تأثیر تمدن های بیزانس-ساسانی بر شیوه ی حکومت داری و تشکیلات اداری امویان
محورهای موضوعی : مباحث معرفتی و روش شناختی و تاریخ پژوهیحاتم موسایی 1 , غفار پور بختیار 2 , عبدالعزیز موحد 3
1 - دانشجوی دکترای تاریخ اسلام ، گروه تاریخ واحد شوشتر ، دانشگاه آزاد اسلامی ، شوشتر ، ایران .
2 - استادیار گروه تاریخ واحد شوشتر ، دانشگاه آزاد اسلامی ، شوشتر ، ایران .
3 - استادیار گروه تاریخ واحد شوشتر ، دانشگاه آزاد اسلامی ، شوشتر ، ایران .
کلید واژه: امویان, دیوانسالاری, حکومت داری, بیزانس, ساسانیان,
چکیده مقاله :
دربسیاری ازپژوهش های مربوط به دوره ی امویان به نقش وتأثیرتمدن های بیگانه بر دیوانسالاری وامور اداره ی حکومت، امویان به چشم می خورد.امویان از یک سوبه سبب ناآگاهی ونیازتشکیلات، ازسوی دیگر به سبب مهارت های دول بیگانه در امور کشور داری و دیوانسالاری، تحت تأثیرشیوه ی دیوانسالاری آنها قرارگرفتند. لذا تدوام حکومت و دیوانسالاری امویان، وامداردیوانسالاری دولت های بیگانه ی روم وساسانی پیش ازاسلام می باشد. بنابراین این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی مبتنی برداده های کتابخانه ای و اسنادی در پی یافتن پاسخی مناسب به این سوال است که چگونه حکومت داری و تشکیلات اداری امویان تحت تأثیرتمدن های بیگانه ازجمله روم و ساسانی قرارگرفت؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که غنای تمدنی ونظام دیوانسالاری دول بیگانه به دلیل همجواری وتسلط اعراب برقلمرو این امپراطورها ی روم و ساسانی، ازدستگاه اداری و دیوانسالاری آنها تقلیدکردند واداره ی حکومت وتشکیلات خود رابه سبک وسیاق حکومت های بیزانس وساسانی مستحکم و به آن تداوم بخشیدند.
In many studies related to the Umayyad period, the role and influence of foreign civilizations on the Umayyad bureaucracy can be seen. On the one hand, the Umayyads were influenced by their bureaucratic style due to their ignorance and lack of organization, and on the other hand, due to the skills of foreign countries in state affairs. Therefore, the continuation of the Umayyad government and bureaucracy is a debt of the Roman and Sass government before Islam. Therefore, this research, with a descriptive-analytical approach based on library data, seeks to find an answer to the question of how the Umayyad governance and administrative organization was influenced by foreign civilizations. The findings of this research show that the civilizational wealth and bureaucratic system of foreign countries, due to the Arabs' neighborhood and dominance over the territory of these emperors, imitated their administrative apparatus and continued their administration and organizations in the style and style of the Byzantine and Sassanid governments.
آذرتاش ،آذرنوش(1388)، راه های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی(همراه با واژه های فارسی در شعر جاهلی)، تهران.
ابراهیم حسن، حسن(1366)، تاریخ سیاسی اسلام،ترجمه: ابوالقاسم پاینده،تهران، جاویدان.
ابن اعثم کوفی، محمدبن علی(1372)، الفتوح، ترجمه محمد بن احمدمستوفی هروی،تهران، علمی فرهنگی.
ابن خلدون، عبدالرحمن (1370)، العبرتاریخ ابن خلدون، ترجمه عبدالمحمد آیتی،تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ابن فقیه، احمدبن محمد ( 1416)، البلدان، تصحیح: یوسف الهادی، بیروت: عالم الکتب.
اتینگهاوزن، ریچارد و گرابار، الگ (1394)، هنر و معماری اسلامی ) 1(، مترجم: یعقوب آژند، تهران: سمت.
اسعدی، زهره(1387)، روابط خلفای بنی امیه با امپراتور روم شرقی، پیش شماره4 ،نشریه مسکویه، صفحه39-58: دانشگاه آزاد واحد شهرری.
اولاگوئه، ایگناسیو (1365)، هفت قرن فراز و نشیب تمدن اسلامی در اسپانیا، مترجم: ناصر موفقیان، تهران: شباویز
بارتولد، واسیلی ولادیمیروویچ ( 1358) ، خلیفه و سلطان، ترجمه سیروس ایزدی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
بارتولد، واسیلی ولادیمیروویچ( 1358)، خلیفه و سلطان، ترجمه سیروس ایزدی،تهران، انتشارات امیرکبیر.
