تحلیل و ارزیابی الگوی سیاستگذاری اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران
محورهای موضوعی : علوم سیاسی- روابط بین الملل
سیف الدین درویش زاده
1
,
علی شیر خانی
2
,
ماشاالله حیدرپور
3
1 - دانشجوی دکتری، سیاستگذاری عمومی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
2 - گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
3 - گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
کلید واژه: سیاستگذاری, اقتصادی, جمهوری اسلامی, ایران, الگو.,
چکیده مقاله :
الگوی سیاست گذاری اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران طی چند دهه گذشته با چالشهای قابل توجهی مواجه بوده است. اقتصاد ایران در معرض رویدادهای مهمی مانند انقلاب 1357، جنگ هشت ساله با عراق، نوسانات قیمت جهانی نفت، ،تحریمها و کنترل دولت بر بخش های عمده ای از اقتصاد، سیاستهای متغیر کلیدی اقتصاد کلان را به طور قابل توجهی تغییر داده است. هدف مقاله حاضر تحلیل الگوی سیاستگذاری اقتصادی ایران میباشد. سیاستگذاری اقتصادی ماهیت هنجاری اکتشافی و مبتنی بر برنامه ریزی دارد. هر یک از مولفه های یاد شده چگونگی فهم ساختاری در وقوع پدیدهها و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر را امکان پذیر می سازد. سوال اصلی پژوهش این است که الگوی سیاستگذاری اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران چگونه قابل تببین است؟ این پژوهش از یک رویکرد تحقیق کیفی برای تحلیل و ارزیابی الگوی سیتاستگذاری اقتصادی در ج ا ایران استفاده می کند. فرضیه حاضر بیان گر آن است که سیاستگذاری اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران بر مبنای رویکرد مدل تک مرحله ای واکنشی مبتنی بر خط مشی دستوری تصاعدی ، فقدان راهبرد همه جانبه و بی توجهی به چشم انداز سازمانی از منظر آموزههای سیاستگذاری عمومی قابل تحلیل و ارزیابی می باشد.
The pattern of economic policy making in Iran has faced significant challenges during the past few decades. Iran's economy has been exposed to important events such as the 1357 revolution, the eight-year war with Iraq, fluctuations in global oil prices, sanctions and government control over major parts of the economy, and the key variable policies of macroeconomics have changed significantly. The purpose of this article is to analyze Iran's economic policy modelEconomic policy has a heuristic and planning-based normative nature. Each of the mentioned components makes it possible to understand the structure of the occurrence of phenomena and how they relate to each other. The main question of the research is that how can the model of economic policy in the Iran be explained? This research uses a qualitative research approach to analyze and evaluate the pattern of economic investment in Iran.The present hypothesis states that the economic policy making in the Islamic Republic of Iran is based on the approach of a one-step reactive model based on the progressive directive policy, the lack of comprehensive strategy and neglecting the organizational perspective can be analyzed and evaluated from the perspective of public policy teachings
1. استادرمضان، آذین ، مریم بذرانی ،و مجتبی کریمی، (۱۳۹۶)، «بررسی عوامل موثر بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با تاکید بر متغیرهای نهادی و ساختاری در کشورهای منتخب اپک»، پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار، سال هشتم، شماره ۱۶.
2. پریزاد، رضا،و محمدرضا صفری کیا، (۱۴۰۰)، «آسیب شناسی سیاستگذاری‌های حوزه اقتصاد مقاومتی در نظام جمهوری اسلامی ایران»، نشریه پژوهش ملل، شماره ۷۳.
3. چراغی، کیومرث، علیرضا سلطانی، (۱۳۹۹)، «آسیب شناسی سیاستهای اقتصادی دولت در نظام آموزشی عالی مطالعه موردی حوزه خدمات رفاهی دانشجویی در ایران طی سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۳۸۴»، نشریه پژوهش‌های سیاسی و بین المللی، شماره ۴۲.
4. دامن‌کشیده، مرجان، خشایار سیدشکری،و مریم رضازاده قربانی‌پور. (۱۳۹۵)،«بررسی عوامل موثر اقتصادی بر نابرابری درآمدی(شاخص ضریب جینی)در ایران»، کنفرانس بین‌المللی پژوهش های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری،تهران، ۱۹ تیر.
5. دانایی فر، حسن،و علیرضا سلطانی، (۱۳۹۹)، «رویکرد سیاستگذاری اقتضایی در برنامه‌ریزی اقتصادی و توسعه‌ای دهه ۶۰ در ایران ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۷»، فصلنامه علمی مطالعات بین رشته‌ای دانش راهبردی، سال یازدهم، شماره ۴۳.
