تحلیل کارکرد اصطلاحات موسیقی در شعر صیدی تهرانی
محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)
مجتبی اصغرنسب
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران.)
ایوب کوشان
2
(استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران.)
حمیدرضا فرضی
3
(دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز- ایران)
کلید واژه: اصطلاحات موسیقایی, سبک هندی, شعر فارسی, صیدی تهرانی.,
چکیده مقاله :
پیوند و درآمیختگی شعر فارسی و هنر موسیقی، برآمده از همنشینی دیرینة این دو مقولة فرهنگی، در طول تاریخ کهنِ ایران¬زمین می¬باشد که در همة ادوار شعر فارسی جاری بوده است. شاعران سبک هندی برای خلق مضامین تازه و ثقیلِ خود، از علوم مختلفی بهره می¬برند که در این میان موسیقی یکی از پرکاربردترین آن¬هاست. صیدی تهرانی یکی از شاعران خوش¬ذوق و کم¬گوی این سبک است که در مضمون¬سازی¬های خود از تلمیحات و اصطلاحات علوم مختلف، از جمله موسیقی بهره برده است. در این پژوهش، دیوان اشعار این شاعر را برای دستیابی به اصطلاحات موسیقایی به کار رفته در آن به روش کتابخانه¬ای و به صورت تحلیلی-توصیفی مورد بررسی قرار داده¬ایم تا به تبیین کارکرد این واژه¬ها در اشعار وی بپردازیم. پس از احصاء و بررسی ابیات شاهد، نتایج نشان می¬دهد که اگرچه صیدی، در مضمون¬پردازی¬های خود به اصطلاحات موسیقی توجه داشته و از موسیقی زمانة خود تأثیر پذیرفته است، ولی این تأثیر نتوانسته به مختصات زبانی وی تبدیل شود. چنانکه از بسامد اصطلاحات مستخرج در می¬یابیم، صیدی تنها 14/2 درصد از مضامین خود را که شامل 58 بیت از 2700 بیتِ دیوان اوست، به اصطلاحات موسیقایی اختصاص داده است. همچنین صنایع ادبی متنوعی که در اشعار این شاعر دیده می¬شود، اغلب در خدمت مضامین غنایی، به کار گرفته شده¬اند.
The link and merge of Persian poetry and the art of music, stemming from the long-standing alliance with these two cultural elements, have been the predominant features of the ancient history of Iran, flowing through all epochs of Persian poetry. The poets of Indian style draw upon various sciences to create fresh and profound themes, among which music is one of the most commonly employed. Seydi Tehrani is one of the witty and concise poets of this style, who in the formation of his themes, drops hints and terminologies about various sciences, including music. In this study, we have examined the collection of poems written by this poet to identify the musical terms used therein, using a Library Research Method and an Analytical Descriptive Approach to elucidate their function in his poetry. Upon tabulating and analyzing the verses, the results indicate that while Seydi has indeed paid attention to musical terminology in his thematic elaborations and has been affected by the music of his time, this effect has not been translated into his linguistic peculiarities. As evident from the frequency of extracted terms, Seydi has allocated only 14.2% of his themes, encompassing 58 verses out of 2700 verses in his collection, to musical terminology. Furthermore, the diverse literary devices observed in this poet's poems are mostly employed in the service of rich themes.
