طراحی و ارزیابی مدل علی خلاقیت و نوآوری مدیران آموزشی شهر تهران

محورهای موضوعی : آموزش و پرورش

مصطفی نیکنامی ¹ (دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی)
علی تقی پور ظهیر ² (دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی)
علی دلاور ³ (استاد دانشگاه علامه طباطبایی)
محمد غفاری مجلج ⁴ (دانشجوی دکترای تخصصی مدیریت آموزشی واحد علوم و تحقیقات تهران)

تاریخ دریافت : 1394/09/16 تاریخ پذیرش : 1394/09/16 تاریخ انتشار : 1389/07/01

کلید واژه: فرهنگ سازمانی, مدیریت دانش, نوآوری, خلاق یت, یادگیری سازمانی و جو سازمانی,

چکیده مقاله :

هدف از ای ن پژوهش ، طراحی و ارزیابی مدل علی خلاقیت و نوآوری مد یران آموزش ی مدارس ابتدایی، راهنمایی و متوسطه ی شهر تهران بوده است . جامعهی آماری این پژوهش ، کلیه ی مدیران مدارس دوره ی ابتدایی، راهنمایی و متوسطه ی مناطق نوزده گانه ی شهر تهران بوده است که در 88 دارای سمت مدیریت بوده اند . برای انتخاب گروه نمونه، از روش نمونهگیری - سال تحصیلی 89 تصادفی طبقه ای با رعایت نسبت ها استفاده شد که در مجموع از بین 1291 مدیر، تعداد 308 147 مدیر مرد و 161 مدیر زن )، انتخاب شدند . پژوهش از نوع توصیفی و طرح همبستگی و بویژه ) ،( روش مدل یابی مع ادلات ساختاری است . ابزار اندازه گیری، پرسشنامه های خلاقیت تورنس ( 1959 پرسشنامهی نوآوری سازمانی امید و همکاران ( 2002 )، پرسشنامه ی فرهنگ سازمانی دنیسون 2000 )، پرسشنامه ی جو سازمانی بنجامین و بارتلت ( 1974 )، پرسشنامه -ی یادگیری سازمانی ) نیف ( 2001 ) و پرسشنامه ی مدیریت دانش راولف و بیجرس ( 1999 ) می باشد . تمامی این پرسشنامهها غیر از پرسشنامه ی خلاقیت تورنس ( 1959 )، در این زمینه ترجمه و در جامعه ی آماری از راه تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی ، هنجاریابی و نرم شدند . برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آ مار استنباطی با روش های میانیگن وزنی ، آزمون فریدمن ، مدل یابیمعادلات ساختاری و بویژه تحلیل مسیر تاییدی، تی مستقل و تحلیل واریانس یکراهه استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که الف ) وضعیت خلاقیت و نوآوری در مدیران مدارس شهر تهران در حد متوسط است . ب) وضعیت متغی رهای فرهنگ سازمانی،جو سازمانی،یادگیری سازمانی و مدیریت دانش به عنوان متغیرهای اثر گذار بر خلاقیت و نوآوری در مدیران مدارس شهر تهران در حد متوسط است . ج) فرهنگ سازمانی، مدیریت دانش، یادگیری سازمانی و جو سازمانی به ترتیب بیشترین تا کم ترین تاثیر را در نوآوری و خلاقیت مدیران دارند . د) متغیرهای فرهنگ سازمانی، جو سازمانی ، یادگیری سازمانی و مدیریت دانش دارای رابطه و اثر مستقیم، مثبت و معنادار با متغیر خلاقیت در مدیران مدارس شهر تهران هستند . و) متغیرهای خلاقیت، فرهنگ سازمانی، جو سازمانی، یادگیری سازمانی و مدیریت د انش دارای رابطه و اثر مستقیم، مثبت و معنادار با متغیر نوآوری در مدیران مدارس شهر تهران هستند . ر) مدل علّی خلاقیت و نوآوری مدیران مدارس شهر تهران برازش دارد. بنابراین، می توان گفت برای افزایش خلاقیت و نوآوری در مدارس باید به تقویت متغیرهای فرهنگ سازمانی، جو سازمانی، یادگیری سازمانی و مدیریت دانش پرداخت.

