تدوین مولفه های فرهنگ شهروندی در حیطه ی ارزشها و هنجارها برای دانش آموزان دوره ی راهنمایی تحصیلی

محورهای موضوعی : آموزش و پرورش

بدری شاه طالبی ¹ (استادیار و عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان)
آذر قلی زاده ² (دانشیار و عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان)
سعید شریفی ³ (دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان)

تاریخ دریافت : 1394/09/16 تاریخ پذیرش : 1394/09/16 تاریخ انتشار : 1389/07/01

کلید واژه: فرهنگ, شهروندی, ارزش, فرهنگ شهروندی, هنجار,

چکیده مقاله :

این پژوهش با هدف بررسی مولفههای فرهنگ شهروندی در حیطهی ارزشها و هنجارها به روش توصیفی – پیمایشی انجام شده است. جامعهی آماری پژوهش مشتمل بر کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی منطقهی 4 و دانشگاههای دولتی یزد، اصفهان، تهران، مشهد و شیراز در رشتههای علوم تربیتی، جامعهشناسی و روانشناسی بالغ بر 283 نفر بوده است 4. از بین جامعهی آماری با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای، متناسب با حجم نمونه، در نرم افزار اکسل تعداد 103 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامهی محقق ساختهی تدوین مولفههای فرهنگ شهروندی در دو حیطهی ارزشها و هنجارها با مقیاس 5 درجهای لیکرت بوده است. برای تعیین روایی ابزار پژوهش از روایی صوری، محتوایی و سازه 0/ (تحلیل عامل) استفاده شد. اعتبار ابزار اندازهگیری با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ معادل 92 برآورد گردید که حاکی از اعتبار بالای ابزار اندازهگیری است. تجزیه و تحلیل دادهها در دو سطح آمار توصیفی شامل (میانگین، انحراف معیار و واریانس) و آمار استنباطی شامل تحلیل عاملی، تک متغیره و آزمون خی دو برآورد شد. نتایج بدست آمده از پژوهش نشان داد که بعد T آزمون ارزشها دارای 17 زیر مولفه است که از این میان، " ترجیح مصالح جمعی بر مصالح فردی " با بار 0 کمترین مقدار را / 0 بیشترین ضریب و مولفهی " حفظ محیط زیست " با بار عاملی 4 / عاملی 77 به خود اختصاص داده است. در بعد هنجارها بیشترین بار عاملی مربوط به مولفههای" قدرت حل 0 و کمترین / تعارض در مواجهه با دیگران " و " توانایی اظهار نظر در میان جمع " با بار عاملی 72 0 بوده است. در ابعاد جمعیت / بار عاملی مربوط به مولفهی " مسئولیتپذیری "با بار عاملی 31 شناختی بین نظرات پاسخگویان تفاوتی مشاهده نگردید.  

چکیده انگلیسی:

The present survey study aimed to investigate the factorial structure of citizenship culture in the areas of values and norms for guidance school. A sample of 103 faculty members was drawn using proportionate random stratified sampling from a total of 283 university professors of Islamic Azad university branches of district one and those of state universities including Yazd, Isfahan, Tehran, Mashhad and Shiraz working at departments of psychology, sociology and humanities. A five-point Liker scale questionnaire developed by the researcher was used as the research instrument. The face validity, content validity and construct validity of the questionnaire (through factor analysis) was established by the researcher. Further, consistency reliability of it was assessed using Cronbach’s Alpha (α=0.92). The Data analysis procedure included two levels of descriptive statistics (mean, standard deviation, and variance) and inferential statistics (factor analysis, t-test, and chi- squared). The results of the study showed that the values dimension has 17 subcomponents from which “preferring general interest over individual interest" (with a factor loading of 0.77) and “preserving environment" (with a factor loading of 0.4) indicators reflected the component of interest the most and the least respectively. In addition, the "problem-solving power when encountering others" and"responsibility" indicators turned out to represent the norms component the most and the least with factor loadings of 0.72 and 0.31 respectively. Further, no significant difference was found concerning the demographical dimensions.  

منابع و مأخذ:

 آشتیانی، ملیحه. فتحی، کورش و یمنی، محمد.(1385). لحاظ کردن ارزشهای شهروندی در برنامهی

درسی برا ی تدریس در دوره دبستان. فصلنامهی نوآوریهای آموزشی، شمارهی 17، سال پنجم صص 67-

 . 92

 آشوری، داریوش. (1380). تعریفها و مفهوم فرهنگ ،چاپ اول ،تهران، انتشارات آگاه.

