مدلسازي اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب حوضه آبريز رودخانه جاجرود با استفاده از مدل SWAT
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیستحمیدرضا فردانش 1 , سیده هدی رحمتی 2 , حسین بابازاده 3 , باقر قرمزچشمه 4 , امیر هومن حمصی 5
1 - دانشجوی دکتری مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. * (مسوول مکاتبات)
3 - استاد گروه علوم و مهندسی آب، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
5 - استاد گروه مهندسی صنعت و انرژی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
کلید واژه: تغییر اقلیم, حوضه جاجرود, مدل LARS-WG, مدل¬های AOGCM, رواناب, SWAT.,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: بررسی عملکرد منابع آب سطحی از جمله مخازن سدها در مواجهه با اثرات تغییر اقلیم در مناطق مختلف ضروری به نظر می‌رسد و اهمیت این مسئله در مناطق خشک و نیمه‌خشک دو چندان است به همین دلیل تحقيق پیشرو بر روی طرح‌های واقع در حوضه آبریز رودخانه جاجرود و هراز واقع در شمال‌شرق تهران متمرکز گردیده است. طرح‌های این حوضه آبریز شامل سدهای لتیان، ماملو و لار بوده که با هدف تامین نیاز شرب و بهداشت، كنترل و تنظيم جريان‌هاي سطحي (سيلاب‌هاي فصلي)، تامين آب مورد نياز براي كشاورزي، صنعت، بالا رفتن سطح زندگي، رفاه اجتماعي، امنيت توازن و خود كفايي اقتصادي احداث گردیده اند. با توجه به افزایش روزافزون جمعیت، تقاضا برای منابع آب بطور مداوم در حال افزایش است. این در شرایطی است که محدود بودن منابع آب و در کنار آن تداوم گرمایش جهانی، به بحران‌های موجود دامن می‌زند. طبق موارد ذکر شده، در این پژوهش سعی برآن است تا از یک سو اثرات تغییر اقلیم بر تامین اهداف این سدها مورد مطالعه قرار گیرد و از سوی دیگر با مدلسازی و پيش‌بيني بلند مدت جريان، برآوردی مطمئن از وضعیت ذخیره آب مخازن و همچنین تامین نیازها ارائه دهد تا راهگشای اقدامات مسئولان در جهت کاهش بحران تقاضای نيازهاي رو به افزايش در سال‌های آتی قرار گیرد.
روش بررسی: تحقیق حاضر آثار ناشی از تغییر اقلیم را بر دما، بارندگی و رواناب در دورههای آتی با کمک مدل آماری LARS-WG و مدل مفهومی SWAT نشان میدهد. برای مطالعه موردی حوضه جاجرود، يكي از زيرحوضه هاي درياچه نمك، انتخاب شد. برای این منظور ابتدا داده‌های دما و بارش 5 مدل از برنامه مدل LARS-WG برای حوضه مذکور ارزیابی شد. سپس شبیه‌سازی این پارامترها برای سه دورة 20 ساله (2100 - 2081، 2040 - 2021 و 2070 - 2051) و تحت دو سناریو ۲۴۵SSP و ۵۸۵SSP برای ایستگاههای منتخب انجام شد.
یافته ها: نتایج در مجموع حکایت از کاهش-افزايش بارش و افزایش دما نسبت به دوره مشاهده اي دارد. در ادامه مدل SWAT برای شبیه‌سازی جریان روزانه حوضه واسنجی گردید. با معرفی مقادير دما و بارندگي ریزمقياس شده، جریان برای دورههای آتی شبيه سازي بدین منظور ابتدا مدل SWAT برای شرایط موجود حوضه با استفاده از 4 ایستگاه هیدرومتری واسنجی و اعتبارسنجی شد که مقادیر ضریب تعیین (R2 ) برای ایستگاههای هیدرومتری به ترتیب بین 65/0 تا 85/0 و 51/0 تا 60/0 بدست آمد. نتایج مدلسازی در دوره های زمانی آتی منجر به سال 2100 نشان داد که در دو سناریو ۲۴۵SSP و ۵۸۵SSP مقادیر دمای حداکثر و حداقل به ترتیب 5.4 و 4.8 درجه سانتی گراد خواهد شد. لذا با در نظر گرفتن این نتایج می‌توان پی‌برد که در زمان های پیشرو نه فقط در میزان بارش بلکه در الگوی بارش هم تغییرات خواهد بود. نهایتا نتایج کلی نشان از جابجايي زمان وقوع پيك رواناب در مقياس زماني ماهانه در دوره هاي آتی نسبت به دوره‌ی پایه دارد.
