پیر شفا بخش (طبقه بندی انواع شفابخشی در مقامات شیخ احمد جام براساس مقامات ژنده پیل)
افروز خدابنده لو
1
(
بین المللی امام خمینی قزوین
)
سیّدمحسن حسینی مؤخر
2
(
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
)
مهدی فیاض
3
(
زبان و ادبیات فارسی.علوم انسانی.دانشگاه بین المللی امام خمینی.قزوین.ایران
)
کلید واژه: عرفان, کرامت, شفابخشی, شیخ احمد جام, مقامات ژنده پیل,
چکیده مقاله :
آمیختگی قدرت روحی و شفابخشی مقولهای است که در اسطوره‌ها، ادیان و عرفان به چشم می‌خورد؛ در شفابخشی، انسان مقدسی با قدرتی فراطبیعی و قدسی به درمان بیماران می‌پردازد. در عرفان اسلامی‌اولیا و مشایخ مدعی امر شفابخشی شدهاند. شیخ احمد جام یکی از مشایخی است که شفابخشی جزو مهمترین کرامتهای وی بوده است. که در نوع خود و در متون عرفانی برجسته شده است؛ افزون برپربسامد بودن شفابخشی‌های وی گوناگونی شیوه‌ها نیز باعث شده تا از جنبه‌ها و ابعاد مختلف(تقابلی) بررسی شود؛ این پژوهش با روش طبقهبندی-توصیفی در دو بخش روش‌های پربسامد و کم بسامد با نظیره‌های اسطورهای وتاریخی آن را طبقهبندی و توصیف کرده است. گونههای پربسامد، شفابخشی در زمان حیات شیخ، شفای جسمانی، مستقیم ،فردی ،شفای بیماریهای جسمی‌و شفای انسان را شامل می‌شود.گونههای کمبسامد، شفابخشی پس از وفات شیخ، شفای گروهی،شفای حیوان و شفای بیماریهای روحی است. احمد جام 18 نوع بیماری را شفا داده است. درمان مفلوجان، نابینایان، دیوانگان، مداوای حیوان رنجور جزو کرامتهای شیخ الاسلام است. او برای شفابخشی از 17 روش بهره برده است که در میان آنها استفاده از آب دهان ، لمس درمانی، دعا کردن و توبهدرمانی از سایر روش‌ها پرتکرارتر است.
چکیده انگلیسی :
The combination of spiritual power and healing is a that can be seen in myths, religions and mysticism; In healing, a holy person with supernatural and holy power treats the sick. In mysticism, saints and elders claim healing. Ahmad Jam is one of the sheikhs who Healing has been one of his most important virtues, which has been highlighted mystical texts; in addition to the high frequency of healings, the variety of methods has also caused the healings to be examined from different(confrontational) aspects and dimensions, this research is done with a Classification- descriptive method in two parts, high-frequency and low-frequency methods classified and described with mythological examples and historical . The most frequent types includes healing during the Sheikh's lifetime, physical healing , direct individual healing, healing of physical diseases, and human healing. Theless frequent types are healing afterthe death of thesheikh, group healing, animal healing, and healing of mental illnesses.
AhmedJam has cured 18types of diseases. Treating theparalyzed, theblind, the insane, and treating suffering animals are among the honors of Shaykhal-Islam. He has used17 methods for healing, among which the method of using saliva, therapeutic touch, praying and repentance therapy are more frequent than other methods
قرآن مجید.
لغت نامه دهخدا.
آموزگار، ژاله واحمد تفضلی.(1375).اسطوره¬ی زندگی زرتشت. تهران: چشمه.
احمدزینی،دحلان(بی¬تا) السیرة النبویة و الا ثار المحمدیه‚ بی¬جا
انصاری،زهرا.(1391).«طبقه¬بندی موضوعی حکایات کرامات در نثر عرفانی».مجله مطالعات عرفانی .ش 16.ص53-78
ابن بایویه،محمدبن¬علی(شیخ صدوق).(1368). ثواب الاعمال و عقاب الاعمال.مترجم محمد بهشتی.تهران: رضی.
ایرج¬پور،محمد ابراهیم.(1388).«شیوه¬ای نادر از تبرک و شفابخشی درمتون عرفانی».مجله مطالعات عرفانی .شماره9.ص5-28
الیاده،میرچا.(1375). مقدس و نامقدس.مترجم نصرالله زنگوئی.تهران: سروش.
__________.(1376) دین پژوهی.مترجم بهاءالدین خرمشاهی. تهران:پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پارسانسب، محمد و حسن ذوالفقاری(1399)فرهنگ¬نامه¬های داستان¬های متون فارسی.تهران:چشمه.
پورداوود،ابراهیم.(1377).یشت‌ها(2).تهران: اساطیر.
توحیدی، محمدضیاء(1393) حضرت عیسی در قرآن و انجیل¬ها. نهران: کانون اندیشه جو ان.