 افشین نیا، فرساد. (1384). تحلیل کاربردی داده: استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس، چاپ دوم، اصفهان،

انتشارات دانشگاه علوم پزشکی.

 افقی نادر، و صادقی، عباس.(1388). مطالعهی تطبیقی ارزشها و هنجارها و رابطهی آن با آنومی،

فصلنامهی تحقیقات فرهنگی، دورهی دوم، شمارهی 8،صص106-65 .

 بنیانیان، حسن. (1386). فرهنگ توسعه: خطمشی گذاری برای تقویت فرهنگ توسعه در ایران؛تهران:

امیرکبیر.

 تاجیک، محمد رضا. (1387). شکاف یا گسست نسلی در ایران امروزتحلیلها، تخمینها و تدبیرها،

انتشارات مجمع تشخیص مصلحت نظام،مرکز تحقیقات استراتژیک.

 خاکی، غلامرضا. (1386). روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی، تهران، چاپ سوم، انتشارات

بازتاب.

 ربانی، علی، قاسمی، وحید و کیانپور، مسعود. (1386). اصول و مبانی آموزش شهروندی،چاپ اول،اصفهان

انتشارات سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری اصفهان.

 رفیع پور، فرامرز. (1380). آناتومی جامعه، چاپ دوم، شرکت سهامى انتشار – تهران.

 شاه طالبی، بدری. (1387). بررسی مولفه های رهبری مبتنی بر ارزشها و ارایهی چارچوب مناسب جهت

ارتقای این رویکرد رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی منطقهی چهار، پایان نامهی دکتری مدیریت آموزشی،

دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.

 صالحی امیری، سید رضا. (1388). انسجام ملی و تنوع فرهنگی، تهران، انتشارات مجمع تشخیص

مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.

 فاطمی نیا، سیاوش. (1386). فرهنگ شهروندی محصول و محمل حاکمیت خوب، سازمان کارا و شهروند

فعال. فصلنامهی علمی - پژوهشی رفاه اجتماعی سال هفتم شمارهی 26 صص58 -35 . 

 فتحی، کورش و چوکده، سکینه. (1385). شناسایی آسیبهای تربیت شهروندی در برنامهی درسی پنهان

نظام آموزش متوسطهی نظری از دیدگاه معلمان زن شهر تهران و ارایه یراهکارهایی برای بهبود وضعیت آن.

فصلنامهی نوآوریهای آموزشی، شمارهی 17 ، سال پنجم صص132 -93 .

 فرهنگی، علی اکبر، شاه میرزایی، وحید و حسین زاده، علی. (1384). نظریه پردازان و مشاهیر مدیریت،

تهران، انتشارات عتیق.

 قلتاش، عباس. (1388). نقد و بررسی رویکردهای تربیت شهروندی در برنامهی درسی دورهی ابتدایی

ایران و ارایهی طرح برنامهی درسی تربیت شهروند، پایان نامهی دکتری تخصصی برنامه ریزی درسی دانشگاه

آزاد اسلامی خوراسگان.

 قلی زاده، آذر. (1388). جامعه شناسی فرهنگی، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.

 کفاشی، مجید و کاوسی، اسماعیل. (1387). تاثیر مدیریت امکانات شهری بر فرهنگ شهروندی

پژوهشنامهی مرکز مطالعات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام صص 58-38 .

 لطف آبادی، حسین. (1385). آموزش شهروندی ملی و جهانی همراه با تحکیم هویت و نظام ارزشی

دانش آموزان. فصلنامهی نو آوریهای آموزشی شمارهی 17 سال پنجم صص44 -12 .

 مهرمحمدی، محمود. (1377). آموزش و پرورش و جامعه مدنی. مجلهی پژوهشهای تربیتی .جلد سوم

و چهارم.

 میلنر، آندرو و براویت، جف. (1385). درآمدی بر نظریهی فرهنگی معاصر، ترجمهی جمال محمدی، چاپ

اول؛ تهران، انتشارات ققنوس.

 هدایت شده، فیروزه. (1380). نقش ارزشها بر فرهنگ جامعه. مجموعه مقالات جامعه و فرهنگ جلد

اول. تهران انتشارات آرون.