بحث و نتیجه گیری: به دلیل رسیدن به این نتایج می‌توان گفت که در دوره آینده هم در میزان بارش و نیز در الگوی بارش تغییرات خواهیم داشت. نهایتا نتایج کلی نشان از جابجايي زمان وقوع پيك رواناب در مقياس زماني ماهانه در دوره هاي آتی نسبت به دوره‌ی پایه دارد. شبیه‌سازی هیدرولوژیکی در حوضه‌ها نشان داد که میزان آورد رودخانه بسیار تحت تاثیر میزان بارندگی بوده و این موضوع بخوبی بر جریان ورودی تاثیرگذار است، همچنین نتایج سناریو های اقلیمی افزایش دما را به اثبات رساند.
Background and Objective: Examining the performance of surface water resources including dams reservoirs in facing the effects of climate change in different regions seems necessary and the importance of this issue is double in arid and semi-arid regions, that is why the upcoming research on the projects located in the catchment area of Jajroud and Haraz rivers. Located in the northeast of Tehran, it is concentrated. The projects of this watershed include Latiyan, Mamloo and Lar dams, which aim to provide drinking and sanitation needs, control and regulate surface flows (seasonal floods), supply water needed for agriculture, industry, raising the standard of living, social welfare, and balance security. and economic self-sufficiency have been established. Due to the ever-increasing population, the demand for water resources is continuously increasing. This is in a situation where limited water resources and the continuation of global warming fuel the existing crises. According to the mentioned cases, in this research, it is tried to study the effects of climate change on meeting the goals of these dams on the one hand, and on the other hand, with modeling and long-term forecasting of the flow, a reliable estimate of the water storage status of the reservoirs as well as meeting the needs. to be presented in order to pave the way for the actions of the officials to reduce the demand crisis of the increasing needs in the coming years.
Material and Methodology: The current research shows the effects of climate change on temperature, rainfall and runoff in future periods with the help of LARS-WG statistical model and SWAT conceptual model. Jajroud basin, one of the sub-basins of Salt Lake, was chosen for the case study. For this purpose, first the temperature and precipitation data of 5 models from the LARS-WG model program were evaluated for the mentioned basin. Then the simulation of these parameters was done for three 20-year periods (2081-2100, 2040-2021 and 2051-2070) and under two scenarios SSP 245 and SSP 585 for the selected stations.
Findings: Overall, the results indicate a decrease-increase in precipitation and an increase in temperature compared to the observation period. Next, the SWAT model was recalibrated to simulate the daily flow of the basin. With the introduction of micro-scaled temperature and rainfall values, the flow of future simulation periods for this purpose, SWAT model has been recalibrated and validated for the existing conditions of the basin using 4 hydrometric stations, which has a coefficient of determination (R2) for the hydrometric stations, respectively, between 65. 0.0 to 0.85 and 0.51 to 0.60 were obtained. The modeling results in the future time periods leading to the year 2100 showed that in the two scenarios SSP245 and SSP 585, the maximum and minimum temperature values will be 5.4 and 4.8 degrees Celsius, respectively. Therefore, considering these results, we can understand that in the future, there will be changes not only in the amount of precipitation, but also in the pattern of precipitation. Finally, the general results show the displacement of the peak runoff occurrence time in the monthly time scale in the future periods compared to the base period.
Discussion and Conclusion: Due to these results, it can be said that in the future, we will have changes in both the amount of precipitation and the pattern of precipitation. Finally, the general results show the displacement of the peak runoff occurrence time in the monthly time scale in the future periods compared to the base period. The hydrological simulation in the basins showed that the amount of river flow is greatly affected by the amount of rainfall and this has a good effect on the inflow, and the results of the climatic scenarios proved the increase in temperature.
.
1. Mehrizi M, Morid S, Selvitabar A, Madani K. Evaluating the Impacts of Climate Change and New Developments on Water Scarcity in Iran's Qezelozan-Sefidrood River Basin. Iranian Journal of Irrigation & Drainage, Volume:6 Issue: 2, 2012
2. IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change). Summary for Policymakers. Climate Change the Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, Cambridge, UK. Crossref. 2007.