چکیده انگلیسی:

This study aimed to design and evaluate a causal model of creativity and innovation of the educational administrators in Tehran city. The sampling frame of the study included all educational administrators (elementary, guidance and high schools) in the 19 educational regions of Tehran in the school year 1388-89. A sample of 308 (147 men and 161 women) was drawn out of a total of 1291 using a proportionate stratified sampling method. A use was made of a multitude of questionnaires including Creativity (Torrance, 1959), Organizational Climate (Bartlett, 1974), Organizational Culture Survey (Denison, 2000), Organizational Innovation (Amid et al., 2002), Organizational Learning (Neff, 2001), and Knowledge Management (Roelof & Beijerse, 1999). Data was analyzed using Freidman’s test, Middle weight method, Structural Equation Modeling (SEM), and Confirmatory path Analysis. The results of the study are as follows: A) creativity and innovation of educational administrators in Tehran was medium. B) organizational climate, organizational culture, organizational learning and knowledge management of educational administrators in Tehran was medium. C) organizational culture, knowledge management, organizational learning and organizational climate had the smallest to greatest impact on creativity and innovation respectively D) There was a positively significant relationship between organizational climate, organizational culture, organizational learning, knowledge management and creativity and innovation of educational administrators in Tehran E) The causal model of creativity and innovation of educational administrators in Tehran fit the data. F) There was no significant difference between men and women in innovation, organizational culture and organizationalearning but there was a significant difference between men and women in organizational climate, creativity and knowledge management. G) There was no significant difference between different educational regions in organizational climate, organizational culture, organizational learning and knowledge management, creativity and innovation.l  

منابع و مأخذ:

الوانی، سیدمهدی (1372). مدیریت عمومی. چاپ سوم. تهران: انتشارات نی.

 امانی، مرتضی (1387).بررسی رابطه مدیریت دانش و یادگیری سازمانی با خلاقیت و نوآوری سـازمانی در

مدیران مدارس مناطق 4 و 9 شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی دانشگاه شـهید

بهشتی.

 بیات، حمیدرضا (1375). بررسی و تجزیه وتحلیل اثـرات فرهنـگ سـازمانی بـرروی خلاقیـت و نـوآوری

سازمانی درسطح سازمان های دولتی اسـتان زنجـان. پایـان نامـه کارشناسـی ارشـد دانـشکده حـسابداری و

مدیریت داشگاه علامه طباطبایی.

 تبریزی کورش,تندنویس فریدون,امیرتاش علی محمد، کـدیور پـروین (1384) بـه بررسـی ارتبـاط بـین

فرهنگ سازمانی و خلاقیت اعضای هیات علمی گروه های تربیت بدنی در دانشگاه های دولتی کشور. مجلـه

علوم حرکتی و ورزش زمستان 150-139:(6)3 ;1384

 حسینی خواه، علی(1387). بررسی نظریـة انتـشار نـوآوری در حـوزة آمـوزش. فـصلنامة نـوآوری هـای

آموزشی،تابستان، شمارة 26، سال هفتم.178 -151.

 حمیدی زاده محمدرضا,حاجی کریمی عباس علی(1383) به تبیین سازه های خلاقیت و نوآوری اعـضای

هیئت علمی و تحلیل چشم اندازهای آن. نشریه بین المللی علوم مهندسی.شماره 15.

 شرکت، امید(1384). خلاقیت و نوآوری در مدیریت، ماهنامه ی علمی -آموزشی .تدبیر، شماره 166

 شهرآرای، مهرناز - مدنی پور، رضا (1375). سازمان خلاق و نوآورمجله دانـش مـدیریت، شـمارهی 33 و

34، تابستان .

 فانی، علی اصغر (1375). طراحی مدل نظـام آمـوزش مـدیران اجرایـی . رسـاله دوره دکتـری مـدیریت

دانشگاه تربیت مدرس.

 رضایی، مهدی(1387). بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و جو سازمانی بـا خلاقیـت و نـوآوری در کارکنـان

دانشگاه تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی دانشگاه تهران.

 محمدی، احمد(1385). بررسی رابطه جو سازمانی و یادگیری سازمانی با خلاقیت کارکنان اداره آمـوزش

و پرورش شهر کرمان. پایان نامهی کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی دانشگاه سمنان.