حسنی، عطاءالله.(1388). «کلاه ترک از آغاز تا صفویان».تاریخ ایران.شماره 60. ص58-74
حسینی مؤخر،سید¬محسن.(1400).«درد برگرفتن؛بازتاب آیین اسطوره¬ای در متون عرفانی نقشبندیه». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی.شماره 62.ص179-210
حقی، مریم.(1397).«شیوه‌های کرامت شفابخشی در متون نثر عرفانی». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. شماره 53.ص121-154
جامی، عبدالرحمن(1379) شواهدالنبوه. به کوشش سید حسن امین. قم: طیب
جانب اللهی، محمدسعید.(1390).پزشکی سنتی و عامیانه¬ی مردم ایران.تهران: امیرکبیر
خدابنده¬لو، افروز و همکاران(1402) طبقه¬بندی و تحلیل کارکرد اشیاء مقدس در شفابخشی،فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. ش.75. دوره 20.ص 47-81
داودی مقدم،فریده(1394)خانقاه¬های خراسان و کارکردهای ان،مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان،ش37.ص93-118
دماوندی،مجتبی.(1379). «جادوپزشکی در شاهنامه».متن پژوهی ادبی.شماره13.ص 135-153
دورانت، ویل.(1365).مشرق زمین گاهواره تمدن(1). مترجم احمد آرام و دیگران .تهران: سازمان انتشارات انقلاب اسلامی.
رضایی،امین و دیگران.(1399).«تحليل معرفت شناختي كرامات شيخ احمد جام ژنده پيل» ادبیات عرفانی. شماره23.صص111-140
زرین¬کوب،عبدالحسین (1392).ارزش میراث صوفیه.تهران: امیرکبیر.
السبکی الشافعی، تاج‌الدین (1413) طبقات الشافعیة الکبری، مصر: داراحیاء الکتب العربیه
سعیدی،مصــطفی واحمد هاشــمی.(1381)طومار شاهنامه فردوسی(2).تهران:خوش¬نگار
سهروردی،شهاب¬الدین.(1375). عوار¬ف المعارف(1). چاپ دوم.تهران: علمى و فرهنگى.
شاملو، سعید.(1381).آسیب¬شناسی روانی. تهران: رشد.
شفیعی کدکنی،محمدرضا.(1392).زبان شعر در نثر صوفیه.تهران: سخن.
__________________.(1393).درویش ستیهنده.تهران: سخن.
شهبازی،ایرج و علی اصغر ارجی.(1387).سبع هشتم .قزوین: سایه گستر.
شیمل،آنه ماری.(1374).ابعاد عرفانی اسلام.مترجم عبدالرحیم گواهی.تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
عبادی،علیرضا و دیگران.(1399).«کارکرد اجتماعی کرامات عرفا براساس کتاب مقامات ژنده پیل». پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.شماره 2.ص 116-91
غزالی،ابو حامد محمد غزالى(1375) ترجمه احیاء علوم الدین. به کوشش مؤيد الدين خوارزمى، چاپ ششم،تهران:نشر علمى و فرهنگى.
غزنوی،سدیدالدین محمد.(1340).مقامات ژنده پیل.تصحیح حشمت الله مؤید سنندجی.تهران:بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
غلامی، زهرا و محمد فولادی.(1399).«بررسی داروهای جادویی و شفابخش و شیوه‌های درمان در طومارهای نقالی» نثرپژوهی ادب فارسی.شماره 74.ص144-70.
صابرمقدم،فرامرز.(1383).«از نامق تاجام،سیرعرفانی شیخ احمد جام».تاریخ پژوهی.شماره 12.ص186-.192
صداقت،سیدعلی¬اکبر(1382)روح و ریحان.قم: آیت اشراق.
طباطبایی،محمدحسین.(1374).ترجمه تفسير الميـزان.مترجم سـيدمحمـدباقر موسـوي همداني.چاپ پنجم.قم: دفتر انتشارات اسلامي.
فریزر،رابرت.(1401). شاخه زرین.مترجم کاظم فیروزمند.چاپ پانزدهم.تهران:آگاه.
مدنی،امیرحسین و دیگران.(1389).«شیخ احمد جام و افسانه کرامت».نشریه ادب پژوهی.شماره 13.ص85-108
ملک¬راه، علیرضا(1385)آیین¬های شفا. تهران: افکار
موسوی قومی،صدیقه و دیگران.(1397).«تحلیل کارکرد مفهوم انسان مذهبی میرچا الیاده در حکایات کرامات فارسی با تکیه بر اسرارالتوحید».فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی.ش 50.صص237-265
ناس،جان بایر(1399) تاریخ جامع ادیان.ترجمه علی اصغر حکمت. تهران: علمی و فرهنگی
نجم¬آبادی،محمود.(1371). تاریخ طب در ایران پیش از اسلام(1)، تهران: دانشگاه تهران
Anderson.Allen.( 2005). Towards a Pentecostal Missiology for the Majority World. Asian
Journal of Pentecostal Studies 8. No. 1. p29-47.