3. IPCC. Climate Change. The Physical Science Basis. Summary for Policymakers .http://www.ipcc.ch/SPM2feb07.pdf. 2007
4. Nikakhtar, M., Rahmati, S.H., Massah Bavani, A.R. et al. Correction to Mitigating the adverse impacts of climate change on river water quality through adaptation strategies: A Case Study of the Ardak Catchment, Northeast Iran. Theor Appl Climatol 155, 9149 (2024). https://doi.org/10.1007/s00704-024-05140-0
5. Nikakhtar, M., Rahmati, S.H., Massah Bavani, A.R, Babaeian. Surface Water Quality Modeling Using SWAT for Ardak Basin of Mashhad. J. Env. Sci. Tech., Vol 26, Nom 2, May, 2024
6. Hussen ,Behailu, Ayalkebet Mekonnen, Santosh Murlidhar Pingale,Integrated water resources management under climate change scenarios in the sub-basin of Abaya-Chamo, Ethiopia, Modeling Earth Systems and Environment, (2018) https://doi.org/10.1007/s40808-018-0438-9
7. Wu Y, Liu S, Abdul-Aziz I.M, Hydrological effects of the increased CO2 and climate change in the Upper Mississippi River Basin using a modified SWAT, Climatic Change, Volume 110, pp: 977–1003. (2012)
8. Savino, M. Todaro, V. Maranzoni, A. D’Oria, M. Combining Hydrological Modeling and Regional Climate Projections to Assess the Climate Change Impact on the Water Resources of Dam Reservoirs. Water 2023, 15, 4243. https://doi.org/10.3390/w15244243
9. Lompi, M., Mediero, L., Soriano, E., & Caporali, E. Climate change and hydrological dam safety: a stochastic methodology based on climate projections. Hydrological Sciences Journal, 68(6), 745–763. https://doi.org/10.1080/02626667.2023.2192873, (2023).
10. Goodarzi M.R, Zahabiyoun B, Massah Bavani A.R, Kamal A.R. Performance comparison of three hydrological models SWAT, IHACRES and SIMHYD for the runoff simulation of Gharesou basin. Water and Irrigation Management, Vol. 2, No. 1, / https://doi.org/ 10.22059/jwim.2012.25090, Spring 2012.
11. Kermani A, Babazadeh H, Porhemmat J, Saraei M. Uncertainty Evaluation of Reservoir System Performance Indicators Under Climate Change (Case Study: Namroud Dam). Scientific Journal of Ecohydrology, University of Tehran. Volume 8, Number 2, Summer 2011, pp. 465-480
12. Ministry of Agricultural Jihad, Statistics and Information Center, 2012
13. Palmer T.N, Doblas-Reyes F.J, Hagedorn R. Weisheimer .A.. Probabilistic prediction of climate using multimodel ensembles. from basics to applications. Philos Trans R Soc B 360:1991–1998. 2005
14. Racsko P., Szeidl L. & Semenov M.: A seri al approach to local stochastic weather models. Ecological Modelling 57, 27-41 .1991
15. Semenov M.A., Brooks R.J., Barrow E.M. & Richardson C.W.. Comparison of the WGEN and LARS-WG stochastic weather generators in diverse climates. Climate Research 10 , 95-107. 1998
16. Arnold, J.G., Srinivasan, P., Muttiah, R.S. and Williams J.R. 1998. Large area hydrologic modelling and assessment. Part I. Model development. Journal of the American Water Resources Association, 34: 73–89.
17. Arnold, J. G., and N. Fohrer.. SWAT2000: Current capabilities and research opportunities in applied watershed modeling. Hydrol. Process. 19(3): 563‐572. 2005
18. Abbaspour, K.C. SWAT Calibration and Uncertainty Programs. Department. 2008
19. Morias D.N, Van lew, M.W, Bingner, R.L, Harmer, I.D, Veith, T.L. Model Evaluation Guidelines for Systematic Quantification of Accuracy in Watershed Simulations. American Society of Agricultural and Biological Engineers, St. Joseph, Michigan www.asabe.org/ (doi: 10.13031/2013.23153) 2007
20. Merritt W.S. Alila Y. Barton M. Taylor B. Cohen S. Neilsen D. 2006. Hydrologic response to scenarios of climate change in subwatersheds of the Okanagan basin, British Columbia. Journal of Hydrology 326, 79-108.