 موسی خانی، مرتضی؛ محمد نیا، علی(1385). ارائه و تبیین شاخص های انتخاب مـدل رهبـری نـوین و

نحوه یکپاچه سازی آن در سازمان ها .فرهنگ مدیریت سال چهاردهم، شـماره چهـاردهم. پـاییز و زمـستان.

201 -163

 هومن، حیدرعلی (1387). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نـرم افـزار لیـزرل، چـاپ اول، سـازمان

چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی .

 هومن، حیدرعلی (1384). تحلیل دادههای چندمتغیری در پژوهش رفتاری، انتشارات پارسا.

 Amin Mozaffari, Farough (2004); Academic Culture; in: Ghourchian, Nader

G., Araste, Hamidreza, Parivash, Jafari; Encyclopedia of Higher Education;

Vol. 1 1st Ed, Tehran: The Great Persian Encyclopedia Foundation, P. 3 (in

Persian).

 Asheim, Björn (2006). “ organization learning & Creativity and Innovation

Understanding the Firm: Spatialand Organizational Dimensions, Oxford:

Oxford University Press pp. 214-234;

 Cameron, K. S. & R. E. Quinn (2oo6); Diagnosing and Changing

Organizational Culture; Reading: Addison Wesley. Creativity: From potential to

realization (pp. 21–30). Washington, DC: American Psychological Association..

 Christine S. Koberg, Leonard H. Chusmir (1987).Organizational culture

relationships with creativity and other job-related variablesJournal of Business

Research, Volume 15, Issue 5, October 1987, Pages 397-408.

 Cross, Rob; Levin Daniel (2004), “the strength of weak ties you can trust: the

mediating role of trust in effective knowledge transfer” management science

vol. 50, No.11, November 2004, PP.1477-1490.

 Daft, Richard L, (2000) "Organization theory and desin" south-western

couege pulo.

 Davenport, Elisabeth, widen – wulff, gunilla. (2007). “Activity systems,

information sharing and the development of organizational knowledge in two

finish firms: an exploratory study using activity theory” IRinformationresearch,

vol. 12, No.3, PP: 1-16.

 Furst Bowe, Julie A. and Bauer, Roy a(2007). Application of the Baldrige

Model for Innovation in Higher Education New Directions for Higher

Education, No 137, 5 – 14. 

 Gottschalk, P., Khandelwal, V. (2003), "Determinants of knowledge

management technology projects in Australian law firms", Journal of

Knowledge Management, Vol. 7 No. 4, pp.92-105.

 George P. Huber (2009). Organizational Learning and Creativity &

Innovation Journal of Industrial Psychology, , 38 (4), 102-129.

 Hess, Michael and Adams, David (2007). Innovation in Public Management:

The role and function of community knowledge. The Innovation Journal: The

Public Sector Innovation Journal, Volume 12(1), 2007, article 2.

 Hind Benbya (2008). Introduction to Knowledge Management for Creativity

and Innovation Minitrack. Journal of Knowledge Management Volume 12,

Number 78.pp:121-149.

 Holsapple, C.W., Joshi, K.D. (2002), "Knowledge manipulation activities:

results of a Delphi study", Information & Management, Vol. 39 pp.477-90

 Joanna Kwasniewska (2006). Organizational climat & Creativity and

Innovation. Creativity and Innovation Management, Vol. 13, No. 3, pp. 187-

196, September 2006.

 Kerr, B., & Gagliardi, C. (2003). Measuring creativity in research and

practice. In S. J. Lopez & C. R. Snyder (Eds.), Positive psychological

assessment: A handbook of models and measures (pp. 155–169). Washington,

DC: American Psychological Association.

 Benncet, Robert (1992), "Organizational Behavior", Irwin Inc, the United

States. Knezevich, Stephen .J. (1975). Administration of Public Education 3rd.

New York: Harper and Row.

 Kopelowitz, ezra; (2001), “learning rituals and collective identity the journal

of education, vol. 67, No. 1/2.

 Kerr, B., & Gagliardi, C. (2003). Measuring creativity in research and

practice. In S. J. Lopez & C. R. Snyder (Eds.),Positive psychological

assessment: A handbook of models and measures (pp. 155–169). Washington,

DC: American Psychological Association.

