ارائه الگوی اخلاقی گرایش به تقلب در حسابداری با روش نظریه داده بنیاد
محورهای موضوعی : حسابداری و مالی
ریحانه کاشانی امین
1
,
فریدون رهنمای رودپشتی
2
,
حسین بدیعی
3
1 - گروه حسابداری، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات متحده عربی
2 - گروه حسابداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استادیار گروه حسابداری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: واژگان کلیدی الگوی اخلاقی, گرایش به تقلب, نظریه داده بنیاد,
چکیده مقاله :
با توجه به اینکه یکی از راه‌های به حداقل رساندن گرایش به تقلب حسابداران در نهادهای دولتی و خصوصی، توجه به ارزش‌های اخلاقی است؛ در این پژوهش به ارائه الگوی اخلاقی گرایش به تقلب در حسابداری با روش نظریه داده بنیاد پرداخته شده است. برای این منظور، ابتدا با مطالعه ادبیات تحقیق، سوالات مصاحبه نیمه ساختار یافته طراحی گردیده و 15 نفر از اساتید دانشگاهی و کارشناسان خبره حوزه حسابداری با روش نمونه‌گیری گلوله برفی در آن شرکت نمودند تا اطلاعات به حد کفایت و اشباع نظری رسید و سپس مدل تحقیق با استفاده از نظریه داده بنیاد از طریق فرآیند کدگذاری در سطوح باز، محوری و انتخابی انجام گرفت. در این مسیر 42 کد مفهومی، 14 مقوله و 2 مدل مفهومی استخراج شد. نتایج تحقیق نشان داد ارزش‌های اخلاقی در حسابداری تحت تاثیر شرایط علی (مؤلفه‌های فردی و مؤلفه‌های اقتصادی) قرار دارد و به واسطه راهبردهایی (ابزارهای نظارتی) می‌تواند منجر به ایجاد مؤلفه‌های حرفه ای و مؤلفه‌های سیاسی شود. در این جریان برخی شرایط زمینه‌ای (مؤلفه‌های محیطی) و متغیرهای مداخله‌گر (مؤلفه‌های سازمانی و مؤلفه‌های فرهنگی) نقش دارند. گرایش به تقلب در حسابداری نیز تحت تاثیر شرایط علی (ویژگی‌های رفتاری- ایدئولوژی شخص و ویژگی‌های سازمانی) است و به‌واسطه راهبردهایی (ویژگی‌های رفتاری و اخلاقی) می‌تواند منجر به ایجاد ویژگی‌های اقتصادی شود. در این جریان برخی شرایط زمینه‌ای (ویژگی‌های نظارتی و قانونی و ویژگی‌های سیاسی) و متغیرهای مداخله‌گر (مؤلفه‌های سازمانی و مؤلفه‌های فرهنگی) نقش دارند.
Considering that one of the ways to minimize the tendency of accountants to cheat in public and private institutions is to pay attention to moral values; In this research, the ethical model of the tendency to cheat in accounting has been presented with the method of foundational data theory. For this purpose, first by studying the research literature, semi-structured interview questions were designed and 15 university professors and expert experts in the field of accounting participated in it with the snowball sampling method until the information reached the level of sufficiency and theoretical saturation, and then the research model Using foundational data theory, it was done through the process of coding in open, central and selective levels. In this way, 42 conceptual codes, 14 categories and 2 conceptual models were extracted. The research results showed that ethical values in accounting are influenced by causal conditions (individual components and economic components) and through strategies (monitoring tools) can lead to the creation of professional components and political components. Some background conditions (environmental components) and intervening variables (organizational components and cultural components) play a role in this process. The tendency to cheat in accounting is also influenced by causal conditions (behavioral characteristics-ideology of the person and organizational characteristics) and through strategies (behavioral and moral characteristics) it can lead to the creation of economic characteristics. Some background conditions (regulatory and legal features and political features) and intervening variables (organizational components and cultural components) play a role in this process.
پورداداشی، آزیتا؛ معطوفی، علیرضا؛ عباسی، ابراهیم و گرکز، منصور. 1399. ارائه الگوی مفهومی انگیزه ها و رفتارهای غیراخلاقی سازمان یار حسابرسان مبتنی بر نظریه داده بنیاد. دانش حسابداری مالی، 7(2)، صص. 63-84.
خوشبخت، اسماعیل؛ تائبی نقندری، امیرحسین و زینلی، حدیث. 1401. دینداری، اخلاق حرفه‌ای حسابداران و تقلب‌های گزارشگری مالی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 14(53)، صص. 223-254.
فرمهینی فراهانی، محسن؛ رهنما، اکبر و بهنام جام، لیلا. 1392. مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای آموزشی اعضای هیأت علمی و اولویت‌بندی آن. نامه آموزش عالی، 6(22)، صص. 41-62.