6. نوفرستی،محمد،(1381) ، «الگوهای اقتصادسنجی کلان و ارزیابی سیاستگذاری‌های اقتصادی»، دبیرخانه تدوین الگوی اقتصادی کشور ، معاونت پژوهشی.
7. زاهدی، شمس(۱۳۹۰)، «جهانی شدن و توسعه پایدار»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره دوم، شماره۳.
8. شاکری، عباس، تیمور محمدی،و یوشع موسالو، (۱۳۸۶)، «سیاست گذاری اقتصادی برنامه‌های توسعه در چهارچوب یه الگوی کنترل بهینه»، پژوهشنامه اقتصادی، دوره هفتم، شماره ۲۴.
9. کاشیان، عبدالمحمد(۱۳۹۷)، «معیارهای سیاست گذاری اقتصادی از اقتصاد متعارف تا اقتصاد اسلامی»، نشریه علمی پژوهشی سیاست گذاری اقتصادی، سال دهم، شماره ۱۹.
10. مصلی نژاد، عباس(۱۳۸۹)، «بررسی تحلیلی و کارکردی مدل‌ها و فرایندهای سیاستگذاری اقتصادی»، فصلنامه سیاست، دوره ۴۱، شماره دوم.
11. نبوی، مرتضی، مهدی صیدی، اسماعیل کرم‌زاده،و سهراب عرفانی، (۱۳۹۶)، «الگوی راهبردی اقتدار اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در چهارچوب سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی»، فصلنامه امنیت ملی، سال هشتم، شماره ۲۸.
12. نوری، مهدی،و علیرضا نواب‌پور، (۱۳۹۶)، «طراحی چهارچوب مفهومی سیاستگذاری ارزهای مجازی در اقتصاد ایران»، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره سوم، شماره ۴.
13. بصیری، محمدعلی ،و حمید احمدی‌نژاد، (1395). «تبیین دیپلماسی فرهنگی سید محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد در نظام بین‌الملل»، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، سال هفتم. شماره 46، 54 37.
14. ذوالفقاری، مهدی ،و حسین زینی وند، (1397)، «دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: دوره احمدی نژاد و روحانی»، فصلنامه پژوهش های روابط بین الملل،دوره 8، شماره 1، خرداد 1397، صفحه 67-94
15. موثقی، سید احمد(1385)، «اقتصاد سیاسی ایران در دوره جمهوری اسلامی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 71، شماره 0فروردین 1385
16. خواجه، حسین.(1396).«میراث هاشمی رفسنجانی در حوزه سیاسی-اجتماعی (گسترش طبقه متوسط جدید)».فصلنامه مطالعات سیاسی بین المللی.سال دوم.شماره چهارم. پاییز. 191-175
17. علایی، حسین.(1399). «بررسی نقش دولت جمهوری اسلامی ایران در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران».فصلنامه مطالعات بین المللی .سال 16.شماره 4(64).بهار. 156-133
18. همتخواه، مریم، علیرضا ازغندی، مصطفی ابطحی ،و محمد مهدی مجاهدی،(1398). «روند توسعة سیاسی در ایران از سال 1368 تاکنون بر اساس رویکرد آمارتیا کومار سن». فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، سال دوم، شماره اول . بهار. 43-74.
19. رحمانی، کامران، علیرضا ازغندی ، مجید توسلی رکن آبادی ،و صادق زیبا کلام، (1395).«اجماع نظر نخبگان سیاسی و توسعه سیاسی(84 -76)». فصلنامه پژوهش هاي سیاسی و بین المللی، سال هفتم، شماره بیست و نهم، زمستان .
20. دامن پاک جام، مرتضی(1397)، «تحول دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران: بررسی دستاوردهای چهار دهه گذشته و چالشهای پیش رو»، فصلنامه سیاست خارجی، دوره 32، شماره 4، بهمن 1397، صفحه 91-158.
References 1. Anderson, Tim(2019), »Iran's Resistance Economy and Regional Integration«, Journal of World sociopathic Studies, Vol 3, No 4, pp 649_685. 2. Clarke, John, and Janet Newman. (1997), the Managerial State, London: Sage. 3. Joohnson, Norman. (1987), The Welfare State in Transition: the Theory and Practice of Welfare Pluralism, Brighton: Wheal sheaf.
