اثربخشی آموزش مهارت های فراشناختی بر انعطاف پذیری شناختی و هیجانی دانش آموزان
محورهای موضوعی : فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی
شفیعه آقائی دوست
1
,
بهزاد رسول زاده
2
1 -
2 - دانشگاه پیام نور
کلید واژه: آموزش مهارت های فراشناختی, انعطاف پذیری شناختی, انعطاف پذیری هیجانی,
چکیده مقاله :
هدف و دیدگاه اصلی از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مهارت های فراشناختی بر انعطاف پذیری شناختی و هیجانی
دانش آموزان بود. روش پژوهش آزمایشی از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل و جامعه آماری شامل کلیه
دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهر آستانه اشرفیه بود. نمونه آماری 40نفر از این افراد بودند که به روش
هدفمند انتخاب و در دو گروه 20نفری آزمایشی و کنترل به تصادف گمارده شدند. هر دو گروه در دو نوبت به
پرسشنامه های انعطافپذیری شناختی دنیس و وندورال (2010) و انعطاف پذیری هیجانی رشید و بیات (1398)
پاسخ دادند. سپس گروه آزمایش 8جلسه آموزش راهبردهای آموزش مهارت های فراشناختی را دریافت کرد، اما گروه
کنترل هیچ درمانی نگرفت. اطلاعات به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج کلی نشان داد که آموزش مهارت های فراشناختی بر انعطاف پذیری شناختی و انعطاف پذیری هیجانی دانش
آموزان تاثیر مثبتی دارد. با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که آموزش فراشناخت باعث بهبود
انعطاف پذیری در دانش آموزان می شود
The main purpose and perspective of this study was to determine the effectiveness of metacognitive skills training on
students' cognitive and emotional flexibility. The experimental research method was pretestposttest with a control group and the statistical population included all high school students in
Astana-Ashrafieh. The statistical sample consisted of 40 people who were purposefully
selected and randomly assigned to two experimental and control groups of 20 people. Both
groups answered Dennis and Vendoral (2010) Cognitive Flexibility Questionnaire and Rashid
and Bayat (2019) Emotional Flexibility Questionnaire twice. The experimental group then
received 8 sessions of metacognitive skills training strategies, but the control group received
no treatment. The obtained data were analyzed using analysis of covariance. The overall results
showed that metacognitive skills training has a positive effect on cognitive flexibility and
emotional flexibility of students. According to the research findings, it can be concluded that
metacognitive training improves flexibility in students
آقاجانی، سیف اله.، صمدی فرد، حمیدرضا. ( .)1399نقش باور فراشناختی، استرس ادراک شده و انعطافپذیری شناختی در پیشبینی افکار خودکشی نوجوانان پسر. روان پرستاری. .29-3
پورفرج، مجیدو محمودیان و طاهره. ( .)2020رابطه بین فراشناخت و فراهیجان با تحمل پریشانی: نقش واسطه ای انعطاف پذیری روانشناختی. روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی, .341-33
جوانمرد، غلامحسین،. رضایی، اکبر،. حبیی زاده ملکی، رسول. ( .)1393تأثیر آموزش مهارتهای فراشناختی بر جنبه های حافظه آشکار در دانشآموزان متوسطه. روان شناسی کاربردی، .6
خلج زاده، مهدیه،. هاشمی، نظام. ( .)1398اثربخشی آموزش خود شفقت ورزی بر ادراک شایستگی و انعطاف پذیری روانشناختی دختران بد سرپرست. روان شناسی تربیتی (روانشناسی و علوم تربیتی،) .
رحمتی، ندا. ( .)139۷اثربخشی مهارت های فراشناختی بر توانایی های شناختی و سبک های یادگیری دانش آموزان نارساخوان. نشریه جامعه شناسی آموزش و پرورش، .۷
رستمی، چنگیز.، جهانگیرلو، اکرم،. سهرابی، احمد،. احمدیان، حمزه ( .)1395نقش انعطاف پذیری شناختی و ذهن آگاهی در پیش بینی اهمال کاری دانشجویان. مجله علوم پزشکی زانکو، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، .
رسولی، حبیب اله.، سلیمانی، مهران.، قریشی راد، فخرالسادات. ( .)1396مقایسه فراشناخت، انعطاف پذیری شناختی و تکانشگری در نوجوانان با منبع کنترل درونی و بیرونی، 30 ،)2( 22ـ.
رشید، خسرو،. بیات، احمد. ( .)1398ساخت، اعتباریابی و شناسایی ساختار عاملی مقیاس انعطاف پذیری هیجانی در بین مراجعه کنندگان به مراکز بهداشتی درمانی شهر همدان. مجله علوم پزشکی رازی، .24-34 ،6 ،26
رفیعی، سمانه،. اکبری، رقیه،. یزدانی چراتی، جمشید،. الیاسی، فروزان،. عظیمی لوتی، حمیده. ( .)1399تاثیر آموزش مهارت های فراشناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر افسردگی، اضطراب، استرس و احساس خوب بودن بیماران مبتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران (نامه دانشگاه،) .