بلاذری، احمدبن یحیی(1367)، فتوح البلدان، ترجمه محمدتوکلی، تهران:نقره.
بیضون، لبیب(1398)، دانشنامه اعجازعلمی پیامبر(ص)، ترجمه عبدالطیف راشدی،تهران، پیام بهاران.
بیهقی،محمدبن حسین(1374)، تاریخ بیهقی، ترجمه علی اکبرفیاض،تهران، هیرمند.
تولایی خوانساری، حسین(1388)، تاثیرمعماری بیزانس و ساسانی برمعماری دوره اموی،نشریه کتاب ماه هنر،شماره138،صفحه 86-95.
جهشیارى، محمدبن عبدوس( 1348)، کتاب الوزراء و الکتاب، ترجمه ابوالفضل طباطبائى، تهران، تابان.
حلاق، حسان علی( 1976)، تعریب النقود و الدواوین، بیروت، دارالکتاب اللبنانی.
دری، نجمه(1386) 1386 ، تأثیر پذیری اعراب از ایرانیان در آداب حکومت داری، مجلۀ مطالعات ایرانی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مرکز تحقیقات فرهنگ و زبان های ایرانی، سال ششم، شماره11 ، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
دورانت، ویل( 1373)، تاریخ تمدن – عصر ایمان – بخش یکم، ترجمه ابوطالب صارمی، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، چاپ چهارم، ج4.
رایس، دیوید تالبوت (1375)، هنر اسلامی، مترجم: ماه ملک بهار، تهران: علمی فرهنگی.
زیدان، جرجی(2536)، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه و نگارش علی جواهرکلام، تهران، انتشارات امیرکبیر.
سالم، عبدالعزیز(1986)، تاریخ عرب قبل از اسلام ، ترجمۀ باقرصدری نیا، تهران:علمی و فرهنگی.
طبری، محمدبن جریر(1353)، تاریخ طبری، ج 9، مترجم: ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر.
طبری، أبو جعفر محمد بن جریر(1387 )، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم، بیروت،دار التراث، الطبعة الثانیة ، ج6.
عبدالمقصود، عبدالفتاح(1366)، علی ابن ابی طالب- تاریخ تحلیلی نیم قرن اول اسلام، ترجمه سید محمد مهدی جعفری،تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم.
عروی، عبدالله(138۱)، اسلام و مدرنيته، ترجمه امیر رضایی، انتشارات قصیده سرا.
علام،نعمت اسماعیل(1382)، هنرهای خاورمیانه در دوران اسلامی، ترجمه ی دکتر عباس تفضلی،مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی.
عنان، محمدعبدالله(1368)، صحنه های تکان دهنده درتاریخ اسلام، ترجمه، علی دوانی،تهران، دفترنشرفرهنگ اسلامی.
فرای، ریچارد( 1363)، تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه، ترجمه حسن انوشه،تهران، نشر امیرکبیر، ج4.
گرابار، اولگ(1379)، شکل گیری هنر اسامی، مترجم: مهرداد وحدتی دانشمند، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گارده، لوئی(1370)، اسلام دین و امت، ترجمه رضا مشایخی،تهران، شرکت سهامی انتشار.
لوکاس،هنری(1376)، تاریخ تمدن- از کهن ترین روزگار تا سدۀ ما، ترجمه عبدالحسین آذرنگ،تهران، انتشارات سخن، ج1.
محمدی ملایری، محمد(1361)، تاریخ و فرهنگ ایران، تران: توس.
مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد(1361 )، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، مترجم: علینقی وزیری، تهران: شرکت مولفان و مترجمان
مناظراحسن، محمد(1383)، زندگی اجتماعی درحکومت عباسیان،چاپ سوم ،ترجمۀ مسعود رجب نیا ،تهران : علمی وفرهنگی.
هیلن برند، روبرت ( 1393)، معماری اسلامی: شکل کارکرد و معنی، مترجم: باقر آیت الله زاده شیرازی، تهران: روزنه.
هولت، پی. ام، آن. ک. س. لمبتون( 1377)، تاریخ اسلام، ترجمه احمد آرام،تهران، انتشارات امیرکبیر.
یارشاطر، احسان(1377)، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان – قسمت دوم، ترجمه حسن انوشه،تـهران، نشر امیرکبیر،ج3.
