمین کنفرانس بین المللی و پنجمین کنفرانس ملی عمران، معماری، هنر و طراحی شهری، تبریز.
23. موسایی، بهزاد (1394). فرهنگ تحلیلی آثار داستان‌نویسان گیلان 1288 – 1388، فرهنگ ایلیا.
24. میربادین، علیرضا، دستمالچی، محمود (1380). فنولوژی راش و برخی گونه¬های درختی جنگل¬های شمال کشور، تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، -(5).
25. نجف‌زاده، محمدباقر( 1368). واژه‌نامۀ مازندرانی، تهران .
26. نصرتی، مسعود (1378). شیوۀ ساخت نمد، ابزار و تولیدات آن در غرب مازندران، کیهان فرهنگی، تهران، ش 155.
27. نیک¬زاد، بهاره (1391). تحلیل مردم شناختی ترانه ها و قصه های فولکلوریک مازندران « مطالعه موردی شهرستان آمل»، پایان¬نامه دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده علوم اجتماعی، به راهنمایی عسگری خانقاه، اصغر و نوری، عسگری.
28. نیکنام، مهسا (1395). تحلیل مردم شناختی اداب و رسوم مردم مازندران در آیین طلب افتاب، همایش ملی فرهنگ گردشگری و هویت شهری، کرمان، موسسه علمي پژوهشي مهر انديشان ارفع، صص 1-8.
29. ورمقانی، حسنا؛ سلطان زاده، حسین؛ طاهایی، سیدعطااله (1397). بررسی تطبیقی تاثیر فرهنگ بر ورودی خانه¬های قاجاری گیلان و مازندران، معماری و شهرسازی آرمان شهر، ش 25، صص 237-249.