زندکریمی، غزال.، رمضان، مریم. ( .)1396مقایسه فراشناخت، انعطاف پذیری شناختی و توجه متمرکز در افراد وابسته به متامفتامین و افراد سالم. مطالعات روانشناختی. .۷5-59 ،)4( 13
سعادتی شامیر، ابوطالب،. طاهرغلامی، راحله،. جلایی، شهربانو. ( .)1396تاثیر آموزش مهارتهای فراشناختی بر کاهش اهمال کاری تحصیلی و اضطراب امتحان. خانواده و پژوهش، .89-102 ،34 ،14
شاره، حسین،. اسحاقی ثانی، مریم. ( .)139۷نقش پیشبین شخصیت بامدادیشامگاهی، انعطافپذیری شناختی و تنظیم شناختی هیجان در رضایت زناشوییِ زنان میانسال. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. .
فنایی، سعیده،. حبیب الهی، اعظم،. غضنفری، احمد. ( .)1394اثربخشی درمان شناختی رفتاری به شیوه گروهی بر سلامت روان و انعطاف پذیری روانشناختی افراد دارای اضافه وزن. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، .28-38 ،)2( 2
کشاورزی، سمیه،. فتحی آذر، اسکندر،. میرنسب، میرمحمود. ( .)1396بدری گرگری رحیم. تاثیر آموزش آگاهی فراشناختی بر سبکهای تصمیمگیری و تنظیم هیجان دانشآموزان دبیرستانی شهر تبریز. مجله روانشناسی شناختی. .60-51 ،)1( 5
ملایی، فاطمه.، حجازی، مسعود.، یوسفی، افراشته مجید.، مروتی، ذکرالله. ( .)1399نقش میانجی انعطاف پذیری شناختی در رابطه بین خوش بینی تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر زنجان. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی. .4
Aldao, A., Sheppes, G., & Gross, J. J. (2015). Emotion regulation flexibility. Cognitive Therapy and Research, 39(3), 263-278.
Bianca, C. & Rowden, Q. (2013). The Effects of Self- Regulated Learning Strategy Instruction and Structured- Diary use on Student's Self- Regulated Learning Conduct and Academic Success in Online Community- College general Education Courses. The University of san Francisco, USF Scholarship Repository.
Capobianco, L., & Wells, A. (2018). Metacognitive therapy or metacognitive training: What's in a name?
Cheng, C., Lau, H. P. B., & Chan, M. P. S. (2014). Coping flexibility and psychological adjustment to stressful life changes: a meta-analytic review. Psychological bulletin, 140(6), 1582.
Chow, A. Y., Cong, Z & Li, J. (2017). Emotional Flexibility: Development and Application of a Scale in Adolescent Earthquake Survivors. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy. Advance online publication.10 (4), 81-42.
Corsini, A., Pasuto, A., Soldati, M., & Zannoni, A. (2005). Field monitoring of the Corvara landslide (Dolomites, Italy) and its relevance for hazard assessment. Geomorphology, 66(1-4), 149-165.
Davis, P.E., Liddiard, H. & McMillan, T.M. (2002). Neuropschological deficits and opiate abuse, Drug Alcohol Dependence, 67,105-108.
Dennis, J. P., & Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive therapy and research, 34(3), 241-253.
Eichorn, N., Marton, K., & Pirutinsky, S. (2018). Cognitive flexibility in preschool children with and Grafe, L. A., Cornfeld, A., Luz, S., Valentino, R., & Bhatnagar, S. (2017).
sexdifferences in the stress response and in cognitive flexibility. Biological Psychiatry, 81 (8),Orexins mediate 683-692.
Gupta, S., & Bonanno, G. A. (2011). Complicated grief and deficits in emotional expressive flexibility. Journal of Abnormal Psychology, 120 (3), 635
Hill, L. M L., Schaefer, W., Spencer, D.S & Masuda, A. (2020). Compassion-focused acceptance and commitment therapy for women with restrictive eating and problematic body-checking: A multiple baseline across participant's study. Journal of Contextual Behavioral Science, 16, 144- 152. Kalcza
Janosi, K., Jancso-Farcas, S., Szabo, K., Kotta, I., & Marschalkó, E. E. (2021). The development and validation of COVID-19 prevention behaviour scale on female Hungarian population. Journal of International Women's Studies, 22(3), 188-197.
Mohammad Khani, S., Akbari, M., West, A., Mazloom, M., & Gezloo, F. (2022). The relationship of metacognition with worry: The mediating role of emotional flexibility and affective style. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 1-19.
Ong, W.C., Barney, J L., Barrett, T. S., Lee, E B.E., Levin, M., Twohig, M. P. (2019). The role of psychological inflexibility and self-compassion in acceptance and commitment therapy for clinical perfectionism. Journal of Contextual Behavioral Science, Journal of Contextual Behavioral Science, 13, 7-16
Pickerell, L. (2022). Improving emotion regulation through metacognition and mindfulness: developing a primary school-based intervention (Doctoral dissertation, University of Lincoln)
Rosman, T., Peter, J., Mayer, A. K., & Krampen, G. (2018). Conceptions of scientific knowledge influence learning of academic skills: Epistemic beliefs and the efficacy of information literacy instruction. Studies in Higher Education, 43(1), 96-113
Shea, N. (2020). Concept‐metacognition. Mind & Language, 35(5), 565-582
Vaughan-Johnston, T. I., Quickert, R. E., & MacDonald, T. K. (2017). Psychological flexibility under fire: Testing the incremental validity of experiential avoidance. Personality and Individual Differences, 105, 335-349.
Wells, A., & Capobianco, L. (2020). Metacognition.
Zimmerman, B. J. (2015). Self- regulated learning: Theories, Measures, and outcomes, city university of New York Graduate center, NY, USA.