 Anderson, Elizabeth; Hoeberigs, Robert; Mackinnon, Lola and Thwaites,

Trevor.(2004).Culturally inclusive arts education in Aotearoa/New Zealand,

School for Visual and Creative Arts in Education, University of Auckland

New Zealand p 1-3

 Coffe´, Hilde and Lippe, T.(2009). Citizenship Norms in Eastern Europe,

Published online Springer link from www.springer.com

 Curtin,Deane.(2002). Ecological Citizenship. Handbook of Citizenship

Studies, SAGE Publications, and New Delhi Pp293-305

 Dalton, R. J. (2008). Citizenship norms and the expansion of political

participation. Political Studies, available from http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-

9248.2007.00718.x

 Fahlquist ,Jessica.N.(2009),Moral Responsibility for Environmental

Problems—Individual or Institutional, Published By Springer vol 22 Pp109–124

 Gibson, Kay L. (2009).Moral Development in Preparing Gifted Students for

Global Citizenship, Morality, Ethics, and Gifted Minds Springer US, Pp 1-12 

 Grossman, D. (2000). The global and the local in partnership: Innovative

approaches to citizenship education. Paper presented at the Sixth UNESCOACEID

International Conference on Education, Bangkok, Thailand

 Heath. Antony F; Tilley. James R.(2005) British National Identity And

Attitudes towards Immigration University of Oxford, International Journal on

Multicultural Societies (IJMS), Vol. 7, No. 2, 2005:119-132

 Isin. Engin F.andTurner. Bryan S. (2002). Citizenship Studies: An

Introduction, Handbook of Citizenship Studies, SAGE Publications, pp 1-11

 Janoski, Thomas. Gran, Brian (2002). Political Citizenship: Foundations of

Rights, Handbook of Citizenship Studies, SAGE Publications, New Delhi Pp 13-

53

 Joppke, Christian. (2002).Multicultural Citizenship, Handbook of Citizenship

Studies, SAGE Publications, and New Delhi Pp245-259

 Joo Kwak, Duck. (2007). Challenges for Values Education Today: In Search

of a Humanistic Approach for the Cultivation of the Virtue of Private

Citizenship, Values Education and Lifelong Learning, Konkuk University,

Seoul, Korea Pp147-159

 Kertzner, Robert and Herdt, Gilbert.(2006).I Do, but I Can’t: The Impact of

Marriage Denial on the Mental Health and Sexual Citizenship of Lesbians and

Gay Men in the United States Sexuality Research & Social Policy Journal of

NSRC, Vol. 3, No. 1 Pp33-49

 Linklater, Andrew.(2002).Cosmopolitan Citizenship ,Handbook of

Citizenship Studies, SAGE Publications, and New Delhi Pp317-333

 Lister, ruth.(2002).Sexual Citizenship. Handbook of Citizenship Studies,

SAGE Publications, New Delhi Pp 191-209

 Medarno, JUAN DÍEZ. (2005). Nation, Citizenship and Immigration in

Contemporary Spain University of Barcelonans, International Journal on

Multicultural Societies (IJMS), Vol. 7, No. 2,

 Roche, Maurice. (2002) Social Citizenship: Grounds of Social Change,

Handbook of Citizenship Studies, SAGE Publications, New Delhi Pp69-86

 Skogen, Rochelle.(2010).The Missing Element to Achieving a Citizenship-as

Practice: Balancing Freedom and Responsibility in Schools Today, University

of Alberta Interchange, Vol. 4, Springer 2010

 Ronchi, Alfredo. M. (2009).e culture, cultural content in the digital age,

verlang Berlin Germany, Springer press

 Stevenson, Nick (2003).Cosmopolitan Questions. Open University Press

McGraw-Hill Education

 Steven N. Durlauf and Lawrence E. Blume (2008), 'Social Norms' in New

Palgrave Dictionary of Economics, Second Edition, London: Macmillan 

 Unesco(2010a)culure, culturaldiversity, available from

http://portal.unesco.org/culture/en/ev.phpURL_ID=35030&URL_DO=DO_TO

PIC&URL_SECTION=201.html[Accessed 2010-03- 17 10:35 am

 Unesco.(2010)b. Citizenship Education for the 21st Century available from

http://www.unesco.org/education/tlsf/TLSF/theme_b/mod07/mod07task03/appe

ndixhtm [Accessed 2010-01-27 4:42 pm]

 Unesco.(2010)c. Teaching and Learning for a Sustainable Future teaching and

learning ,20values education: PDF format available from

http://www.unesco.org/education/tlsf/TLSF/pdf/pdf_list.htm [Accessed 2010-03-

17 5:35 am]

 Woodiwiss Anthony. (2002). Economic citizenship: variations and the threat

of globalization, Foundations of Rights, Handbook of Citizenship Studies,

SAGE Publications, and New Delhi Pp53-69