قاسمی، محمود. 1396. بررسی اثر بیش اطمینانی مدیران بر شدت تقلب در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حسابرسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
مجبوری یزدی، هدی؛ خلیفه سلطانی، سید احمد و حجازی، رضوان. 1402. تدوین مدل کشف تقلب در حسابداری دادگاهی. حسابداری دولتی، 9(2)، صص. 1-19.
مشایخی، بیتا و طاهری، زهرا. 1403. تدوین مدل چالش های اخلاقی حسابداری. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 13(50)، صص. 105-120.
نژادتولمی، بابک؛ رهنمای رودپشتی، فریدون و نیکومرام، هاشم. 1400. الگوسازی تمایل به افشاگری تقلب های حسابداری مبتنی بر صفات شخصیتی، وضعیت اخلاقی و عدالت سازمانی درک شده. حسابداری مدیریت، 14(50)، صص. 29-44.
نمازی، محمد و حسینی نیا، سمیه. 1398. تحلیل محتوای نظریه‌های تقلب مالی و ارائه فراالگوی چندبعدی تقلب. دانش حسابداری مالی, 6(1)، صص. 1-36.
نمازی، محمد و رجب دری، حسین. 1396. بررسی تعامل سازه‌‌های الگوی توسعۀ پایدار اخلاق حرفه‌ای حسابداری با استفاده از فن دیمتل. نشریه پژوهش های حسابداری مالی، 9(2)، صص. 71-90.
نوش فر، علی داد؛ محسنی، عبدالرضا و قاسمی، مصطفی. 1401. الگویی برای بهبود تصمیم‌گیری اخلاقی در حرفه حسابداری با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد. پژوهش های تجربی حسابداری، 12(4)، صص. 223-254.
Aswad, Hijratul; Hassan, Amir; Indrawati, Novita. 2018. Factors Influencing the Tendency of Accounting Fraud with the Effectiveness of Internal Control as a Moderating Variable (Study on Private Oil Palm Plantation Companies in Riau Province). Accounting Journal. Vol. 6 No. 2. Apr. 2018. pp.221-234.
Chen, J., D., Hou, W., & Lee, E. 2013. Executive integrity, audit opinion, and fraud in Chinese listed firms. Emerging Markets Review, 15(2013), pp.72–91.
Fernandhytia, F., & Muslichah, M. 2020. The effect of internal control, individual morality and ethical value on accounting fraud tendency. Media Ekonomi Dan Manajemen, 35(1), pp.112-127.
Ghazali, N. A. M. 2021. Factors influencing ethical judgements of accounting practitioners: some Malaysian evidence. International Journal of Social Economics, 48(3), pp.384-398.
Helmayunita, N., Handayani, D. F., Serly, V., & Betavia, A. E. 2022. The Tendency to Commit Fraud from the Aspect of Individual Factors. In Eighth Padang International Conference On Economics Education, Economics, Business and Management, Accounting and Entrepreneurship (PICEEBA-8 2021) (pp. 2-6). Atlantis Press.
Helmayunita, N; Setiawan, M. A. 2017. The Effect of Internal Control, Financial Pressure, and Individual Morality on the Trend of Accounting Fraud: An Experiment al Study in the Context of Local Government. Economic Journal. 1 (1).
Hermawan, M. S., & Kokthunarina, K. 2018. FACTORS INFLUENCING ACCOUNTING STUDENTS’PERCEPTION OF ACCOUNTING ETHICS: AN EMPIRICAL STUDY IN INDONESIA. Jurnal Akuntansi dan Bisnis, 18(2), pp.88-97.
Irianto, G., Novianti, N., Rosalina, K., Firmanto, Y. 2009. Integrity, Unethical Behavior, And Tendency Of Fraud, Ekuitas: Jurnal Ekonomi dan Keuangan, 6(2), pp.144-163.
IAI. 2015. Kerangka Dasar Penyusunan dan Penyajian Laporan Keuangan.
Mathenge, G.D. 2014. An Empirical study to Measuring Corruption and Integrity in Kenyan Police Agency: An Ethical Perspective, Public Policy and Administration Research, 4(2), pp.67-79.
Novikasari, Y. 2017. The Influence of Individual Morality, Government Internal Control System and Compliance with Accounting Rules on Accounting Fraud Trends (Empirical Study on SKPD Kuantan Singingi Regency). JOM Fekon, 4 (1).
Putri, P. A. A., & Irwandi, S. A. 2017. The determinants of accounting fraud tendency. The Indonesian Accounting Review, 6(1), pp.99-108.
Said, J., Alam, M., Ramli, M., & Rafidi, M. 2017. Integrating ethical values into fraud triangle theory in assessing employee fraud: Evidence from the Malaysian banking industry. Journal of International Studies, 10(2).
Sulistyawati, A. I., Santoso, A., & Nugroho, A. H. D. 2023. Determinants Of Accounting Fraud Trends With Un Ethical Behavior As Mediation. Jurnal Akuntansi, 27(1), pp.99-117.