 Kopelowitz, ezra; (2001), “learning rituals and collective identity the journal

of education, vol. 67, No. 1/2.

 Kerr, B., & Gagliardi, C. (2003). Measuring creativity in research and

practice. In S. J. Lopez & C. R. Snyder (Eds.), Positive psychological

assessment: A handbook of models and measures (pp. 155–169). Washington,

DC: American Psychological Association.

 Martin, J. (2002); Organizational Culture: Mapping the Terrain Thousand

Oaks: Sage Publications.

 Longman, D., (1985).Structure in Fives: Designing Effective Organizations,

Englewood Cliffs NJ: Prentice – Hall.

 Martine, E. (2009). An Organisational Culture model to promote creativity

and innovation. Journal of Industrial Psychology, 2002, 28 (4), 58-65. 

 Maull, r., & Brown, p. ,& Cliffe ,R. (2001)," Organisational Culture and

Quality Improvement : acase study examination ", International journal of

operations & production Management , vol. 21 No. 3, 2001, pp. 302 -326

 McLean, Laird D. (2006). Organizational Culture’s Influence on Creativity

and Innovation. Advances in Developing Human Resources Vol. 7, No. 2 May

2005 226-246.

 Metaxiotis, K., Ergazakis, K., Samouilidis, E., Psarras, J. (2003), "Decision

support through knowledge management: the role of the artificial intelligence",

International Journal of Computer Applications in Technology, Vol. 19 No.2,

pp.101-6.

 Mobley, W. H. (2005). “Organizational culture: Measuring and Developing It

in your Organization ". Harward Business review China .

 Mraquardt, M.J. (2002): five element of learning, executive excellenc,

information and management, 42: 179-196.

 Paraponaris, C. (2003), "Third generation R&D and strategies for knowledge

management", Journal of Knowledge Management, Vol. 7 No.5, pp.96-106.

 Pierce, James (2004); “Organizational Culture and Professionalism”;

Administrative Science Quarterly, Vol. 41, pp. 209-240.

 Pounder, J. s. (2003) "Employing transformational leadership to enhance the

quality of management development instruction Journal of Management

Development", Vol. 22, No. 1, pp. 6-13.

 Patricia M. jones; (2002), “collaborative knowledge management, social

networks, and organizational learning” NASA Ames research center human

factors research and technology division.

 Pawlowsky, P(2000), management science and organizational learning,

http://www.tu-chemniz,De/wirtschaft/bw16/habilitation/orga learning.

 Peddler, M; Boydell, T; Burgoyne, j (2000), toward the learning company,

management education and development, vol.20, No.1, PP: 1-8.

 Pender, David; (2007), “emerging themes inter-firm collaboration” journal of

management studies, vol.42, No.2, PP: 321-347.

 Phillips, B. (2003), A four level learning organization benchmark

implementation model, the learning organization, vol.10, No.2, PP: 98-105.

 Runco ,R.F. (2004). Perception of learning culture, concerns about the

innovation, and their influence on use of an on-going innovation in the

Malaysian public sector (Doctoral dissertation, University of Georgia.

 Ray Anthony (1999). Organizational Culture & Creativity and Innovation.

Innovative Leader Volume 8, Number 1.pp 78-93.

 Soonhee, K. (2009). Managerial Leadership, the Climate for Creativity and

innovation, and a Culture of Innovation and Performance-Driven in Local

Government. Paper Prepared for the PMRA Conference 2009 Oct 1-2,

2009Columbus, Ohio.

54- Tang, Antony and Han, Jun and Chen, Pin, ( 2004). “A Comparative

Analysis of Architecture Frameworks”, Asia-Pacific Software Engineering

Conference (APSEC), August 25

55- Weedall, M. (2004). A case study of fidelity approach in an educational

innovation. The international Journal of Educational management. Vol. 18، No.

1، PP. 49-57.

56- Wall, T. D (2005).Creativity,innovation, Learning and Knowledge

Management in the Process of Service Development - Results From a Survey of

Experts Journal of Applied Psvchology, 90(5), 774-79

57- Geijsel, D. (2003) "The effects of transformational leadership on teachers

commitment to change in Hong Kong", Journal of Educational Administration,

Vol. 40, No. 4, pp. 368–389