ارزيابي عملکرد سیستم زهكش¬هاي زيرزميني در اراضی کشاورزی شهرستان رامشیر استان خوزستان از طریق میزان کنترل سطح ایستابی
محورهای موضوعی : آبیاری و زهکشی
پروانه ظاهری عبده وند
1
,
داود خدادادی دهکردی
2
1 - گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
2 - گروه مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
کلید واژه: سطح ایستابی, چاهک مشاهدهای, فاصله زهکشها, خروجی زهکش,
چکیده مقاله :
یکی از اهداف احداث شبکههای زهکشي در مزارع کشاورزی، خارج نمودن آب سطحي اضافي و مديريت سفره آب زيرزميني كم عمق، با هدف كنترل سطح ايستايي است. این مطالعه در مزارع شبکه آبیاری و زهکشی رامشیر در استان خوزستان، با هدف ارزیابی زهکشهای زیرزمینی اجرا شده در سطح اراضی، انجام شد. بدین منظور یک مزرعه (مزرعه D) با فواصل کارگذاری زهکشهای زیرزمینی 50 متری در منطقه مورد مطالعه، انتخاب شد. چاهك‌هاي مشاهده‌اي بر روي سه لوله زهكش و در فواصل 3/0، 8/0، 5/1، 5/2 و 15 متري از لترال و در حد وسط بين دو خط زهكش در چهار رديف (یک چهارم طول لترال، دو چهارم طول لترال، سه چهارم طول لترال و 25 متری از خروجی زهکش) نصب شدند. پس از حفر، احداث و تجهیز چاهکهای مشاهدهای، در سه نوبت آبیاری پس از یک روز از زمان آبیاری، اقدام به قرائت سطح ایستابی آب در چاهکها شد. با توجه به بررسی سطح ایستابی زهکشها و شاخص عمق نسبی آب زیرزمینی، مشخص شد لترالهای مورد نظر در مزرعه مورد مطالعه، در كنترل سطح ايستابي به خوبي عمل نموده‌اند.
One of the goals of constructing drainage networks in agricultural fields is to remove excess surface water and manage the shallow underground water table, to control the water table level. This study was conducted in the Ramshir irrigation and drainage network in Khuzestan province, to evaluate the implemented underground drains. For this purpose, a farm (Farm D) with 50-meter underground drain intervals was selected in the study area. Observation wells on three drainage pipes and at distances of 0.3, 0.8, 1.5, 2.5, and 15 meters from the lateral and in the middle between two drainage lines in four rows (a quarter of the lateral length, two-quarters of the lateral length, three-quarters of the lateral length and 25 meters from the drain outlet) were installed. After digging, constructing, and equipping the observation wells in three irrigation times, after passing one day of irrigation, the level of the water table in the wells was read. According to the investigation of the water table level of the drains and the RGWD index, it was found that the desired laterals in the studied farm have performed well in controlling the water table level.
آذري، ا. 1387. تأثير زهكش‌هاي جمعكننده جاذب بر ضريب زهکشی در شبكه زهکشی دشت مغان. پاياننامه كارشناسي ارشد، دانشگاه صنعتي اصفهان، 142ص.
ابراهیمیان، ح.، لیاقت، ع. م.، پارسینژاد، م. و م. اکرم. 1388. ارزیابی صحرایی پوشش پوسته برنج در سیستم زهکشی زیرزمینی مطالعه موردی: بهشهر. سومین کنفرانس ملّی تجربههای ساخت شبکههای آبیاری و زهکشی، موسسه تحقيقات فني و مهندسي وزارت جهاد كشاورزي، 29 مهر، کرج، ایران.
حمزه، س.، ناصری، ع. ع. و ح. ع. کشکولی. 1392. تغییرات پروفیل سطح ایستابی و دبی خروجی از زهکشهای پلکانی در یک خاک مطبق. نشريه علمی آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)، 1 (27): 13-1.
سلاخپور، م.، ملکی، ع. و ع. مختاران. 1395. ارزيابي عملکرد زهکشهاي زيرزميني در کنترل سطح ايستابي و شوري بر اساس شاخص RGWD و SEI در اراضی کشاورزی حمیدیه. دو فصلنامه تخصصی علوم و مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، 6 (13): 77-65.
ظاهری عبدهوند، پ. 1400. ارزيابي عملکرد سیستم زهكش¬هاي زيرزميني در اراضی کشاورزی شهرستان رامشیر استان خوزستان. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
عسگری، م. ر.، لیاقت، ع. م. و م. پارسینژاد. 1390. تأثير زهكش‌هاي جمعكننده در كاهش ضريب زهكشي (مطالعه موردي: واحد كشت و صنعت اميركبير، خوزستان). نشريه علمی آب و خاك (علوم و صنايع كشاورزي)، 4 (25): 756-746.
عزیزی، آ. و ع. حسناقلی. 1394. بررسی کمیت و کیفیت زهاب خروجی از زهکش¬های زیرزمینی در امتداد و عمود بر جهت جریان آبیاری. اولین همایش ملی بررسی ابعاد فنی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی طرح احیای 550 هزار هکتاری احیای اراضی خوزستان و ایلام. موسسه جهاد نصر، 27 - 26 آبان، اهواز، ایران.
ملکی، ع. و م. سلاخپور. 1395. ارزیابی عملکرد زهکشهای زیرزمینی در کنترل سطح ایستابی بر اساس شاخص RGWD در اراضی کشاورزی حمیدیه. دومین کنگره ملی آبیاری و زهکشی ایران، دانشگاه صنعتی اصفهان، 2 شهریور، اصفهان، ایران.
محرابیان، س.، ناصری، ع. ع.، هوشمند، ع. ک. و س. ک. پژوهیده. 1389. ارزیابی عملکرد فنی زهکشهای زیرزمینی مزرعه آزمایشی دانشگاه شهید چمران اهواز. سومین همایش ملی مدیریت شبکههای آبیاری و زهکشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، 1 اسفند، اهواز، ایران.
ناصری، ع. و ع. گزین. 1394. استفاده از مبانی و روشهاي جدید در طراحی و اجراي سیستمهاي زهکشی زیرزمینی در طرح 550 هزار هکتاري. اولین همایش ملی بررسی ابعاد فنی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی طرح احیای 550 هزار هکتاری احیای اراضی خوزستان و ایلام. موسسه جهاد نصر، 27 - 26 آبان، اهواز، ایران.
Sands, G. R. and D. J. Canelon. 2013. Developing optimum drainage design Guidelines for the red River basin. Department of Bioproducts and Biosystems Engineering. Final report, University of Minnesota.
